حسن روحانی و موضوع رفراندوم و نقش انتخابات در نظام

حسن روحانی رئيس جمهور ایران روز یک‌شنبه در دیدار باجمعی از دانشجویان و جوانان، بار دیگر با اشاره به ظرفیت قانون اساسی در زمینه نظرخواهی از  مردم در خصوص موضوعات مهم از طریق رفراندوم، اظهار داشت بر اساس اصل ۵۹ قانون اساسی، هرگاه در یک مسأله مهم فرهنگی، اجتماعی یا سیاست خارجی، اختلاف نظر وجود داشته باشد،‌ می‌توان از طریق صندوق رای و نظرخواهی از مردم موضوع را مدیریت کرد. حسن روحانی با تاکید بر ضرورت استفاده از همه ظرفیت‌های استفاده نشده‌ی قانون اساسی، استفاده از این ظرفیت را راه حل مشکلات دانست و تاکید کرد نمایندگان مجلس می‌توانند درباره رای‌گیری درخصوص موضوعات مورد اختلاف تصمیم‌گیری کنند و موضوع را به رای عمومی بگذارند.

وی این ظرفیت قانون اساسی را یکی از ظرفیت‌های بالای قانون اساسی دانست که تاکنون مورد استفاده قرار نگرفته است. حسن روحانی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به اینکه مردم با وجود تنگناها  در دوسال گذشته اقدامات موثری انجام داده و توانسته است از مشکلات عبور کند،

وی همچنین با اشاره به اهمیت حضور مردم در پای صندوق‌های رای، قرارگرفتن پرونده ایران ذیل فصل هفت  منشور سازمان ملل را یکی از شکست‌های جمهوری اسلامی دانست و با اشاره به اینکه ایران در سال 1385 در ماده 41 فصل هفت  و مرز جنگ و تجاوز قرار گرفت، تاکید کرد این صندوق رای بود که توانست این زنجیر را باز کند و ایران از فصل هفت منشور سازمان ملل رها کند. وی با بیان این موضوع که همه این موفقیت‌ها به واسطه حضور مردم در پای صندوق رای امکان‌پذیر شده است، تاکید کرد هیچکس فکر نمی‌کرد ایران بتواند در یک روز و در یک ساعت، هفت قطعنامه سازمان ملل را لغو کند. حسن روحانی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به قطعنامه سازمان ملل در خصوص ثبت گفتگوی تمدن‌‌ها به نام ایران، با اشاره به نام محمد خاتمی تاکید کرد، این قطعنامه در دولت وی به تصویب سازمان ملل رسیده است.

وی گفتگوی تمدن‌ها و شعر سعدی در سازمان ملل را دو ره‌آورد مهم مردم ایران برای سازمان ملل دانست. روحانی همچنین با انتقاد از کسانی که معتقدند رای دادن و حضور در پای صندوق‌های رای بی‌فایده است، اظهار داشت گرچه با رای دادن همه مشکلات حل نمی‌شود اما در هر گام می‌توان اقدامت جدیدی انجام داد و از برخی از ظرفیت‌های قانون اساسی استفاده کرد.

تاکید حسن روحانی برای استفاده از ظرفیت‌های قانون اساسی، اشاره به امکان رای‌گیری از مردم از طریق رفراندم برای موضوع مذاکره یا عدم مذاکره با امریکا است. در روزای اخیر که به نظر می‌رسد مردم از مشکلات اقتصادی موجود به ستوه آمده‌اند و اعتقاد دارند که مذاکره با امریکا می‌تواند بخشی از مشکلات را مرتفع کند و در عین حال حاکمیت جمهوری اسلامی با قدرت با آن مخالفت می‌کند و در در عین حال دلیل مخالفت خود را هم مخالفت مردم عنوان می‌کند، بسیاری با اشاره به پیش‌بینی ظرفیت رفراندوم در خصوص موضوعات مربوط به سیاست خارجی در قانون اساسی، تاکید می‌کنند از طریق رفراندوم شاید بتوان برای این مشکل راه‌حلی یافت.

به نظر می‌رسد حسن روحانی با اشاره به این اظهارات و اشاره به قدرت مجلس در ایجاد ظرفیت رفراندوم در جامعه، درصدد است تا مردم را برای انتخاب نمایندگان مجلس، به حضور در پای صندوق رای ترغیب کند و تلویحا به این نکته تاکید دارد که مردم می‌توانند با انتخاب افرادی مناسب، زمینه برگزاری رفراندوم در خصوص موضوعات مهم را فراهم کنند.

گرچه دشوار است که دیگر با این وعده‌ها بتوان مردم را به حضو در پای صندوق‌های رای ترغیب کرد،‌ اما نکته این است که اگر حتی فرض حسن روحانی صحیح هم باشد، چنین امکانی در مجلس شورای اسلامی حداقل در دوران رهبری کنونی امکان‌پذیر نخواهد بود و حتی بر فرض که اراده برگزاری رفراندوم در مجلس شورای اسلامی وجود داشته باشد،‌ امکان ندارد رهبر اجازه برگزاری رفراندوم را بدهد. وی به راحتی می‌تواند با صدور حکم حکومتی به نمایندگان مجلس، جلوی تصمیم نمایندگان مجلس در خصوص برگزاری رفراندوم را بگیرد، همانگونه که در نیمه دوم دهه هفتاد با صدور حکم حکومتی مانع از اصلاح قانون مطبوعات در مجلس شد.