در پی ادامه کمبود آب و برق در کشور، دولت مسعود پزشکیان کل استان تهران را در روز اول مردادماه تعطیل اعلام کرد.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، روز یکشنبه، ۲۹ تیرماه، در حالی که دمای هوا برای چندمین روز متوالی بیش از ۳۵ درجه سانتیگراد بود در شبکه ایکس خبر داد که دولت تصمیم به تعطیلی کل استان گرفته است.
به نظر میرسد در پی کمبود آب و متعاقب آن برق و عدم افزایش بارندگی در کشور، دولت پزشکیان چارهای برای خود ندیده است جز آن که کل استان را تعطیل کند.
مهاجرانی در پیام خود نوشته است: «با تصمیم هیئت دولت و در پی تداوم گرمای شدید و ضرورت صرفهجویی در مصرف آب و برق، روز چهارشنبه اول مردادماه در استان تهران تعطیل اعلام شد. فرصتی است برای استراحت، سفر کوتاه یا در کنار خانواده بودن؛ البته با رعایت نکات ایمنی و صرفهجویی در مصرف انرژی.»
خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، روز یکشنبه درباره موج گرمای هوا در تهران نوشت: «بیشینه دمای پایتخت در هفته جاری به طور میانگین بین ۴۰ تا ۴۱ درجه میرسد که البته دمای هوا در برخی مناطق تا ۴۵ درجه هم تغییر خواهد کرد. کمینه دمای استان نیز بین ۲۸ تا ۳۰ درجه سانتیگراد تغییر میکند.»
خبرگزاری ایسنا روز پنجشنبه ۲۶ تیرماه با انتشار گزارشی با عنوان «آژیر قرمز سدهای تهران» خبر داد که حجم فعلی آب ذخیرهشده در سدهای تهران به تنها حدود ۱۴ درصد ظرفیت مخازن رسیده است.
طبق اعلام شرکت آبفای استان تهران، هماکنون ذخایر موجود در سدهای تأمینکننده آب تهران «در پایینترین وضعیت خود در یک قرن اخیر» قرار دارد.
کمآبی در ایران و بهویژه در پایتخت، نگرانیها را از بروز خشکسالی گستردهتر افزایش داده و کارشناسان محیط زیست هشدار دادهاند که عدم مدیریت و کنترل منابع آبی، میتواند به بروز یک فاجعه در سطح کشور بینجامد.
مردم ایران با ترکیبی بیسابقه از بحرانها مواجهاند؛ خاموشیهای بیبرنامه، اختلالهای آزاردهنده اینترنت، کمآبی در پایتخت، و گرانیهای روزافزون، همه اینها در سایه نگرانیهای سیاسی و منطقهای، تابآوری جامعه را به نقطه جوش رساندهاند.
در روزهایی که هوای تهران داغتر از همیشه شده و شاخصهای کیفیت هوا بار دیگر در مرز هشدار قرار دارد؛ «آب» هم به لیست بحرانهای جاری مردم اضافه شده است. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، در اظهارنظری رسمی تأیید کرده که تنش آبی در پایتخت تشدید شده و از مردم خواسته برای جلوگیری از افت فشار، صرفهجویی کنند. او در حالی این هشدار را داده که بسیاری از مناطق تهران پیشتر با قطعی آب یا افت محسوس فشار مواجه شدهاند.
آنچه بیش از خود خبر اهمیت دارد، اما شنیده شدن آن در موقعیت اجتماعی و اقتصادیای فعلی است. شرایط به نحوی است که مردم همزمان با قطعیهای گسترده برق و خاموشیهای نسبتا بیبرنامه، اختلالهای جدی اینترنت، و رشد مداوم قیمتها مواجه هستند و حالا باید هشدار کمآبی در پایتخت را هم بشنود.
در حالیکه مردم جنگ دوازدهروزه با اسرائیل را تازه پشت سر گذاشتهاند و مردم با انبوهی از بحرانهای همزمان مواجه هستند؛ رسما تابآوری مردم به چالش کشیده شده است.
در هفتههای اخیر، قطعی برق در شهرهای بزرگ مثل تهران، کرج، مشهد، اهواز و استانهای شمالی با شدت ادامه دارد. گزارشها نشان میدهند که این خاموشیها باعث شده مردم در گرمای بالای ۴۰ درجه با مشکلات بسیاری مواجه شوند؛ مشکلاتی که حتی در بخشهای درمانی و خدمات عمومی نیز اثرگذار بودهاند. این وضعیت ضمن کاهش رفاه عمومی، فعالیت کسبوکارهای خرد و بیمارستانها را نیز مختل کرده است.
مشکل مردم، اما فقط بیبرقی نیست. اوضاع اینترنت نیز بر دشواریهای زندگی افزوه است. کاهش شدید سرعت اینترنت و فیلیترینگ یک روی سکه و روی دیگر اختلالهای مکرر است. از GPSها گرفته تا کارتخوانها؛ هر روز یک چیز کار نمیکند و به نوعی مردم را آزار میدهد. آنتنهای موبایل نیز گاه و بیگاه در رفت و آمد است!
اختلالهای روزانه و قطعووصلهای ناگهانی، زندگی دیجیتالی مردم، آموزش آنلاین و مشاغل اینترنتمحور را دچار خلل کرده است. در شرایطی که میلیونها ایرانی از طریق فضای مجازی امرار معاش میکنند، این وضعیت معیشت بسیاری را به خطر انداخته است.
در این شرایط بحران آب هم اضافه شده است. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، هشدار داده: «تنش آبی تشدید شده و مردم باید صرفهجویی کنند تا افت فشار رخ ندهد.» او وعده داده که یکی از پروژههای آبرسانی تا پایان تابستان به بهرهبرداری برسد. اما این وضعیت نشان واضحی از ناکارآمدی است و صدای همه را درآورده است. کشوری که منابع داشت، امروز با بحران آب شهری مواجه است.
تحمل مشکلاتی مثل بیبرقی و بیآبی و قطع اینترنت وقتی سختتر میشود که بدانیم این مردم هر لحظه و هر جا در جنگ با غول گرانی بوده و تحت فشارهای بسیار اقتصادی هستند.
شرایط اقتصادی کشور تقریبا هیچ چشمانداز روشنی ندارد. قیمت کالاهای اساسی به شکل بیسابقهای افزایش یافته و سفرههای مردم روز به روز کوچکتر میشود. با آنکه بارها وعده کنترل تورم داده شده، اما همچنان در بسیاری از اقلام خوراکی، رشد قیمتها حتی فراتر از آمار رسمی است. مثلا افزایش ۵۲ درصدی قیمت نان در مراکز استانها طی هفتههای اخیر به یکی از مهمترین چالشهای اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده است.
در کنار تورم، رکود نیز بیداد میکند. بازارها کسادتر از همیشهاند و در گفتوگو با فروشندگان، تنها واژه تکرارشونده «درآمد نیست» است. حقوقبگیران نیز میگویند هزینه زندگی ماههاست از درآمدشان جلو زده است.
همه اینها یک طرف؛ این مردم هنوز زیر سایه تحولات سیاسی در داخل و خارج کشور روزگار میگذرانند و به شدت نسبت به آینده نگران هستند. تقویت بحرانهای داخلی همزمان با سیر تحولات منطقهای، احساس ناامنی و بیثباتی را افزایش داده است. جنگ دوازدهروزه اخیر با اسرائیل، به پایان رسیده، اما هم آتش بس همچنان شکننده است و هم این تنها یکی از نگرانیهای سیاسی مردم ایران است. هنوز تکلیف مذاکره معلوم نیست و این بلاتکلیفی آثار واضحی بر اقتصاد کشور و زندگی مردم دارد.
ایران این روزها صحنه همزمان چندین بحران است؛ از خاموشی و بیآبی گرفته تا تورم افسارگسیخته، اختلالهای روزمره اینترنت و نگرانیهای امنیتی و سیاسی. این وضعیت، صرفاً مجموعهای از مشکلات فنی یا اقتصادی نیست، بلکه بازتابی از ضعف مدیریت منسجم، ناهماهنگی نهادی و بیاعتمادی روزافزون میان جامعه و ساختار رسمی است. در چنین شرایطی، وعدههای کلیشهای دیگر پاسخگو نیستند؛ مردم به شفافیت، عملگرایی و تغییر واقعی نیاز دارند. هر تأخیر بیشتر، تنها فاصلهها را عمیقتر خواهد کرد.