به نوشته خبرگزاری رویترز، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در تازهترین اظهارات خود درباره ایران گفت که جمهوری اسلامی از دولت او درخواست کرده تا تحریمها علیه تهران لغو شوند. این سخنان در حالی بیان شد که ترامپ در دیدار با رهبران پنج کشور آسیای مرکزی در واشنگتن، از آمادگی خود برای شنیدن این درخواستها سخن گفت و تأکید کرد امکان رفع تحریمها وجود دارد.
به گزارش رویترز، ترامپ گفت: «ایران تحت فشار سنگینترین تحریمهای آمریکاست و این امر انجام هر کاری را برای آنها دشوار کرده است. من آمادهام این درخواستها را بشنوم و ببینیم چه پیش میآید، اما در کل، به گفتوگو در این باره گوش خواهم داد.»
ترامپ با اشاره به کاهش توان نظامی جمهوری اسلامی پس از حملات آمریکا به تاسیسات اتمی ایران، اظهار داشت: «بهدلیل اقداماتی که ما با آن بمبافکنهای بی–۲ انجام دادیم، اکنون میدانم که جمهوری اسلامی از نظر هستهای و از نظر نظامی متعارف، بهشدت تضعیف شده است.»
به نوشته رویترز، ترامپ در ادامه افزود که زمانی ایران «قلدر خاورمیانه» بود و در مقطعی به سلاح هستهای نزدیک شده بود، اما امروز دیگر در آن جایگاه قرار ندارد. او گفت همین تغییر وضعیت باعث شده کشورهای منطقه بتوانند آزادانهتر به پیمانهای صلح از جمله توافقهای ابراهیم بپیوندند.
در همین دیدار، قزاقستان اعلام کرد که آماده پیوستن به توافقهای ابراهیم است و ترامپ با استقبال از این تصمیم گفت: «قزاقستان نخستین کشوری است که در دوره دوم ریاستجمهوری من به این توافقها میپیوندد.»
به نوشته رویترز، نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد هنوز به درخواست این خبرگزاری برای اظهار نظر درباره سخنان رئیسجمهور آمریکا پاسخ نداده است. با این حال، رهبر جمهوری اسلامی چند روز پیش در سخنانی اعلام کرده بود تا زمانی که ایالات متحده از اسرائیل حمایت میکند و در امور خاورمیانه مداخله دارد، هیچ همکاریای میان تهران و واشنگتن ممکن نیست.
به گزارش بلومبرگ و والاستریت ژورنال، دولت ترامپ در ماههای گذشته سیاستی متغیر و ترکیبی از «تهدید و دیپلماسی» در قبال ایران اتخاذ کرده است. در ابتدا کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، دستور توقف موقت تحریمهای جدید علیه ایران را صادر کرد، اما این تصمیم تنها چند روز بعد با مخالفت شخص ترامپ لغو شد و روند فشار اقتصادی از سر گرفته شد. منابع نزدیک به کاخ سفید گفتهاند تصمیم موقت برای تعلیق تحریمها با هدف ایجاد فضای تنفس پیش از گفتوگوهای هستهای گرفته شده بود، اما واکنش ترامپ نشان داد درون دولت او درباره سیاست ایران اختلافنظرهای جدی وجود دارد.
به نوشته رویترز، پیش از جنگ ۱۲روزه میان ایران و اسرائیل در ماه ژوئن، دو کشور پنج دور مذاکره درباره برنامه هستهای برگزار کردند، اما گفتوگوها بر سر مسئله غنیسازی اورانیوم در خاک ایران متوقف شد. کشورهای غربی خواستار کاهش کامل غنیسازی تا سطح صفر هستند تا خطر تولید سلاح هستهای از میان برود، اما جمهوری اسلامی این شرط را رد کرده است.
ترامپ در گفتوگو با شبکه سیبیاس نیز دستیابی به توافق با ایران را «کلید صلح در خاورمیانه» خواند و گفت: «ایران خواهان توافق است، هرچند این را آشکارا نمیگوید، زیرا هیچ مذاکرهکنندهای تمایل ندارد ضعف خود را نشان دهد.» او ابراز امیدواری کرد که روزی ایران نیز به پیمانهای صلح منطقهای و حتی توافقهای ابراهیم بپیوندد.
از سوی دیگر، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پیوستن تهران به توافقات صلح با اسرائیل را «سازگار با آرمانهای حکومت ایران» ندانست و گفت: «جمهوری اسلامی هرگز به توافقهای صلحی که اسرائیل در آن حضور دارد نخواهد پیوست.» او این پیمانها را «خائنانه» خواند و تأکید کرد که موضع تهران در مخالفت با آنها تغییر نکرده است.
همچنین عباس عراقچی در گفتوگویی با ایرنا به موضوعات مختلف پرداخته است. وی اظهار داشت: مذاکره و دیپلماسی راههایی کمهزینهتر و کمخطرتر هستند، اما گاهی اوقات، هزینه آنها از جنگ هم بیشتر است. ما نمیتوانیم همکاری با آژانس را به صورت کامل قطع کنیم.
تحلیلگران میگویند مجموعه این اظهارات نشاندهنده تلاش ترامپ برای حفظ فشار بر جمهوری اسلامی در عین باز گذاشتن مسیر مذاکره است، در حالی که در سوی مقابل، جمهوری اسلامی همچنان در موضعی بسته و تدافعی قرار دارد. واقعیت آن است که تهران، زیر فشار تحریمها و ضربات نظامی، بیش از هر زمان دیگری به گفتوگو نیاز دارد، اما ایدئولوژی حاکم و شعارهای ضدغربی مانع از اتخاذ تصمیمی واقعبینانه شده است.
