افزایش درگیری‌های مسلحانه در جنوب شرق ایران؛ کشته شدن مأموران و یک شهروند در کرمان

در پی تشدید ناامنی‌ها در جنوب شرق ایران، بامداد سه‌شنبه ۲۵ آذر، یک درگیری مسلحانه در محور زاهدان–فهرج، در استان کرمان، به کشته شدن سه مأمور نیروی انتظامی و یک شهروند غیرنظامی انجامید. خبر این درگیری ابتدا از سوی روابط عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه پاسداران تأیید و اعلام شد که حادثه در محدوده ایست و بازرسی ورودی شهرستان فهرج رخ داده است.

بر اساس اطلاعیه رسمی سپاه پاسداران، افراد مسلح با نیروهای مستقر در این ایست و بازرسی درگیر شده‌اند و در جریان این تیراندازی، سه نیروی انتظامی جان خود را از دست داده‌اند. همچنین یک شهروند غیرنظامی نیز در این درگیری کشته شده است. در بیانیه سپاه آمده است که موضوع از سوی دستگاه‌های امنیتی و انتظامی در دست بررسی قرار دارد، اما جزئیات بیشتری درباره هویت مهاجمان یا انگیزه آنان منتشر نشده است.

این در حالی است که پیش‌تر، وب‌سایت حقوق بشری حال‌وش که اخبار استان سیستان و بلوچستان و مناطق همجوار را پوشش می‌دهد، روایت متفاوتی از این حادثه منتشر کرده و گزارش داده بود که در این درگیری، دو مأمور وزارت اطلاعات و دو مأمور نیروی انتظامی کشته شده‌اند. این رسانه همچنین از زخمی شدن تعدادی دیگر از نیروهای امنیتی خبر داده و ویدیوهایی از انتقال مجروحان و اجساد کشته‌شدگان منتشر کرده است؛ تصاویری که به‌طور مستقل قابل راستی‌آزمایی نبوده‌اند.

همزمان با این حادثه در استان کرمان، گزارش‌ها از وقوع یک درگیری مسلحانه دیگر در ایرانشهر، واقع در استان سیستان و بلوچستان، حکایت دارد. به‌گزارش منابع محلی، بامداد سه‌شنبه چند خودروی نظامی در مسیرهای اطراف ایرانشهر هدف تیراندازی افراد مسلح قرار گرفته‌اند. در پی این حمله، شماری از نیروهای نظامی و امنیتی کشته یا زخمی شده‌اند، هرچند تاکنون آمار رسمی و دقیقی از تلفات این درگیری اعلام نشده است.

بر اساس این گزارش‌ها، پس از وقوع درگیری در ایرانشهر، نیروهای نظامی با استقرار گسترده در جاده‌ها، مسیرهای منتهی به زاهدان را مسدود کرده و مانع تردد خودروها شده‌اند. شاهدان محلی گفته‌اند که به رانندگان اعلام شده مسیر بسته است و باید بازگردند، بدون آنکه زمان مشخصی برای بازگشایی جاده‌ها اعلام شود. این وضعیت باعث سرگردانی مسافران و اختلال در تردد بین‌شهری شده است.

در مورد حمله ایرانشهر نیز تاکنون هیچ گروه یا سازمانی به‌طور رسمی مسئولیت این حمله را برعهده نگرفته و هویت و انگیزه مهاجمان همچنان نامشخص است. دستگاه‌های امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی نیز تا لحظه تنظیم این گزارش، واکنش رسمی جداگانه‌ای نسبت به این حادثه نشان نداده‌اند.

این رخدادها در حالی روی می‌دهد که طی ماه‌های گذشته، استان سیستان و بلوچستان شاهد افزایش موارد درگیری مسلحانه میان نیروهای نظامی دولت جمهوری اسلامی و گروه‌های مسلح بوده است. پیش‌تر، قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه پاسداران از کشته شدن چهار تن از نیروهای خود و زخمی شدن سه نفر دیگر در پی حمله‌ای در منطقه لار زاهدان خبر داده بود؛ حمله‌ای که از سوی سپاه به «گروهک‌های تروریستی و معاند» نسبت داده شد.

یک روز پس از آن حادثه، حال‌وش گزارش داد گروهی با عنوان «جبهه مبارزین مردمی» مسئولیت حمله به نیروهای سپاه پاسداران را برعهده گرفته است. این گروه که اعلام موجودیت آن به‌تازگی منتشر شده، مدعی است با هدف اتحاد و افزایش اثرگذاری مبارزات شکل گرفته و مجموعه‌ای از گروه‌ها و جریان‌های مسلح بلوچ را در بر می‌گیرد.

در میان گروه‌هایی که نام آن‌ها به‌عنوان مشارکت‌کننده در این جبهه مطرح شده، نام‌هایی چون جنبش پادا بلوچ، حرکت نصر بلوچستان، سازمان جیش‌العدل، گروه محمد رسول‌الله به رهبری حاجی واحدبخش و همچنین گروه‌هایی با عنوان پیکارجویان خودجوش بلوچ دیده می‌شود. گروه جیش‌العدل پیش از این مسئولیت چندین حمله علیه نیروهای امنیتی و نظامی دولت جمهوری اسلامی را پذیرفته بود و هم از سوی جمهوری اسلامی و هم ایالات متحده آمریکا به‌عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود.

افزایش این درگیری‌ها، بار دیگر توجه‌ها را به وضعیت امنیتی شکننده در جنوب شرق ایران جلب کرده است؛ منطقه‌ای که سال‌هاست با ترکیبی از فقر ساختاری، نارضایتی‌های محلی، حضور گروه‌های مسلح و پاسخ‌های عمدتاً امنیتی دولت جمهوری اسلامی مواجه است. تداوم این چرخه خشونت، در کنار اطلاع‌رسانی محدود و بعضاً متناقض رسمی، نگرانی‌ها درباره گسترش دامنه ناامنی و تأثیر آن بر زندگی روزمره شهروندان این مناطق را افزایش داده است.