واکنش اروپا به ضرب‌الاجل و شرایط آتی ایران


در پی ضرب‌الاجل شصت روزه ایران به اروپا در خصوص یافتن راه‌هایی برای بهبود شرایط تحریمی ایران و یافتن راه‌هایی برای استفاده ایران از منافع برجام و اجرای تعهدات بانکی و نفتی که قول آن را به ایران داده است،‌ اتحادیه اروپا روز پنج شنبه طی بیانیه‌ای اعلام کرد هیچ ضرب‌الاجلی را از طرف ایران نمی‌پذیرد و با دقت فعالیت‌های هسته‌ای ایران را زیر نظر دارد تا ایران از تعهدات برجامی عدول نکند .ایران طی این بیانیه که توسط شورای عالی امنیت ملی صادر شد، طی یک ضرب‌ اللاجل از اروپا خواست طی این مدت تعهدات خود را در چارچوب توافق هسته‌ای اجرا کند.

. اتحادیه اروپا در این بیانیه تاکید کرده است که طرف‌های اروپایی برجام از ایران می‌خواهند که همچنان به برجام پایبند بماند. آنها در عین حال تاکید کردند که همچنان به توافق هسته‌ای با ایران پایبند هستند.

تاکید اروپا بر پایبندی به برجام در حالی عنوان می‌شود که کشورهای اروپایی غیر از ایجاد یک سامانه جدید برای انجام عملیات مستقل بانکی و نفتی و تجاری اقدام دیگر در راستای تعهدات برجامی خود نسبت به ایران انجام نداده‌اند و همانگونه که پیش‌بینی شده بود، کشورهای اروپایی پایبندی خود را نسبت به رفع مشکلات بانکی و نفتی ایران در عمل نشان نداده‌اند و تنها راهکاری  برای خروج از این معضل پیشنهاد کرده‌اند که درعمل قابلیت اجرا و ضمانت اجرا ندارد. کشورهای اروپایی طی این بیانیه، با ابراز تاسف از وضع مجدد تحریم‌های امریکا علیه ایران، در این بیانیه تاکید کرده‌اند ایران از برداشتن هرگونه گام اضافی و بیشتر خارج از توافق برجام خودداری کند. آنها در عین حال بر عزم اروپا برای ادامه تجارت با ایران از طریق اینستکس تاکید کرده‌اند. این در حالی است که روز گذشته مایک پمپئو در دیدار با وزیر امور خارجه بریتانیا، ضمن پذیرفتن ضمنی و تلویحی اینستکس، به این کشور تاکید کرد امریکا به هیچ عنوان مبادلات تجاری و بانکی با ایران، خارج از کمک‌ها و اقدامات انسان‌دوستانه را نمی پذیرد. در همین حال محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه نیز در واکنش به بیانیه اروپا با انتقاد از رفتار اروپا که در مقابل اقدامات امریکا به ابراز تاسف اکتفا می‌کند اظهار داشت بهتر است اتحادیه اروپا به جای درخواست از ایران برای پایبندی یک جانه  به تعهدات خود در خصوص عادی سازی روابط اقتصادی عمل کند

بسیاری  از کارشناسان تاکید دارند ایران به علت اندوخته‌های ارزی و دارایی‌های فراوانی که در اختیار دارد، در کوتاه‌مدت از تحریم‌های شدید امریکا علیه ایران آسیب گسترده‌ای نخواهد دید و امور روزمره زندگی مردم مورد آسیب قرار نخواهد گرفت، اما با ادامه این وضعیت و با تداوم شرایط اقتصادی کشور و تداوم تحریم‌ها، منابع در اختیار به طور مستمر رو به کاهش خواهد گذاشت و به تدریج ایران به کشوری شبیه پاکستان یا افغانستان، با فقر دامنه‌دار و گسترده مردمانش مواجه خواهد شد.

برخی تحلیل‌گران، اساسا سیاست امریکا برای تداوم تحریم‌ها بر ایران را نیز در همین راستا می‌دانند. اینکه ادامه تحریم‌‌ها بتواند مردم ایران را به مردمی فقیر و درمانده تبدیل کند و تهدیدآمیز بودن فرهنگی و اقتصادی و تجاری آن را برای همیشه نابود کند. نهادهای مطالعاتی امریکایی به خوبی می‌‌دانند که هم ایران و هم مردم آن مردمی ثروتمند و دارای سرمایه هستند که شرایط محدودکننده‌ی تحریم‌ در شرایط فعلی و در میان‌مدت عموم مردم را به فقر گسترده مبتلا نخواهد کرد، لذا با ادامه‌دار کردن تحریم‌ها و تشدید محدودیت‌های مالی، اقتصادی و درامدی، در تلاش هستند تا با با پایان رساندن منابع ایران، کشور و مردم را به سمت فقر مزمن هدایت کنند.

ایران برای الزام خریداران نفت ایران، برای خرید نفت قاچاق و محرمانه از این کشور، ناگزیر است نفت را به قیمت بسیار کمتری از قیمت اصلی و جهانی آن به مشتریان و به طور قاچاق، به فروش برساند. هم فروش قاچاق نفت و هم تلاش برای مجاب کردن مشتریان برای خرید این نفت قاچاق که ممکن است محرومیت‌های ثانوی امریکا را به دنبال داشته باشد، ایران ناگزیر است تا هزینه‌های این فروش قاچاق را تقبل کند. هم نفت را ارزان‌تر بفروشد و هم اینکه احتمالا هزینه‌های احتمالی لو رفتن معاملات ممنوع نفتی را پرداخت کند. همه اینها هزینه‌های فروش نفت را برای ایران بالا خواهد برد و ایران برای تامین هزینه مورد نیاز مجبور خواهد شد منابع بیشتری را استخراج کند که ادامه این وضعیت شرایط توسعه‌ای و آتی کشور را بسیار تضعیف خواهد کرد و از نظر درامدی مردم را با مشکلات جدی و فقر مزمن مواجه خواهد ساخت.