گزارشهای تازه رسانههای آمریکایی از پشتپرده جنگ ۱۲ روزه و عملیات موسوم به «نارنیا» نشان میدهد اسرائیل، با هماهنگی نزدیک با ایالات متحده، از سالها پیش برای ضربه زدن به برنامه هستهای جمهوری اسلامی برنامهریزی کرده و حتی فهرستی اولیه برای حذف دهها دستاندرکار این برنامه تهیه کرده بود.
بر اساس گزارش مشترک روزنامه واشینگتنپست و برنامه تحقیقی «فرانتلاین» شبکه پیبیاس، در مراحل اولیه طراحی عملیات نارنیا، فهرستی شامل حدود ۱۰۰ نفر از متخصصان و دستاندرکاران برنامه هستهای جمهوری اسلامی تهیه شده بود که در نهایت به گروهی محدودتر کاهش یافت. هدف این عملیات، به گفته منابع امنیتی آمریکا و اسرائیل، «از بین بردن هسته فکری» برنامه هستهای جمهوری اسلامی عنوان شده است.
این گزارش میافزاید که سرویس اطلاعاتی موساد برای اجرای این عملیات، شبکهای متشکل از بیش از ۱۰۰ عامل ایرانی را به کار گرفته بود؛ برخی از این عوامل به یک سامانه تسلیحاتی پیشرفته و محرمانه سهجزئی مجهز شده بودند که امکان انجام حملات دقیق زمینی را پیش از ورود جنگندههای اسرائیلی به حریم هوایی ایران فراهم میکرد. مقامهای جمهوری اسلامی موفق شدند بخشی از پرتابگرهای این سامانه را شناسایی کنند، اما موشکها و بخش سوم این سلاح هرگز کشف نشد.
به نوشته واشینگتنپست، عملیات نارنیا بامداد ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ و همزمان با آغاز حملات گسترده اسرائیل به زیرساختهای نظامی و هستهای ایران آغاز شد. در نخستین ساعات این عملیات، محمدمهدی تهرانچی، فیزیکدان نظری و از چهرههای کلیدی برنامه هستهای جمهوری اسلامی، در محل سکونتش در تهران کشته شد. ساعاتی بعد، فریدون عباسی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، نیز هدف حملهای مشابه قرار گرفت. اسرائیل اعلام کرده است که در مجموع ۱۱ نفر از دستاندرکاران برنامه هستهای جمهوری اسلامی در روزهای نخست جنگ و پس از آن ترور شدند.
شبکه ۱۲ اسرائیل گزارش داده این ترورها بهصورت همزمان و در زمانی انجام شد که هدفها در خانههای خود حضور داشتند، تا امکان هشدار یا فرار از میان برود. یک مقام ارشد امنیتی اسرائیل در گفتوگو با واشینگتنپست این عملیات را از نظر عملیاتی «بیسابقه» توصیف کرده و گفته است بسیاری از عوامل شرکتکننده، تنها از مأموریت محدود خود اطلاع داشتند و از ابعاد کامل حمله آگاه نبودند.
در کنار این عملیات، گزارش واشینگتنپست پرده از همکاری نزدیک بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، و دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در ماههای منتهی به جنگ برداشته است. به نوشته این روزنامه، دو طرف از ماه فوریه همزمان با بررسی گزینههای مختلف حمله، یک کارزار فریب رسانهای و سیاسی را نیز طراحی کردند تا جمهوری اسلامی در فضای آرامش و انتظار مذاکره باقی بماند. در این چارچوب، نشانههایی از اختلاف میان واشینگتن و تلآویو عمداً به رسانهها منتقل شد، در حالی که هماهنگیهای اطلاعاتی و عملیاتی ادامه داشت.
حتی پس از آغاز حملات اسرائیل، دولت ترامپ آخرین پیشنهاد محرمانه دیپلماتیک را از طریق قطر به تهران منتقل کرد؛ پیشنهادی که شامل توقف کامل فعالیتهای غنیسازی و قطع حمایت از نیروهای نیابتی در برابر لغو همه تحریمها بود. این پیشنهاد از سوی جمهوری اسلامی رد شد و پس از آن، آمریکا بهطور مستقیم به عملیات نظامی پیوست.
بر اساس یافتههای این تحقیقات و بررسیهای گروه بلینگکت، در جریان حملات هدفمند به دستاندرکاران برنامه هستهای، دستکم ۷۱ غیرنظامی نیز جان باختند؛ از جمله در حملهای در شمال تهران که به کشته شدن چند عضو یک خانواده، از جمله یک نوزاد، انجامید. در مقابل، مقامهای جمهوری اسلامی شمار کل کشتهشدگان جنگ را بیش از هزار نفر اعلام کردهاند.
در همین حال، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، با تأیید وارد آمدن خسارتهای گسترده به تأسیسات هستهای ایران گفته است برنامه هستهای «بهطور کامل از بین نرفته». رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نیز تأکید کرده که با وجود عقب افتادن چندساله این برنامه، نابودی کامل آن بدون دسترسی بازرسان قابل تأیید نیست.
با این حال، مقامهای اطلاعاتی اسرائیل معتقدند ترور دستاندرکاران کلیدی برنامه هستهای جمهوری اسلامی، مهمترین بخش عملیات نارنیا بوده است؛ چرا که به گفته آنها، تجهیزات نظامی قابل جایگزینی است، اما دانشی که در اختیار این افراد قرار داشت، بهسادگی قابل بازیابی نیست.
