دیدار دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در اقامتگاه مارالاگو در ایالت فلوریدا، به یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی روزهای اخیر تبدیل شد؛ دیداری که بار دیگر جمهوری اسلامی را در مرکز تنشهای امنیتی خاورمیانه قرار داد و نشان داد پرونده ایران همچنان یکی از اصلیترین محورهای تصمیمگیری در واشینگتن و تلآویو است.
ترامپ پس از این دیدار، با لحنی صریح و هشدارآمیز اعلام کرد که اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی بار دیگر توان نظامی خود را بازسازی کند. او تأکید کرد اگر تهران تلاش کند برنامه هستهای یا موشکی خود را احیا کند، ایالات متحده بیدرنگ واکنش نشان خواهد داد. رئیسجمهور آمریکا گفت تحرکات جمهوری اسلامی بهدقت زیر نظر گرفته میشود و هرگونه تلاش برای بازگشت به توان نظامی پیشین، با واکنشی قاطع روبهرو خواهد شد.
ترامپ افزود اگر جمهوری اسلامی به دنبال بازسازی زیرساختهای نظامی خود باشد، مرتکب اشتباهی بزرگ خواهد شد. او تصریح کرد که اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان میدهد تهران به دنبال استفاده از سایتهای جدید برای ادامه فعالیتهای هستهای است و هشدار داد چنین اقدامی پیامدهای سنگینی به همراه خواهد داشت. به گفته او، مراکز پیشین از کار افتادهاند، اما این به معنای پایان ماجرا نیست و ایالات متحده تحولات را با دقت کامل رصد میکند.
رئیسجمهور آمریکا با اشاره به حملات پیشین علیه تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی گفت اگر آن عملیاتها انجام نمیشد، امروز هیچ چشماندازی برای صلح در خاورمیانه وجود نداشت. او تأکید کرد که کشورهای عربی تا پیش از تضعیف توان نظامی تهران، قادر به حرکت به سوی توافقهای منطقهای نبودند و سایه سنگین جمهوری اسلامی مانع هرگونه ثبات میشد.
ترامپ در ادامه با اشاره به توان نظامی آمریکا گفت امیدوار است نیازی به استفاده دوباره از بمبافکنهای راهبردی بی ۲ نباشد، چرا که چنین عملیاتی هزینهبر و پیچیده است. او گفت نمیخواهد سوخت یک پرواز ۳۷ ساعته رفت و برگشت را هدر بدهد، اما در عین حال تأکید کرد اگر جمهوری اسلامی مسیر خطرناک بازسازی نظامی را در پیش بگیرد، واشینگتن تردید نخواهد کرد.
در این دیدار، بنیامین نتانیاهو نیز با صراحت از تهدیدهای ناشی از رفتارهای جمهوری اسلامی سخن گفت و اعلام کرد اسرائیل اطلاعات تازهای درباره تلاشهای تهران برای بازسازی توان موشکی و نظامی در اختیار آمریکا قرار داده است. او تأکید کرد که اسرائیل اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی دوباره به سطحی از قدرت برسد که امنیت منطقه را تهدید کند و در این مسیر هماهنگی کامل با ایالات متحده وجود دارد.
به گفته نتانیاهو، جمهوری اسلامی همچنان مهمترین عامل بیثباتی در منطقه است و هرگونه مماشات با این روند، امنیت خاورمیانه را به خطر میاندازد. او تأکید کرد که تلآویو در صورت لزوم، آمادگی اقدام دارد و امنیت اسرائیل خط قرمزی غیرقابل مذاکره است.
در کنار این مواضع، ترامپ به وضعیت داخلی ایران نیز پرداخت و شرایط اقتصادی کشور را بحرانی توصیف کرد. او گفت اقتصاد ایران فروپاشیده و مردم با نارضایتی گسترده روبهرو هستند. رئیسجمهور آمریکا افزود حکومت ایران اعتراضهای مردمی را با خشونت سرکوب میکند و هر بار که تجمعی شکل میگیرد، با برخورد امنیتی پاسخ داده میشود.
ترامپ در عین حال گفت جمهوری اسلامی اکنون به دنبال توافق است و افزود این همان فرصتی است که پیشتر نیز وجود داشت، اما تهران آن را نپذیرفت. او گفت توافق همچنان میتواند انتخابی عقلانی باشد، اما تنها در صورتی که جمهوری اسلامی مسیر خود را تغییر دهد.
در همین حال، اظهارات مقامهای جمهوری اسلامی نیز به افزایش تنشها دامن زده است. از جمله سخنانی که از آمادگی برای پاسخهای سخت و فوری سخن میگوید و تلاش میکند توان نظامی کشور را فراتر از محدودیتها نشان دهد. این نوع مواضع، اگرچه در داخل ممکن است با هدف نمایش قدرت بیان شود، اما در سطح بینالمللی عملاً به تقویت روایت تهدید از سوی ایران منجر میشود و فضای لازم را برای فشار و حتی اقدام نظامی فراهم میکند.
واقعیت این است که جمهوری اسلامی سالهاست در چرخهای گرفتار شده که خروجی آن افزایش فشار خارجی و فرسایش داخلی بوده است. سیاستهایی که با هدف بازدارندگی آغاز شدند، به تدریج به عاملی برای تشدید تحریمها، انزوای بینالمللی و تضعیف اقتصاد کشور تبدیل شدهاند. در این میان، هزینه اصلی را جامعهای میپردازد که زیر بار تورم، کاهش ارزش پول ملی و نااطمینانی دائمی فرسوده شده است.
ترامپ همچنین با اشاره به نقش قاسم سلیمانی گفت آغاز تحولات اخیر در خاورمیانه به حذف او بازمیگردد و مدعی شد این اقدام مسیر تحولات منطقه را تغییر داده است. او تأکید کرد که پس از آن، زمینه برای توافقهای منطقهای فراهم شد و کشورهای عربی توانستند بدون سایه سنگین جمهوری اسلامی وارد مسیر جدیدی شوند.
در بخش دیگری از سخنانش، رئیسجمهور آمریکا به وضعیت غزه و تحولات منطقه اشاره کرد و گفت خلع سلاح حماس باید به طور کامل انجام شود. او همچنین از تلاشها برای بازسازی غزه سخن گفت و تأکید کرد که امنیت پایدار تنها زمانی ممکن است که گروههای مسلح از این منطقه خارج شوند. ترامپ همچنین از نقش ترکیه در تحولات منطقه یاد کرد و گفت برخی تحولات اخیر بدون نقشآفرینی آنکارا ممکن نبود.
در مجموع، پیام نشست مارالاگو روشن بود؛ ایالات متحده در برابر هرگونه تلاش جمهوری اسلامی برای بازسازی توان نظامی، رویکردی سختگیرانه در پیش خواهد گرفت. در مقابل، جمهوری اسلامی همچنان میان تهدید و مذاکره در نوسان است، بیآنکه راهبردی روشن برای کاهش فشارها و بهبود وضعیت مردم ارائه دهد. این وضعیت، کشور را در نقطهای حساس قرار داده است، جایی که هر خطای محاسباتی میتواند هزینهای سنگینتر از گذشته بر جامعه تحمیل کند و آیندهای پرمخاطرهتر رقم بزند.
