عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای، روز دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ برابر با ۲۲ سپتامبر وارد نیویورک شد تا در هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند. اما او به‌جای نشان دادن اراده‌ای واقعی برای دیپلماسی، همان ابتدا با لحنی تهدیدآمیز سخن گفت و تأکید کرد که «جمهوری اسلامی با زبان فشار و تهدید پاسخگو نیست» و انتخاب میان «همکاری یا تقابل» بر عهده طرف‌های مقابل است.
عراقچی در بدو ورود به نیویورک با اشاره به حمله آمریکا و اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه اعلام کرد که قرار است با وزرای خارجه اروپایی دیدار کند. او همزمان بار دیگر مدعی شد که جمهوری اسلامی به دنبال راه‌حل دیپلماتیک است، هرچند مواضع مقامات این رژیم، پیش و پس از مذاکرات، همچنان بر تهدید و تقابل استوار است.
یکی از مهم‌ترین رویدادهای روز دوشنبه، دیدار عراقچی با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. این دو مقام پیش‌تر نیز در مصر دیدار کرده و توافقی موسوم به «توافق قاهره» امضا کرده بودند، اما از نگاه دولت‌های اروپایی، جمهوری اسلامی هیچ اقدام عملی برای اجرای تعهدات خود انجام نداده است. پس از نشست اخیر شورای امنیت در ۲۶ سپتامبر و رد قطعنامه تمدید تعلیق تحریم‌ها، «مکانیزم ماشه» فعال شد و شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی بلافاصله اعلام کرد که همکاری با آژانس متوقف خواهد شد. در همین حال، بیش از ۷۰ نماینده مجلس شورای اسلامی خواستار ساخت بمب اتمی برای «حفظ نظام و اسلام» شدند؛ موضعی که نگرانی جدی دیپلمات‌های اروپایی را برانگیخته است.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی پس از دیدار عراقچی و گروسی با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که هرگونه پیشرفت در همکاری با آژانس «منوط به مسئولیت‌پذیری طرف‌های مقابل و توقف زیاده‌خواهی آنها» است. گروسی اما در سخنانی پس از این دیدار هشدار داد که پرونده هسته‌ای ایران در «گذرگاهی خطرناک» قرار گرفته است. او افزود که رایزنی‌ها ادامه خواهد داشت، اما قطع همکاری تهران با آژانس دوران بسیار سختی را رقم خواهد زد.
دیدار عراقچی و گروسی بازتاب گسترده‌ای در محافل رسانه‌ای نیز داشت. برخی خبرنگاران و حتی فعالان رسانه‌ای نزدیک به حکومت، به رفتار تحقیرآمیز عراقچی در مقابل گروسی اشاره کرده و یادآور شدند که مقامات جمهوری اسلامی در داخل کشور همواره با تهدید از «حساب‌کشی» سخن گفته‌اند. علی قلهکی، فعال رسانه‌ای حامی نظام، در شبکه اجتماعی «ایکس» با کنایه نوشت: «به حساب گروسی با گز اصفهان و آجیل ممتاز تبریز رسیدگی شد!»
در مجلس شورای اسلامی نیز اظهارات تندی علیه آژانس مطرح شد. کامران غضنفری، عضو کمیسیون امور داخلی مجلس، ضمن انتقاد از «توافق قاهره»، تأکید کرد که آژانس امنیت دانشمندان و مراکز هسته‌ای ایران را تضمین نکرده و بنابراین هیچ تصمیمی برای ازسرگیری بازرسی‌ها نباید گرفته شود. او همچنین گروسی را متهم کرد که هرگز حملات آمریکا و اسرائیل را محکوم نکرده و دسترسی دادن به بازرسان آژانس را «حرکت در مسیر تکمیل پازل دشمن» دانست.
با این حال، در مقر سازمان ملل هنوز امیدی هرچند اندک برای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک باقی مانده است. فشارهای شورای امنیت و کشورهای اروپایی بر جمهوری اسلامی ادامه دارد تا این پنجره کوچک از دست نرود. قرار است عراقچی در روزهای آینده با مقامات اروپایی دیدارهایی داشته باشد؛ دیدارهایی که بسیاری آن را آخرین شانس برای نجات دیپلماسی در پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی می‌دانند.
رافائل گروسی بار دیگر تأکید کرده که زمان بسیار محدودی باقی مانده است. اگر جمهوری اسلامی همچنان بر مسیر تهدید و تقابل بایستد، احتمال دارد جمعه این هفته به آخرین فرصت تهران برای توافق تبدیل شود. در غیر این صورت، شورای امنیت آماده است تا در روزهای شنبه و یکشنبه با برگزاری جلسه، مسیرهای بعدی را بررسی کند.
اکنون با آغاز رسمی مجمع عمومی سازمان ملل، نگاه‌ها متوجه مواضع رسمی جمهوری اسلامی است. باید دید آیا تهران سرانجام تصمیمی برای تغییر مسیر خواهد گرفت یا بحران هسته‌ای وارد مرحله‌ای تازه و خطرناک‌تر خواهد شد.
