به نوشته شبکه فرانس۲۴، رافائل ماریانو گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی وابسته به سازمان ملل، در گفتوگویی اختصاصی با این شبکه اعلام کرد که با وجود حملات اسرائیل و ایالات متحده به تاسیسات هستهای ایران، جمهوری اسلامی همچنان بهاندازه کافی اورانیوم با غنای بالا و دانش فنی لازم برای ساخت سلاح هستهای در اختیار دارد.
به گزارش فرانس۲۴، گروسی گفت برنامه هستهای ایران در پی حملات به سایتهای کلیدی نطنز، اصفهان و فردو «بهشدت آسیب دیده»، اما تهران همچنان قادر است با تکیه بر ذخایر اورانیوم و توان فنی موجود، در آینده نزدیک چند سلاح هستهای تولید کند. او افزود: «بازسازی زیرساخت صنعتی و فناورانه مورد نیاز برای غنیسازی در مقیاس پیشین، دستکم یک سال یا بیشتر زمان خواهد برد.»
به گفته گروسی، بخش زیادی از مواد هستهای ایران هنوز در همان تاسیسات هدفقرارگرفته باقی ماندهاند و «این مواد میتوانند برای تولید چند سلاح هستهای مورد استفاده قرار گیرند.» او تأکید کرد که در حال حاضر فعالیتهای غنیسازی در ایران بهشدت محدود شده است، اما این توقف موقتی به معنای کنار گذاشتن کامل برنامه غنیسازی نیست.
مدیرکل آژانس هشدار داد که حملات آمریکا و اسرائیل علیه ایران نشاندهنده «چرخشی چشمگیر از مسیر دیپلماسی به سوی کاربرد زور» است و روند سالها مذاکره با جمهوری اسلامی را به عقب رانده است. او گفت: «ما باید به دیپلماسی بازگردیم، زیرا تنها راهحل پایدار گفتوگو است، نه حمله و تخریب.»
به نوشته فرانس۲۴، گروسی توضیح داد که پس از جنگ دوازدهروزه و حملات ماه ژوئن، همکاری جمهوری اسلامی با بازرسان سازمان ملل بهشدت کاهش یافته و آژانس هنوز نتوانسته روابط کاری پیشین را از سر گیرد. او گفت: «از آن زمان نتوانستهایم به وضعیت قبل بازگردیم، زیرا ایران قانونی داخلی تصویب کرده که به موجب آن همکاری با آژانس باید محدود شود.» با این حال، تماسها و مذاکرات فنی همچنان ادامه دارد و آژانس در تلاش است تا مسیر نظارت و بازرسی را احیا کند.
در همین زمینه، گروسی در گفتوگویی دیگر با فایننشالتایمز هشدار داد که حکومت ایران باید همکاری خود را با بازرسان سازمان ملل «بهطور جدی بهبود بخشد» تا از تشدید تنش با غرب جلوگیری شود. او تأکید کرد اگر آژانس نتواند به بازرسیها بازگردد، دید خود را نسبت به آنچه در برنامه هستهای ایران میگذرد، از دست خواهد داد و این وضعیت برای کل نظام منع گسترش تسلیحات اتمی خطرناک است.
به گزارش فرانس۲۴، شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در دوازدهم ژوئن، جمهوری اسلامی را بهدلیل «عدم ارائه توضیحات معتبر درباره مواد هستهای اعلامنشده در چند سایت» ناقض تعهدات خود دانست و قطعنامهای علیه تهران تصویب کرد. بر اساس گزارش آژانس، لازم است فعالیتهای حیاتی راستیآزمایی هرچه سریعتر از سر گرفته شود، از جمله نظارت بر بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا که آخرینبار تنها چند روز پیش از آغاز درگیری نظامی تأیید شده بود.
در مقابل، برخی مقامهای جمهوری اسلامی بهشدت از گروسی و گزارشهای آژانس انتقاد کردهاند. روزنامه کیهان، وابسته به دفتر رهبر جمهوری اسلامی، حتی خواستار اعدام گروسی به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» شده است، در حالی که گروسی تأکید دارد گزارشهای آژانس «هیچ نکته تازهای نداشته» و تنها «بیش از اندازه سیاسی شدهاند».
او همچنین گزارشها درباره نقش هوش مصنوعی در نتیجهگیریهای آژانس را بیاساس دانست و توضیح داد: «نتیجهگیریهای ما کار بازرسان انسانی است، نه ماشینها. از ابزارهای هوش مصنوعی صرفاً برای پردازش بخشی از دادهها استفاده میکنیم، نه برای قضاوت درباره پایبندی کشورها به تعهداتشان.»
گروسی در بخش دیگری از گفتوگوی خود با فرانس۲۴ افزود که وضعیت در سایر مناطق حساس جهان، از جمله نیروگاه هستهای زاپوریژیا در اوکراین، همچنان «بسیار ناپایدار و پرخطر» است. او گفت با میانجیگری میان روسیه و اوکراین توانسته زمینه تعمیر خطوط برق حیاتی این نیروگاه را فراهم کند و از وقوع یک فاجعه هستهای جلوگیری نماید.
به گفته گروسی، اگر این توافق حاصل نمیشد، احتمال تمام شدن سوخت ژنراتورهای اضطراری وجود داشت و ممکن بود حادثهای رادیولوژیک رخ دهد. برای تحقق این توافق، او شخصاً با ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی دیدار کرده و تأکید کرده است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید حضور فعال خود را در منطقه حفظ کند، چرا که «تنها نهاد بینالمللی است که بهصورت مستقل در خط مقدم جنگ فعالیت میکند.»
