کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سهشنبه اعلام کرد که در تماس خود با عباس عراقچی، به وزیرخارجه ایران بر از سرگیری هر چه سریعتر مذاکرات «برای پایان دادن به برنامه هستهای ایران» تاکید کرده است.
خانم کالاس در شبکه اجتماعی ایکس همچنین نوشته که در گفتگوی خود با آقای عراقچی بر لزوم همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید کرده و از آمادگی اتحادیه اروپا برای تسهیل همه این موارد خبر داده است.
همچنین به نوشته خانم کالاس، تهدید ایران به خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای، انپیتی، «به کاهش تنشها کمک نمیکند».
از سوی دیگر وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد که عباس عراقچی در این تماس از مواضع برخی کشورهای اروپایی و همچنین مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در جریان صدور قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس و عدم محکومیت حملات به تاسیسات هستهای ایران انتقاد کرد.
در این مکالمه، عراقچی در موضعی طلبکارانه، از آنچه «مماشات برخی طرفها در قبال جنایات اسرائیل» خواند، انتقاد و تأکید کرد که هرگونه اظهارنظر که تلویحاً اقدامات اسرائیل و آمریکا را توجیه کند، به معنای «همدستی» در این جرایم خواهد بود. این در حالی است که جمهوری اسلامی خود سابقهای طولانی در نقض حقوق بشر، حمایت از گروههای شبهنظامی و بیثباتسازی منطقه دارد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین با اشاره به آنچه دفاع ملت ایران از «تمامیت سرزمینی» خواند، حملات تلافیجویانه ایران علیه اهداف اسرائیلی و تأسیسات نظامی آمریکا را مشروع جلوه داد و مدعی شد این اقدامات پاسخی به «تجاوزات» بوده است. اما منتقدان میگویند جمهوری اسلامی با سرکوب داخلی، بحرانسازی خارجی و ماجراجوییهای نظامی، همواره امنیت مردم ایران و منافع ملی را گروگان گرفته است.
به گزارش منابع رسمی جمهوری اسلامی، عراقچی اقدام اسرائیل در هدف قرار دادن تأسیسات هستهای ایران را «ضربهای بیسابقه به دیپلماسی» و «نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت» توصیف کرد، اما به این واقعیت اشارهای نکرد که تهران بارها از شفافسازی کامل برنامه هستهایاش طفره رفته و با عدم همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سوءظنها نسبت به ماهیت این برنامه را تقویت کرده است.
عراقچی در ادامه گفتوگوی مدعی شد ایران پس از توقف حملات اسرائیل، «عملیات دفاعی» خود را متوقف کرده و «حسننیت» نشان داده است. اما در عمل، جمهوری اسلامی با صدور بیانیههای تهدیدآمیز و اعلام «آمادگی کامل نیروهای مسلح برای دفاع از کیان کشور»، به شعلهور شدن فضای جنگی دامن زده و مسیر دیپلماسی را دشوارتر کرده است.
او همچنین بار دیگر به ادبیات ضدآمریکایی متوسل شد و مدعی شد ایالات متحده در میانه مذاکرات به «دیپلماسی خیانت کرده» است. ناظران مستقل اما میگویند این ادعا در حالی مطرح میشود که تهران از هر فرصتی برای پیشبرد پروژههای نظامی و موشکی خود استفاده کرده و هرگونه توافق احتمالی را با کارشکنیهای داخلی و منطقهای بیاثر ساخته است.
تهران و واشینگتن از فروردین تا خرداد امسال مجموعا پنج دور مذاکرات هستهای برگزار کردند و دور ششم آن که قرار بود ۲۵ خرداد در پایتخت عمان برگزار شود لغو شد.
در حال حاضر بنابر مصوبه چهارم تیرماه مجلس شورای اسلامی، همکاری ایران با آژانس به حال تعلیق در آمده و همچنین در روزهای اخیر وزیر خارجه جمهوری اسلامی و معاون او، مجید تخت روانچی، گفتهاند در صورتی مذاکرات با واشینگتن را از سر خواهند گرفت که آمریکا تضمین کند حمله دیگری به ایران نخواهد کرد.
دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا، روز سهشنبه ۱۰ تیرماه در جریان بازدید از یک مرکز نگهداری مهاجران در فلوریدا، با اشاره به حملات اخیر به ایران گفت: «ایران طوری بمباران شده که در مذاکرات، ما هرچیزی بخواهیم از آنها میگیریم.»
او با ابراز امیدواری درباره اینکه توافقی با ایران حاصل شود، گفت: «میخواهیم به توافق برسیم تا آنها بتوانند کشور خود را بازسازی کنند.»
ترامپ بار دیگر تاکید کرد که تاسیسات هستهای ایران در حملات اخیر بهطور کامل نابود شده و افزود: «آنها دیگر به این تاسیسات دسترسی ندارند. این یک حمله جنگی دقیق و خارقالعاده بود. حالا میشود از واژه نابودی کامل استفاده کرد.»
او همچنین اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسراییل، بهزودی به آمریکا سفر خواهد کرد و در دیدار با مقامات کاخ سفید درباره مسائل مختلفی از جمله آتشبس در غزه، وضعیت گروگانها و موفقیت حملات علیه ایران گفتوگو خواهد شد.
ترامپ افزود: «نتانیاهو به زودی به اینجا میآید. قرار است درباره موفقیتی که در ایران داشتیم صحبت کنیم؛ چیزی که سالها کسی به آن نرسیده بود. این یک حمله عالی و درخشان بود.»
رییسجمهور آمریکا همچنین با تاکید بر ادامه فشار حداکثری علیه ایران، گفت: «با این تحریمها، انجام هرکاری برای ایران بسیار سخت خواهد بود.»
دونالد ترامپ یک روز پیشتر گفته بود که «نه با ایران مذاکره میکنیم و نه چیزی میدهیم». با این حال کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، گفت که رئیس جمهور آمریکا با ایران گفتوگویی نداشته اما استیو ویتکاف، فرستاده ویژه او، تماسهای مستقیم و غیرمستقیم با مقامهای ایران داشته است.
در خبری دیگر، ولادیمیر پوتین و امانوئل مکرون، رهبران روسیه و فرانسه، روز سهشنبه برای نخستین بار از سپتامبر ۲۰۲۲ تاکنون تلفنی گفتوگو کردند و به گفته کاخ الیزه، دو طرف در این تماس دو ساعته به بحث درباره ایران و اوکراین پرداختند.
بنابر اعلام کرملین، ولادیمیر پوتین در این تماس بر «حق قانونی تهران برای توسعه یک برنامه هستهای صلحآمیز» تاکید کرد.
دفتر ریاست جمهوری فرانسه نیز در بیانیهای اعلام کرد که امانوئل مکرون در این تماس بر ضرورت فوری رعایت تعهدات پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای از سوی ایران، به ویژه همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و از سرگیری فعالیت بدون تاخیر بازرسان این نهاد، تاکید کرد.
به نوشته این بیانیه، رئیس جمهور فرانسه همچنین خواستار یافتن یک راه حل دیپلماتیک شد «که امکان حل و فصل پایدار و قاطع مسئله هستهای، مسئله موشکهای ایران و نقش ایران در منطقه را فراهم کند».
خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع دیپلماتیک فرانسوی گزارش داد که امانوئل مکرون با دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، در مورد این تماس گفتوگو کرده است.
آتشبس بین اسرائیل و ایران پس از درگیریهای ۱۲ روزه دو طرف از سوم تیرماه برقرار است.
در روزهای اخیر طرفهای مختلف، از جمله وزیران خارجه کشورهای گروه هفت خواستار از سرگیری مذاکرات هستهای بین تهران و واشینگتن شدهاند.