اسرائیل و گروه تروریستی حماس بر سر نخستین مرحله از طرح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای پایان دادن به جنگ غزه توافق کردند.
وزارت خارجه قطر بامداد پنجشنبه اعلام کرد اسرائیل و گروه حماس بر سر تمام بندها و سازوکارهای اجرای مرحله نخست توافق آتش‌بس در نوار غزه به توافق رسیده‌اند. توافقی که به‌گفته میانجی‌ها، به توقف جنگ در این منطقه منجر خواهد شد.
دو سال پس از آغاز جنگ غزه حماس و اسرائیل بر سر اجرایی کردن مرحله اول طرح صلح ایالات متحده توافق کردند. این خبر استقبال جامعه بین‌المللی را به همراه داشته است. ترامپ گفت، به باور او ایران نیز “بخشی از روند صلح خواهد بود.”
ترامپ با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی “تروث سوشال” خود ضمن اعلام این خبر و خرسندی از موافقت حماس و اسرائیل با مرحله اول این طرح نوشت: «این بدین معناست که همه گروگان‌ها به زودی آزاد خواهند شد و اسرائیل نیروهای خود را، به عنوان نخستین گام‌‌ها به سوی صلحی قوی، پایدار و همیشگی، تا مرزی توافق‌شده عقب خواهد کشید.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد با تصویب مرحله اول این طرح “همه گروگان‌های ما به خانه بازخواهند گشت.” او این توافق را یک “موفقیت دیپلماتیک و پیروزی ملی و اخلاقی برای کشور اسرائیل” خواند.
بنیامین نتانیاهو همچنین با اشاره به اتحاد کشورش با آمریکا درباره جنگ ۱۲ روزه گفت: «ما جمهوری اسلامی را با کمک بسیار سنجیده و هدفمند رییس‌جمهوری ترامپ از پا انداختیم. این کار جنگ جهانی سوم را آغاز نکرد. نیاز نبود هزاران آمریکایی کشته شوند یا به تهران بروند.»
او افزود: ««اسرائیل با پشتیبانی آمریکا دشمنانی را شکست داد که می‌کوشیدند موشک‌های بالستیک قاره‌پیما با کلاهک هسته‌ای برای حمله به شهرهای آمریکا توسعه دهند. ایران دقیقاً همین کار را می‌کرد.»
نخست‌وزیر اسرائیل در گفت‌وگو با دیلی‌وایر اشاره کرد: «ایران مدت‌هاست که دشمنی خود با ایالات متحده را ابراز می‌کند و رهبرانش شعار «مرگ بر آمریکا» سر می‌دهند و آمریکا را «شیطان بزرگ» می‌خوانند.»
حماس نیز تأیید کرد که با اسرائیل به توافقی برای پایان جنگ دست یافته است که شامل عقب‌نشینی اسرائیل از نوار غزه و تبادل گروگان‌ها می‌شود. این گروه افراطی در بیانیه‌ای گفت: «ما تأکید می‌کنیم که فداکاری‌های مردم‌مان بی‌نتیجه نخواهد ماند و ما به عهدمان پایدار خواهیم ماند؛ هرگز از حقوق ملی مردم خود دست نخواهیم کشید تا زمانی که به آزادی، استقلال و خودمختاری دست یابیم.»
در همین حال، یک شبکه تلویزیونی وابسته به دولت مصر گزارش داد توافق مربوط به مرحله اول طرح رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، برای پایان دادن به جنگ بین اسرائیل و حماس در غزه، پنجشنبه ساعت ۹ به وقت گرینویچ برابر با دوازده ظهر به وقت اسرائیل اجرایی شد.
در صورت موفقیت کامل توافق بر سر پایان جنگ در غزه، ترامپ به دستاوردی مهم در سیاست خارجی خود خواهد رسید. او در کارزار انتخاباتی خود پایان فوری درگیری‌ها در غزه و جنگ در اوکراین را وعده داده بود، اما پس از ورود به کاخ سفید با دشواری‌هایی در تحقق سریع این وعده‌ها مواجه شد.
مقامات اداری نوار غزه می‌گویند، از آغاز شروع جنگ در این باریکه ساحلی، بیش از ۶۷ هزار فلسطینی کشته شده‌اند و بخش بزرگی از این منطقه به تلی از آوار تبدیل شده است.
در حمله حماس به خاک اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، حدود ۱۲۰۰ تن کشته و ۲۵۱ نفر نیز گروگان گرفته شده و به نوار غزه منتقل شدند. از میان ۴۸ گروگان باقی‌مانده احتمال می‌رود تنها ۲۰ نفر هنوز زنده باشند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، یک منبع در حماس گفت که گروگان‌های زنده “ظرف ۷۲ ساعت” پس از تصویب توافق توسط دولت اسرائیل، تحویل داده خواهند شد.
کابینه نتانیاهو قرار است روز پنجشنبه نهم اکتبر برابر با ۱۷ مهر برای تصویب این توافق تشکیل جلسه دهد. مقامات حماس گفته‌اند که یافتن اجساد گروگان‌های کشته شده زمان بیشتری می‌طلبد، زیرا آنها زیر آوار مدفون هستند.
ترامپ در مصاحبه‌ای تلفنی به شبکه فاکس نیوز گفت، گروگان‌ها احتمالا تا روز دوشنبه آزاد خواهند شد. او اظهار داشت این توافق می‌تواند حتی فراتر از غزه را شامل شود و ایران را نیز در برگیرد. رئیس‌جمهور آمریکا تصریح کرد: «معتقدم ایران نیز بخشی از روند صلح خواهد بود.»
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس‌نیوز گفت که در پی توافق میان اسرائیل و حماس برای آزادی گروگان‌ها و برقراری آتش‌بس در غزه، با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تلفنی گفت‌وگو کرده است.
ترامپ در این گفت‌وگو اظهار داشت: «همین چند لحظه پیش با بی‌بی صحبت کردم. او گفت: “باورم نمی‌شود، همه الآن من را دوست دارند.” من به او گفتم: “مهم‌تر این است که دوباره اسرائیل را دوست دارند.” و این واقعاً حقیقت دارد. بهش گفتم اسرائیل نمی‌تواند با دنیا بجنگد، و او هم این را خوب درک می‌کند. واقعاً شگفت‌انگیز است که همه‌چیز چطور کنار هم قرار گرفت.»
ترامپ همچنین به مجموعه‌ای از تحولات اشاره کرد که از نظر او به این توافق منتهی شده‌اند و گفت: «این فقط یک سلسله اتفاق نبود؛ از جمله اقداماتی مثل نابودی ظرفیت هسته‌ای ایران. اتفاقات زیادی افتاد که واقعاً حیرت‌انگیز بودند. البته افراد بااستعدادی هم درگیر بودند، اما باید بگویم کمی هم شانس لازم بود. چیزی به‌نام شانس هم وجود دارد.»
رییس‌جمهوری آمریکا با اشاره به نقش تیمش در رسیدن به این توافق گفت: «از استیو ویتکوف، جرد کوشنر، مارکو روبیو، جی‌دی ونس و بقیه اعضای تیم گرفته تا ارتش آمریکا، همه نقشی فوق‌العاده ایفا کردند. ما یک ارتش عالی با رهبری قوی داریم.»
ترامپ در ادامه تاکید کرد که حمایت جهانی از این توافق بی‌سابقه بوده است: «کشورهایی که انتظارش را نداشتید، همه کنار هم ایستادند. جهان حول این توافق متحد شد؛ چیزی که بدون آن ممکن نبود چنین نتیجه‌ای حاصل شود. کشورهای منطقه همه توافق را امضا کردند و پیام تبریک و تعهد خود را برای کمک اعلام کردند.»
او در پایان گفت: «این فقط درباره غزه نیست؛ این درباره صلح در خاورمیانه است. این یک اتفاق باورنکردنی است.»
ترامپ و نتانیاهو همچنین در تماسی تلفنی، این “دستاورد تاریخی” را به یکدیگر تبریک گفتند. دفتر نتانیاهو اعلام کرده است، نخست‌وزیر اسرائیل از ترامپ دعوت کرده تا در پارلمان این کشور سخنرانی کند.
ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای که پس از اعلام توافق منتشر شد، به ساکنان غزه هشدار داد که برخی از مناطق همچنان پرخطر محسوب می‌شوند و از بازگشت به این نقاط پرهیز کنند. نیروهای اسرائیل شهر غزه را همچنان در محاصره خود دارند.
در پی اعلام توافق بر سر مرحله نخست آتش‌بس در غزه، موجی از شادی در اسرائیل و غزه به راه افتاد. خانواده‌های گروگان‌ها با تجمع در میدانی در تل‌آویو مشهور به “میدان گروگان‌ها”، این خبر را جشن گرفتند. آنها در نامه‌ای سرگشاده به ترامپ، از او به خاطر پیشبرد مذاکرات تشکر و او را به ایراد سخنرانی در این میدان یا دیدار با خانواده‌ها فراخواندند.
ویدئوهای منتشرشده از غزه نیز نشان می‌دهد، ده‌ها فلسطینی در خیابان‌های خان یونس و مرکز غزه به شادی و پایکوبی پرداخته و این خبر را با به اهتزاز درآوردن پرچم مناطق فلسطینی جشن گرفتند.
خبر این توافق موجی از واکنش‌های بین‌المللی را نیز به دنبال داشته است. کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در بیانیه‌ای ضمن استقبال از این موضوع، تأکید کرد: «این توافق اکنون باید بدون تأخیر و به طور کامل اجرا شود و با رفع فوری همه محدودیت‌ها برای ارسال کمک‌های بشردوستانه حیاتی به غزه همراه باشد.»
استارمر با قدردانی از ایالات متحده، مصر، قطر و ترکیه به دلیل ایفای نقش میانجی در این مذاکرات و “تلاش‌های دیپلماتیک خستگی‌ناپذیر”، از همه طرف‌ها خواست تا به تعهدات خود پایبند باشند.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند نیز در بیانیه‌ای اظهار امیدواری کرد که “آزادی گروگان‌ها و افزایش کمک‌های بشردوستانه به مردم غزه، برای آنها آرامش به ارمغان آورد و مسیر را برای صلحی پایدار هموار کند.”
استرالیا و نیوزیلند نیز از این خبر استقبال کرده و این توافق را “گامی بسیار ضروری” به سوی صلح خواندند. آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا از همه طرف‌ها خواست تا به مفاد این توافق احترام بگذارند. او تأکید کرد، کشورش قویا از مفاد طرح صلح ترامپ که خواستار محروم شدن حماس از ایفای هر گونه نقشی در اداره آینده غزه است، حمایت می‌کند.
وینستون پیترز، وزیر خارجه نیوزیلند نیز اعلام کرد که این کشور از اسرائیل و حماس می‌خواهد تا “برای رسیدن به راه‌حلی کامل به تلاش‌ها ادامه دهند.”
دبیرکل سازمان ملل متحد نیز با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «همه گروگان‌ها باید به شکلی محترمانه آزاد شوند. یک آتش‌بس دائمی باید برقرار شود.»
آنتونیو گوترش خواستار پایان فوری جنگ و دسترسی سریع و بدون مانع به کمک‌های بشردوستانه به غزه شد. او از تلاش‌های دیپلماتیک مصر، آمریکا، قطر و ترکیه در پیشبرد مذاکرات صلح در شرم‌الشیخ قدردانی کرد و افزود، سازمان ملل از اجرای کامل این توافق حمایت می‌کند و در بازسازی غزه مشارکت خواهد داشت.
گوترش همچنین از حماس و اسرائیل خواست تا از “این فرصت تاریخی” برای پیشبرد راه‌حل دو کشوری بهره ببرند.
هایاشی یوشیماسا، دبیر ارشد کابینه ژاپن هم پنجشنبه از توافق آتش‌بس در غزه استقبال کرد.
او گفت: «همه گروگان‌ها باید آزاد شوند، صلحی پایدار باید محقق شود، وضعیت انسانی در غزه باید به‌طور بنیادی بهبود یابد و حملات اسرائیل باید متوقف شود.»
این مقام ارشد ژاپنی تاکید کرد: «ما در هماهنگی با کشورهای مربوطه در حال انجام تلاش‌های دیپلماتیک هستیم. این روند به حل‌وفصل بحران کمک می‌کند و گامی مهم در جهت تحقق راه‌حل دوکشوری است. تلاش‌های میانجی‌گرانه مصر، قطر و ترکیه بسیار ارزشمند ارزیابی می‌شود و از همه طرف‌ها می‌خواهیم که توافق حاصل‌شده را به‌طور کامل و مستمر اجرا کنند.»
یوشیماسا گفت: «ما به همکاری با سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای ذی‌ربط برای بهبود سریع وضعیت انسانی و بازسازی مناطق آسیب‌دیده ادامه خواهیم داد و همچنان مایلیم به‌طور فعال در جهت پیشبرد راه‌حل دوکشوری سهم داشته باشیم.»
کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز پنجشنبه گفت توافق اسرائیل و حماس بر سر اجرای مرحله نخست طرح آمریکا برای غزه، پیشرفتی چشمگیر و فرصتی واقعی برای پایان جنگ و آزادی همه گروگان‌هاست و آن را «دستاوردی بزرگ در عرصه دیپلماسی» توصیف کرد.
کالاس افزود: «اتحادیه اروپا هر کاری از دستش برآید برای حمایت از اجرای این توافق انجام خواهد داد.»
اورسولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا، هم پنجشنبه از توافق برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها در غزه استقبال و از تلاش‌های دیپلماتیک ایالات متحده، قطر، مصر و ترکیه قدردانی کرد.
او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اکنون همه طرف‌ها باید به طور کامل به مفاد توافق پایبند باشند. تمامی گروگان‌ها باید با امنیت آزاد شوند. آتش‌بسی دائمی باید برقرار گردد. رنج‌ها باید پایان یابد.»
فون در لاین افزود که اتحادیه اروپا به پشتیبانی از ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه ادامه خواهد داد و آماده است تا در بازسازی این منطقه نیز یاری رساند.
همچنین رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه از این که مذاکرات میان حماس و اسرائیل «با مشارکت ترکیه» به برقراری آتش‌بس در غزه منجر شد، ابراز خرسندی کرد.
اردوغان ضمن تشکر از ترامپ بابت توافق غزه، گفت: «ترکیه اجرای دقیق توافق را از نزدیک زیر نظر خواهد گرفت و به مشارکت در روند آن ادامه خواهد داد.»
در اروپا، امانوئل مکرون رییس‌جمهور فرانسه از توافق میان اسرائیل و حماس استقبال و اعلام کرد: «از همه طرف‌ها می‌خواهم که به‌طور کامل به مفاد این توافق پایبند باشند.»
او افزود: «این توافق باید پایان جنگ و آغاز راه‌حلی سیاسی بر پایه راه‌حل دو کشوری باشد.»
مکرون گفت: «فرانسه آماده است تا در تحقق این هدف سهم خود را ایفا کند. امروز بعدازظهر در پاریس، این موضوع را با شرکای بین‌المللی خود مورد بحث قرار خواهیم داد.»
همچنین صدراعظم آلمان، فریدریش مِرتس، پنجشنبه اعلام کرد که آلمان همچنان در حال رصد وضعیت مربوط به توافق غزه میان اسرائیل و حماس است، اما اطمینان دارد که راه‌حلی تا پایان این هفته یافت خواهد شد.
مرِتس پس از دیدار با اعضای ارشد ائتلاف حاکم در برلین گفت: «ما از تحولات در اسرائیل دلگرم شده‌ایم. به‌وضوح شانس بزرگی برای دستیابی به توافق با حماس در چند ساعت آینده وجود دارد.»
در آسیا نیز وزارت خارجه عربستان سعودی پنجشنبه از توافق پایان دادن به جنگ غزه و آغاز مرحله اول طرح ریس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، استقبال کرد.
این وزارتخانه اعلام کرد که این گامی مهم در جهت دستیابی به صلحی جامع و عادلانه در منطقه است.
اردن هم پنجشنبه از توافق آتش‌بس در غزه و سازوکار اجرای مرحله اول آن استقبال کرد و گفت که این توافق باید به پایان جنگ، عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی، تبادل گروگان‌ها با زندانیان و تحویل کمک‌های انسانی منجر شود.
در همین حال، اسامه حمدان، از رهبران حماس، گفت که اداره غزه باید از سوی شخصیت‌های ملی فلسطینی و بدون دخالت اسرائیل انجام شود.
او با اشاره به این که آتش‌بس پس از تایید دولت اسرائیل اجرایی خواهد شد افزود که تبادل گروگان‌ها و زندانیان انجام نخواهد شد، مگر اینکه توافقی برای پایان جنگ اعلام شود.
حمدان گفت که اسرائیل جمعه از همه مناطق مسکونی نوار غزه، از جمله خان‌یونس، رفح و شهر غزه، عقب‌نشینی خواهد کرد.
او افزود که آزادی گروگان‌ها نیازمند ترتیبات میدانی و آزادی تحرک نیروهای حماس است، بنابراین باید ابتدا اسرائیل عقب‌نشینی کند.
مقامات ایران از جمله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، تا لحظه تنظیم این گزارش واکنشی نسبت به توافق اعلام‌شده نشان نداده‌اند.
