در حالی که جمهوری اسلامی به خاطر تحریمهای اقتصادی امریکا و همچنین شیوع کرونا که تحلیلگران اقتصادی پیشبینی میکنند تاثیرات معنیداری بر اقتصاد ایران خواهد داشت، شرایط اقتصادی بیثبات و نگرانکنندهای را تجربه میکند و برخی تحلیل گران پیشبینی میکنند که شرایط به شدت وخیمتر خواهد شد، قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF شرایط را بسیار دشوارتر کرده است.
افزایش لحظهای و ناگهانی دلار، یک بار دیگر و برای چندمین بار در دوسال اخیر، معیشت مردم را با دشواری مواجه کرده است و امکان تهیه مایحتاج روزانه را برای مردم دشوار کرده است.
در همان حال افزایش نقدینگی که به واسطهی کمکهای اقتصادی دولت به مردم و تزریق پول سهام عدالت، یارانه معیشتی، یارانهی ماهانه، عیدی و پاداش پایان سال صورت گرفته، از یک سو و افزایش جهانی نرخ طلا و فلزات بهادار از سوی دیگر، بازار سرمایه را بار دیگر با نوسانهای بالا مواجه کرده است. بازار اتومبیل نیز با افزایش چند ده میلیونی قیمتها، به این بیثباتی دامن زده و افزایش قیمت ناگهانی و شدیدی را به بازار تحمیل کرده که تاثیر اصلی آن بر معیشت و زندگی مردم خواهد بود.
در این شرایط حسن روحانی رئيس جمهور ایران با اشاره به اقدام FATF در قرار دادن ایران در لیست سیاه، از مخالفان الحاق ایران به لوایح پالرمو دعوت کرد که با توجه به شرایط ناگوار پیشآمده و شادمانی امریکا از اقدام این نهاد بینالمللی، پاسخگوی شرایط ناگواری باشند که مخالفت آنها با الحاق جمهوری اسلامی به FATF برای کشور ایجاد کرده است. وی این مخالفتها را غیرکارشناسی خواند و با اشاره به اینکه شرایط جدید موجب تشدید تحریمها علیه ایران خواهد شد، به عزم جدی دولت برای مبارزه با پولشویی و مقابله با تروریسم و جرائم سازمانیافته اشاره کرد و از مخالفان خواست تا اجازه ندهند که جمهوری اسلامی که پیشتاز مبارزه با پولشویی است، به عنوان ناقض این اقدامات معرفی شود.
حسن روحانی در حالی جمهوری اسلامی را به عنوان پیشتاز مقابله با پولشویی معرفی میکند که برعکس این اظهارات، جمهوری اسلامی یکی از مکانهای امن برای پولشویی است و عدم شفافیت در اقدامات بانکی و فساد گسترده موجود در نظام بانکی کشور، زمینهساز مناسبی برای مساعد کردن امکان پولشویی در ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی است.
در عین حال محمدجواد ظریف به خاطر متهم کردن مخالفان تصویب لوایح پالرمو به پولشوییهای چندهزار میلیاردی،تا مرز استیضاح نیز رفت. با این وجود رئیس جمهور ایران بدون توجه و یادآوری این مواضع در خصوص فراگیربودن پولشویی در کشور، جمهوری اسلامی را به عنوان پیشتاز مبارزه با پولشویی معرفی میکند.
روحانی در عین حال با تایید این که محدودیت تحریمهای آمریکا شدیدتر و بیشتر از محدودیتهای FATF است، اظهار داشت مصوبه FATF، به دولت آمریکا مجوز خواهد داد تا فشار بیشتری را به طرفهای تجاری جمهوری اسلامی وارد کند. اروپا نیز بارها تاکید کرده است که تسهیل مبادلات تجاری بین ایران و اروپا منوط به الحاق ایران به لوایح پالرمو خواهد بود .
با این وصف و با وجود تاثیر مستقیم اقدام نهاد بینالمللی FATF بر شرایط اقتصادی در داخل کشور، مصباحی مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این موضوع که FATF جز توصیه کار دیگری نمیتواند انجام دهد،گفت این نهاد تنها میتواند بگوید در همکاری تجاری با ایران احتیاط کنید.
این اظهارات در حالی عنوان می شود که در خصوص تحریمها نیز ایالات متحده امریکا به دیگر کشورها دستور اعمال تحریم علیه ایران نداده است و تنها با محدودیتهایی که برای دیگر کشورها ایجاد کرده چنین فشار اقتصادی به ایران وارد کرده است.
مصباحی مقدم همچنین اظهار داشت استفاده از اصطلاح قرار گرفتن ایران در لیست سیاه درست نیست. وی افزود در FATF اصطلاحی به نام لیست سیاه وجود ندارد. این عضو محمع تشخیص مصلحت نظام اظهار داشت در این مقطع جمهوری اسلامی وارد لیست کشورهای غیرهمکار با FATF شده است نه لیست سیاه.
مصباحی مقدم گفت اتفاق اخیر تاثیری بر روی قیمت ارز یا وضعیت تجارت خارجی ایران نخواهد گذاشت.
او تاکید کرد این اظهارات کار رسانههاست و رسانهها با چنین رویکردی افکار عمومی، فعالان اقتصادی، بازار و کسانی را که در بورس سرمایهگذاری کردهاند، به غلط تحت تاثیر قرار میدهد.
این اظهارات در حالی عنوان میشود که بازار در واکنش به مولفههای تاثیرگذار بر بازار نه به تاثیر واقعی این مولفهها بر اقتصاد کاری دارد، و نه ب رسانهها توجه میکند. بازار اقدامات خود را انجام میدهد و سالهاست به همه ثابت شده که بازار ایران نسبت به تغییر سیاسی واکنش بیشتر و سریعتری نشان می دهد تا تغییر شاخصهای اقتصادی.
در واقع توجه بازار در ایران بر واکنشها و تغییرات سیاسی متمرکز است، تا تغییرات و مولفههای اقتصادی.
در خصوص قرار گرفتن ایران در فهرست کشورهای غیرهمکار با FATF نیز، بازار واکنشهای خود را از نخستین لحظات اقدام FATF در این خصوص نشان داده است و دولت و بانک مرکزی به سختی توانستهاند از اوجگیری قیمت دلار و طلا جلوگیری کنند، و با تعدیل نسبی قیمت دلار که معمولا با تزریق دلارهای بانک مرکزی به بازار صورت میپذیرد، کمی آرامش را به بازار بازگردانند.
