به گزارش رویترز، جمهوری اسلامی هشدار داده است که در صورت فعال‌سازی سازوکار بازگشت تحریم‌های بین‌المللی موسوم به منانیسم ماشه، از سوی سه کشور اروپایی، ممکن است تعهدات امنیتی خود در منطقه، به‌ویژه در خلیج فارس و تنگه هرمز را کنار بگذارد.
عباس مقتدایی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری نیمه‌رسمی «برنا» گفت:
«ما ابزارهای زیادی در اختیار داریم. می‌توانیم تعهد خود به امنیت منطقه، خلیج فارس، تنگه هرمز و سایر آب‌های پیرامونی را متوقف کنیم.»
او افزود این موضوع نه‌تنها شامل منطقه، خلیج فارس و تنگه هرمز می‌شود، بلکه سایر مناطق دریایی را نیز با توجه به ظرفیت‌ها و پیشرفت‌های دریایی جمهوری اسلامی در بر خواهد گرفت.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، بامداد دوشنبه ۳۰ تیر اعلام کرد مذاکرات هسته‌ای با سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان جمعه سوم مرداد در استانبول و در سطح معاونان وزیر از سر گرفته خواهد شد.
این اظهارات در آستانه نشست روز جمعه در استانبول، میان معاونان وزیر خارجه ایران و دیپلمات‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان، مطرح شده است. کشورهای موسوم به «ای۳» پیشتر هشدار داده‌اند که اگر ایران تا پایان ماه اوت وارد گفت‌وگوهای مؤثر درباره برنامه هسته‌ای خود نشود، تحریم‌های بین‌المللی را علیه این کشور بازخواهند گرداند.
به نوشته رویترز، گفت‌وگوهای ماه‌های اخیر میان ایران و طرف‌های اروپایی درباره برنامه هسته‌ای، تاکنون بی‌نتیجه مانده و مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشینگتن نیز پس از حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه ژوئن، متوقف شده است.
عباس مقتدایی در ادامه با اشاره به شرایط ژئوپلیتیک اروپا گفته است:
«اروپا در جایگاهی نیست که بخواهد امنیت خود را در تنگه هرمز به خطر بیندازد، آن‌هم در حالی که خود درگیر تنش‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با روسیه، چین و حتی ایالات متحده آمریکاست.»
هفته گذشته نیز سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی هشدار داد که در صورت فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» توسط سه کشور اروپایی، تهران واکنش نشان خواهد داد.
مکانیسمی که طبق توافق هسته‌ای برجام، اجازه بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل را می‌دهد و اعتبار آن در تاریخ ۱۸ اکتبر به پایان می‌رسد.
اسماعیل کوثری در گفت‌وگو با خبرنگار «مهر»، در واکنش به تهدید برخی کشورهای اروپایی مبنی بر فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» و بازگرداندن قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، اظهار کرد: «ایران هیچ‌گاه شروع‌کننده جنگ و بحران نبوده است، اما در برابر هرگونه تهدید، با قدرت پاسخ خواهد داد.»
کوثری گفت: «در طول این سال‌ها، جمهوری اسلامی بارها مورد تهدید قرار گرفته، ولی هیچ‌گاه عقب‌نشینی نکرده است.»
او در ادامه، گفت: «می‌خواهند با ابزارهایی مثل اسنپ‌بک یا مکانیسم ماشه به ما فشار بیاورند، اما این تهدیدات و فشارها فقط بازی روانی است.»
نماینده تهران در پایان به مهر گفت که اگر «دشمنان» بخواهند به سمت «استفاده از زور» حرکت کنند، «با پاسخی محکم و شدید» روبرو خواهند شد.
اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، یکم تیر هم گفته بود مجلس با طرحی برای بستن تنگه هرمز موافقت کرده است. با این حال، این مصوبه الزام‌آور نیست و تصمیم نهایی در این زمینه به عهده شورای عالی امنیت ملی است.
تنگه هرمز گذرگاهی استراتژیک بین خلیج فارس و دریای عمان و یکی از حیاتی‌ترین مسیرهای کشتیرانی در جهان است که روزانه بیش از ۲۱ میلیون بشکه نفت و حدود یک‌سوم از صادرات گاز طبیعی مایع از این تنگه عبور می‌کند.
جمهوری اسلامی نیز برای صادرات نفت و واردات کالاهایش از این تنگه استفاده می‌کند.
روزنامه فرهیختگان نیز در گزارشی با اشاره به مذاکرات سوم مرداد نوشت در خصوص سازوکار و دستورکار این گفت‌وگوها، تاکنون هیچ‌یک از مقامات رسمی اظهار نظری ارائه نکرده‌اند، اما احتمالا موضوع بحث فعال‌سازی مکانیسم ماشه خواهد بود.
این روزنامه نوشت اروپا می‌خواهد نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران از حالت تعلیق خارج شود، بازرسان مجدد بازگردند.
به نوشته این رسانه، طرف اروپایی تعویق مکانیسم ماشه را مشروط به ارائه گزارش رضایت‌بخش دبیرکل آژانس به تروئیکا و شورای امنیت کرده است.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، هم گفت: سه کشور اروپایی بریتانیا، آلمان و فرانسه «هیچ حق قانونی یا اخلاقی» برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه ندارند.
او با ارجاع به پست عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در ایکس نوشت تروئیکای اروپایی نمی‌تواند سازوکار بازگشت تحریم‌های پیشین علیه ایران را فعال کند.
عراقچی ۲۹ تیر در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، نسبت به فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی هشدار داد و نوشت: «سه کشور اروپایی از هیچ مشروعیت حقوقی، سیاسی و اخلاقی برای فعال‌سازی سازوکارهای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ برخوردار نیستند.»
در گذشته نیز جمهوری اسلامی تهدید کرده بود که در واکنش به فشارهای غرب، ممکن است مسیر ترانزیت دریایی در تنگه هرمز را مختل کرده یا در مسیر قاچاق مواد مخدر به اروپا دیگر همکاری نکند.
به نوشته رویترز، این تهدیدات بخشی از فشارهای متقابل ایران در برابر بازگشت احتمالی تحریم‌های بین‌المللی است، آن‌هم در شرایطی که تنش میان تهران و قدرت‌های غربی، به‌ویژه پس از حمله نظامی اسرائیل در حال تشدید است.
