کشورهای میانجی در بحران غزه، از جمله مصر، قطر و آمریکا، تلاشهای تازهای را برای ازسرگیری مذاکرات غیرمستقیم میان اسرائیل و حماس با هدف دستیابی به آتشبس و آزادی گروگانها آغاز کردهاند. این تحرکات در شرایطی شدت گرفته که ارتش اسرائیل آماده گسترش عملیات نظامی و تصرف شهر غزه میشود.
بشاره بحبح، بازرگان آمریکایی و از چهرههای نزدیک به دونالد ترامپ که در ماههای اخیر در تماسهای غیررسمی میان واشینگتن و حماس نقش داشته، هر دو طرف را به بازگشت فوری به میز مذاکره فراخوانده است. او هشدار داده ادامه جنگ تنها به افزایش قربانیان و به خطر افتادن جان گروگانها منجر خواهد شد. بحبح پیشنهاد یک آتشبس ۶۰ روزه را مطرح کرده که میتواند جان انسانها را نجات دهد و فرصت واقعی برای پیشرفت در مذاکرات ایجاد کند. به گفته او، توافق جامع ممکن است ماهها زمان ببرد و انتظار پیشرفت در شرایط درگیری فعال، واقعبینانه نیست.
همزمان، منابع خبری گزارش دادهاند که قطر با همکاری مصر و آمریکا در حال تدوین طرح جدیدی برای پایان جنگ است که ظرف دو هفته آینده به طرفین ارائه خواهد شد. هدف این تلاشها، جلوگیری از تصرف کامل نوار غزه توسط ارتش اسرائیل است.
با این حال، ارزیابیها در واشینگتن حاکی است که حماس در شرایط فعلی آمادگی آزادسازی گروگانها را ندارد. ترامپ در گفتوگویی کوتاه از موضعگیری مستقیم درباره طرح اسرائیلی برای گسترش عملیات خودداری کرده، اما به نظر میرسد با استدلال بنیامین نتانیاهو مبنی بر ضرورت افزایش فشار نظامی بر حماس موافق است.
نتانیاهو روز یکشنبه ۱۹ مرداد اعلام کرد کابینه امنیتی اسرائیل به ارتش دستور داده علیه دو پایگاه اصلی باقیمانده حماس در شهر غزه و اردوگاههای مرکزی اقدام کند. او تأکید کرد هدف اسرائیل «اشغال غزه» نیست، بلکه آزادسازی این باریکه از کنترل حماس و تکمیل «شکست این گروه» است. نخستوزیر اسرائیل شرط مذاکره را آزادی همه گروگانها و پایان جنگ تحت شروط اسرائیل، از جمله خلع سلاح کامل حماس، عنوان کرده است.
ارتش اسرائیل قرار است تا پایان هفته اصول کلی عملیات شهر غزه را تصویب کند. با این حال، گزارشها از وجود تردید در میان برخی فرماندهان، از جمله ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش، حکایت دارد. مخالفان این طرح، بهویژه خانوادههای گروگانها، نگراناند که عملیات گسترده جان گروگانها را به خطر بیندازد.
یائیر لاپید، رهبر مخالفان دولت اسرائیل، نیز برنامه نتانیاهو را به معنای افزایش تلفات گروگانها و سربازان اسرائیلی، فروپاشی اقتصاد و نابودی اعتبار بینالمللی کشور دانسته است.
شهر غزه با جمعیتی حدود یک میلیون نفر – نیمی از کل جمعیت نوار غزه – بهطور فشرده مسکونی است. باقی جمعیت در اردوگاههای چادری المواسی در جنوبغرب و در مناطق پناهجویی مرکزی زندگی میکنند. این تراکم جمعیتی، نگرانیها درباره پیامدهای انسانی هرگونه عملیات گسترده نظامی را دوچندان کرده است.
در مجموع، همزمان با ادامه فشار نظامی اسرائیل و مواضع سرسختانه حماس، میانجیها در تلاشاند با پیشنهادهایی مانند آتشبس موقت، زمینه را برای مذاکرات جدیتر فراهم کنند. اما اختلافات بنیادین بر سر شروط پایان جنگ و آزادی گروگانها همچنان مانع دستیابی به توافق فوری است.