در ادامهی افزایش تحرکات دیپلماتیک غرب علیه برنامههای بیثباتکننده جمهوری اسلامی ایران، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز دوشنبه با دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، و ژاننوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، بهصورت جداگانه گفتوگو کرد. محور اصلی این تماسها، نگرانی فزاینده قدرتهای غربی از فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی و تهدیدات منطقهای ناشی از آن بود.
بر اساس بیانیهای رسمی که تمی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، منتشر کرده، این سه دیپلمات ارشد بر تعهد مشترک خود در جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای تأکید کردند. در بیانیه آمده است که ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه با «قاطعیت کامل» در برابر تلاشهای جمهوری اسلامی برای توسعه توانمندیهای هستهای و نظامی خود ایستادهاند و بهدنبال راهکارهایی عملی برای جلوگیری از این روند هستند.
این تحرکات دیپلماتیک در شرایطی صورت میگیرد که در محافل بینالمللی بار دیگر بحث اجرای «مکانیسم ماشه» در دستور کار قرار گرفته است؛ سازوکاری که در صورت فعالسازی، تحریمهای گسترده و الزامآور سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی را بهطور کامل بازمیگرداند. موضوعی که میتواند ضربهای سنگین به اقتصاد، سیاست خارجی، و مشروعیت داخلی حکومت ایران وارد سازد.
در همین تماسها، وزیر خارجه آمریکا و همتای بریتانیایی او درباره بحران انسانی در غزه نیز گفتوگو کردند؛ بحرانی که بهرغم تلاشهای جامعه جهانی برای دستیابی به آتشبس، همچنان تحت تأثیر نقشآفرینی نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی، از جمله حماس، به یک فاجعه انسانی ادامهدار بدل شده است. بیانیه مشترک طرفین تأکید میکند که این تلاشها «با وجود کارشکنیهای حماس» ادامه دارد و هدف اصلی آن، بازگرداندن گروگانها و کاهش رنج غیرنظامیان فلسطینی است.
در حوزه سیاست جهانی، طرفین همچنین درباره جنگ روسیه علیه اوکراین و بحران جاری در سودان رایزنی کردند و بر لزوم پایان یافتن فوری درگیریها و بازگشت به میز مذاکرات تأکید ورزیدند.
در ادامه این دیدارها، مارکو روبیو با وزیر امور خارجه فرانسه نیز درباره موضوعات مشابه از جمله وضعیت غزه، منازعه میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، و بحران سودان رایزنی کرد. اما آنچه بیش از هر موضوع دیگری در این گفتوگوها برجسته بود، تمرکز بر مقابله با جاهطلبیهای هستهای جمهوری اسلامی ایران بود؛ کشوری که بهرغم تعهدات بینالمللی خود، سالهاست با پنهانکاری، فریبکاری، و اقدامات تحریکآمیز، امنیت منطقه و جهان را به خطر انداخته است.
در همین حال، ایالات متحده و اسرائیل بار دیگر هشدار دادند که اگر جمهوری اسلامی تصمیم بگیرد برنامه هستهای خود را مجدداً فعال کرده و به سمت تولید سلاح هستهای حرکت کند، باید منتظر پاسخ نظامی قاطع و هماهنگ از سوی این دو کشور باشد. پیامی روشن که نشان میدهد دوران مماشات با جمهوری اسلامی به پایان رسیده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، نیز در تازهترین اظهارات خود، با لحنی صریح و بیپرده اعلام کرد که جنگ ۱۲ روزه اخیر علیه جمهوری اسلامی، بهزعم او، «یک پیروزی تاریخی» برای اسرائیل بوده است. نتانیاهو تأکید کرد که این دستاورد نهتنها امنیت اسرائیل را تضمین کرده، بلکه تهدیدهای وجودی از سوی جمهوری اسلامی را برای نسلهای آینده خنثی کرده است.
به نوشته روزنامه تایمز اسرائیل، نخستوزیر این کشور گفته است که اسرائیل در این جنگ، دو تهدید اساسی را از میان برداشته است: نخست، خطر دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای؛ و دوم، پروژه تولید گسترده موشکهای بالستیک که به گفته او، در صورت ادامه، میتوانست اسرائیل را در آیندهای نزدیک با خطر نابودی کامل مواجه کند.
نتانیاهو در اظهاراتی کمسابقه، از دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، قدردانی کرد و گفت ترامپ «نقشی بیبدیل» در دفاع از امنیت اسرائیل و مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی ایفا کرده است. به گفته او، حمایت بیقید و شرط واشینگتن از عملیات نظامی اسرائیل، به تضعیف اساسی زیرساختهای هستهای و موشکی رژیم ایران منجر شده است.
او با لحنی صریح و تحقیرآمیز خطاب به مقامات جمهوری اسلامی گفت: «ما برنامه هستهای ایران را به فاضلاب فرستادیم.» و هشدار داد که در صورت هرگونه تلاش برای احیای این برنامه، اسرائیل همانگونه با «قدرت و قاطعیت» به آن پاسخ خواهد داد.
نتانیاهو همچنین اعلام کرد که برنامه تولید موشکهای بالستیک جمهوری اسلامی «بهطور کامل نابود شده» و اسرائیل «سختترین ضربه در تاریخ این رژیم» را وارد کرده است. عباراتی که نشانهای است از اعتماد به نفس فزاینده اسرائیل در مواجهه با رژیمی که سالهاست با شعار نابودی اسرائیل، در پی گسترش نفوذ منطقهای و تهدید امنیت جهانی بوده است.
در این میان، منابع امنیتی اسرائیل نیز اعلام کردهاند که حفظ «برتری هوایی» اسرائیل در آسمان ایران، یکی از اولویتهای راهبردی این کشور باقی خواهد ماند. آنها میگویند که در جریان عملیات اخیر، پدافند هوایی جمهوری اسلامی عملاً نتوانست هیچگونه واکنشی مؤثر به حملات اسرائیل نشان دهد؛ واقعیتی که بیش از پیش ضعف ساختار نظامی و دفاعی رژیم تهران را آشکار میسازد.
جمهوری اسلامی، که روزگاری میکوشید با نمایش قدرت نظامی و مانورهای تبلیغاتی، چهرهای مقتدر از خود به نمایش بگذارد، اکنون با بحرانهای چندلایه داخلی، انزوای بینالمللی، و تهدیدهای فزاینده از سوی قدرتهای جهانی روبهروست. آیندهای که در آن، استمرار سیاستهای کنونی، نهتنها مشروعیت نظام بلکه بقای آن را نیز به خطر خواهد انداخت.