محمد خاتمی ابراز همدردی با خانواده جانباختگان و تأکید بر گفتگوی ملی

سید محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات، که بعد از اعتراضات اخیر سکوت کرده بود و این سکوت وی با انتقادی از درون جبهه اصلاحات روبرو شده بود در دیدار با جمعی از فعالان سیاسی و اجتماعی ضمن محکوم کردن مقابله خشونت آمیز با مردم ،ضمن ابراز همدردی با خانواده جانباختگان بر ریشه های متفاوت این اعترضات از جمله حکمرانی نامناسب ،فقر و تبعیض و نابرایری اشاره کرد وی همچنین بررسی منصفانه این حوادث، اقدام دولت برای کاهش فشار به اقشار محروم، بازنگری در سیاست‌ها و رویکردها و باز شدن فضای گفت‌وگو برای ترمیم پیوند آسیب دیده میان جامعه و حاکمیت را خواستار شد.
خاتمی همچنین در مورد اعتراضات اخیر گفت: هیچ حکومتی حق ندارد در مواجهه با معترضان به خشونت و سرکوب متوسل شود و بایدصف معترضانی را که نوعاً از لایه‌های تحت فشار مشکلات معیشتی هستند و باید مسیر اعتراض قانونی و به دور از خشونت آنان را باز کرد باید از صف خشونت‌پروران جدا نمود و این سوء استفاده خشونت‌پروران، ستم مضاعفی است به همان طبقات و به جامعه.
او گفت این‌که هموطنان ما، به ویژه در طبقات محروم‌تر، این‌قدر تحت فشارند؛ این‌که تعداد زیادی از هموطنانمان جان باخته‌ یا آسیب دیده‌اند؛ این‌که برخی نیروها و رسانه‌ها می‌خواهند از رنج و اعتراض مردم اسباب به هم زدن امنیت همین مردم را فراهم کنند؛ این‌که لطمات سنگین به امکانات و اموال عمومی و دستگاه‌های خدماتی وارد شده و دسترسی به اینترنت و زندگی و کار ده‌ها میلیون ایرانی مختل شده، همه مایه تأسف شدید بود و دل همه را به درد آورد.او افزود سهم عوامل مختلف در حوادث اخیر از جمله ریشه‌های نارضایتی باید مشخص شود.
حوادث تلخ هفته گذشته، نیازمند تحلیل دقیق، منصفانه و همه‌جانبه است که در آن، حادثه در متن و متن در زمینه دیده شود و سهم عوامل مختلف از جمله ریشه‌های نارضایتی و فقر و تبعیض، مشکلات حکم‌رانی و همچنین سوء استفاده بیگانگان مشخص شود که در مجال دیگری باید به آن پرداخت.آنچه اینک قابل ذکر است این‌که هیچ حکومتی حق ندارد در مواجهه با معترضان به خشونت و سرکوب متوسل شود. او گفت بسیاری از معترضان خشونت نکردند، اما انکار نمی‌توان کرد که تخریب‌ها و تلاش برای انحراف اعتراض‌ها به آشوب هم وجود داشت و احیاناً سازمان‌یافته بود. طبعاً هیچ حکومتی حق ندارد رخصت برهم زدن امنیت جامعه و تخریب اموال عمومی و دارایی شهروندان را بدهد یا در مواجهه با معترضان به خشونت و سرکوب متوسل شود.
او گفت از نشانه‌های رشدیافتگی این است که هم اعتراض شهروندان و هم تأمین امنیت توسط حافظان امنیت، به‌دور از خشونت باشد و بخصوص مردم باید از آسیب‌هایی که خشونت به بار می‌آورد مصون باشند.
در این میان متوهمان براندازی هم هستند که به همان اندازه علیه اصلاح‌طلبان و اصلاح‌طلبیِ خشونت‌پرهیز سم‌پاشی کرده و می‌کنند که علیه جمهوری اسلامی؛ و این امر کار ما را در جدا کردن مرزها آسان می‌کند؛ گرچه همواره بر جدایی مرزها تأکیده شده است.

وی افزود اعتراض‌ها ریشه‌دار است و برای کاهش آن نیازمند بهبود شیوه‌های حکمرانی هستیمدر مورد افزایش قیمت بنزین، می‌شد مسؤولین تدبیر مناسب‌تری اتخاذ کنند و حتی اگر این تصمیم در همین موقع می‌بایست عملی می‌شد، در اجرای آن به نحو بهتری عمل نمایند و اکنون هم برای کاهش فشار به اقشار محروم و افزایش حمایت مؤثر از آن‌ها، دولت باید بیش از پیش بکوشدوی تاکید کرد.اگرچه اعتراض‌ها ریشه‌دار است و برای کاهش ریشه‌ای نارضایتی، نیازمند بهبود شیوه‌های حکمرانی هستیم، لازم است ضمن هوشیاری نسبت به تهدیدات خارجی در بسیاری از سیاست‌ها و رویکردهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و بین‌المللی که منجر به این وضعیت شده است و امکان تکرار آنچه گذشت را ایجاد می‌کند بازنگری شده و اصلاحات اساسی در آن صورت گیرد.وی افزود براساس پذیرش کامل حق، حرمت و کرامت مردم و حق حاکمیت آنان بر سرنوشت و با هدف رفع محدودیت‌ها و اداره بهتر امور به نفع مردم و تأمین عدالت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی از یک سو و کاهش ریشه‌ای فقر، فساد و انواع تبعیض‌ها از سوی دیگر و نیز حل سنجیده مسائل داخلی و خارجی و پاسداری از امنیت و اعتبار و پیشرفت میهن عزیزمان ایران، با حفظ اصول و ارزش‌ها و در رأس آن‌ها مصالح ملی و منافع عمومی، می‌توان به‌سوی انسجام و ترمیم پیوند آسیب دیده میان جامعه و حاکمیت گام برداشت و به سوی آینده بهتر افق‌گشایی کرد. خاتمی در مورد راه برون رفت از این وضعییت گفت برای این هدف ضروری است که در درجه نخست فضای گفت و گو میان مردم با یکدیگر و مردم با حکومت با قبول حق و مسؤولیت هر دو طرف باز و تضمین شود.
و بالاخره چنان‌که قول داده شده است باید با انصاف و عدالت و رحمت، سریعاً به وضع بازداشت‌شدگان رسیدگی و حساب معترضان را، ولو اینکه در اثر هیجان و خشم خطایی کرده باشند، از آمران تخریب و سلب امنیت مردم جدا کرد و نه تنها آنها را آزاد، بلکه از ایشان و همه آسیب‌دیدگان و بازماندگان قربانیان، اعم از مردم عادی و نیروهای انتظامی و امنیتی دلجویی کرد و صدای اعتراضشان را شنید.
وی در پایان تاکید کرد اصلاحات بسط عدالت سیاسی و اقتصادی، برای پیشگیری از این میزان نارضایتی و رنج شهروندان و پیش‌نیاز بالندگی ایران و نظام و تأمین امنیت و آرامش کشور و بهبود زندگی شهروندان ایران است.
هر چند خاتمی دیر هنگام این سخنان را ایراد کرده است ولی بخاطر قطع اینترنت موضع گیری وی در میان جامعه نمیتوانست باز تاب چندانی داشته باشد . ولی اکنون موضع متفاوت او از دیگران میتواند خشم اصولگراین و نهاد رهبری را علیه وی بر بیانگیزد . این در حالی است که رهبر جمهوری اسلامی مجددا بر اشرار خواندن معترضین تاکید کرده است و به هیچ وجه حاضر نشده است که نقش حکمرانی نا کار آمد در تولید چنین وضعییتی را به رسمیت بشناسد .