خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلمات‌ها گزارش داد که آمریکا به همراه بریتانیا، فرانسه و آلمان رسما پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که در آن «عدم پایبندی» جمهوری اسلامی به تعهدات هسته‌ای‌اش محکوم شده است.
سه منبع دیپلماتیک شامگاه سه‌شنبه ۲۰ خرداد به این خبرگزاری گفتند که قطعنامه پیشنهادی رسما به شورای حکام آژانس «ارائه شد».
بنابر این گزارش، انتظار می‌رود که متن پیشنهادی ارائه شده عصر چهارشنبه در شورای حکام به رای گذاشته شود.
نشست شورای حکام آژانس از روز دوشنبه ۱۹ خرداد آغاز شده و مدیرکل آژانس در نخستین روز آن اعلام کرد که ایران پاسخ فنی معتبر و قابل قبولی به پرسش‌های این نهاد در مورد مکان‌های اعلام‌نشده خود نمی‌دهد.
پیش‌نویس قطعنامه‌ای که خبرگزاری فرانسه آن را مشاهده کرده، از جمهوری اسلامی می‌خواهد که «فورا عدم پایبندی خود» به تعهدات خود تحت پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را جبران کند.
این پیش‌نویس همچنین ابراز «تاسف عمیق» کرده است که تهران «علی‌رغم درخواست‌های مکرر شورای حکام و فرصت‌های فراوان ارائه شده… از همکاری کامل با آژانس خودداری کرده است».
همچنین در این پیش‌نویس آمده است: «ناتوانی آژانس… از ابراز اطمینان به اینکه برنامه هسته‌ای ایران منحصرا صلح‌آمیز است، سوالاتی را مطرح می‌کند که در صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل متحد است.»
اگر این قطعنامه در شورای حکام آژانس به تصویب برسد برای نخستین بار طی حدود ۲۰ سال خواهد بود که ایران رسما به نقض تعهدات هسته‌ای خود متهم می‌شود.
مقام‌های جمهوری اسلامی در روزهای اخیر هشدار داده‌اند تصویب این قطعنامه پیشنهادی واکنش‌های تهران را به دنبال خواهد داشت.
از جمله بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، این واکنش‌ها را از نوع «فنی» و همچنین تغییر در سطح همکاری جمهوری اسلامی با آژانس اعلام کرده است.
دیپلمات‌ها به خبرگزاری فرانسه گفتند که آمریکا و سه کشور اروپایی قطعنامه پیشنهادی خود را پس از آن ارائه کردند که آژانس در گزارش اخیر خود به «عدم همکاری» تهران با این نهاد، از جمله در ارائه پاسخ‌های معتبر به سوالات آژانس و همچنین سرقت اسناد محرمانه و پاکسازی سایت‌های اعلام نشده، اشاره کرد.
گزارش اخیر آژانس همچنین از همکاری «کمتر از حد انتظار» تهران، به ویژه در توضیح مواد هسته‌ای یافت شده در سایت‌های اعلام نشده در گذشته، انتقاد کرد.
مقام‌های جمهوری اسلامی در هفته‌های اخیر به شدت از گزارش فصلی مدیرکل آژانس انتقاد کرده و از جمله رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه این گزارش را «بی‌پایه» و «با انگیزه سیاسی» خواند و گفت «بسیاری از موارد موجود در گزارش به مسائل گذشته اشاره دارند».
سفیر جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه هشدار داد در صورت تصویب قطعنامه، تهران «واکنش بسیار شدید» نشان خواهد داد.
نجفی موضوع عدم همکاری کامل ایران با آژانس را «غیرقابل‌قبول» و قطعنامه پیشنهادی به شورای حکام را «سیاسی» توصیف کرد.
مقام‌های جمهوری اسلامی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به تحت تاثیر قرار گرفتن از اسرائیل متهم کرده‌اند.
در همین حال سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد که قرار بود وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی پیش از دور ششم مذاکرات تهران و واشینگتن تلفنی گفت‌وگو کنند «ولی در آخرین لحظات طرف فرانسوی این گفت‌وگو را لغو کرد.
اسماعیل بقایی شامگاه سه‌شنبه در برنامه‌ای تلویزیونی افزود: «جای تاسف دارد که دو کشور دیگر اروپایی هم حاضر شدند از رویکردهای غیرسازنده فرانسه تبعیت کنند.»
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، همچنین تهدید کشورهای اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، را به «چماق» تشبیه کرد و هشدار داد که در صورت فعال‌سازی این مکانیسم، پیامدهایی جدی برای «نظم جهانی مرتبط با معاهده عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای» در پی خواهد داشت.
او گفت: «کل ماجرای مکانیسم ماشه را اروپایی‌ها از چند ماه پیش به‌عنوان یک چماق و ابزار فشار مطرح کرده‌اند. این اقدام، به‌نظر من، هم ناشی از استیصال است، هم غیرحرفه‌ای و هم نشانه‌ای از غیرقابل اعتماد بودن آن‌ها.»
بقائی افزود: «این شمشیری دو لبه است و قطعا تبعات جدی و آثار مهمی هم برای خودشان خواهد داشت و هم برای نظم جهانی مرتبط با معاهده عدم اشاعه.»
در همین حال، محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، پایبند نبودن جمهوری اسلامی به تعهدات پادمانی را «یک دروغ بزرگ» خواند.
محمد اسلامی در پایان جلسه هیات دولت با حضور در جمع خبرنگاران در واکنش به اقدامات و گزارش اخیر آژانس بین‌المللی اتمی گفت: نکته‌ای که حائز اهمیت است و انتظاری که وجود دارد، این است که آژانس گزارشات خود را به‌صورت حرفه‌ای و فنی ارائه دهد و این گزارشات در چهارچوب مقررات و بر اساس تکالیف مقرر شده و تعریف شده در اساسنامه آژانس باشد. متأسفانه، هم گزارش‌ها سوگیری دارند که از جریان فشار تبعیت کرده و فوق‌العاده سیاسی هستند و هم قطعنامه‌ها غیرمنطقی، غیرفنی و غیرحقوقی هستند.
وی افزود: آن‌ها چندین مرتبه این موضوع را تجربه کرده‌اند. جمهوری اسلامی ایران همواره به‌صورت داوطلبانه و با حسن نیت در تعاملات خود با آژانس و این کشورها عمل کرده و سعی کرده آن‌ها را از این شیوه رفتار و از این نوع نگاه به موضوع هسته‌ای که کاملاً غیرقانونی است، دور کند که متأسفانه کمتر نتیجه گرفته‌ایم.
رئیس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اینکه هرگاه این راه تقابلی را در پیش بگیرند، حتماً ما نیز اقدام متقابل انجام خواهیم داد، گفت: هیچ‌گونه رفتار غیرقانونی و بین‌المللی را نمی‌پذیریم. اینکه این‌گونه القا کنند که جمهوری اسلامی ایران در چارچوب تکالیف پادمانی عمل نکرده، یک دروغ بزرگ است. هیچ مستندی در این رابطه وجود ندارد و هیچ‌یک از گزارش‌های بازرسان آژانس وجود ندارد که نشان دهد جمهوری اسلامی ایران و سازمان انرژی اتمی در اجرای وظایف خود مخالفت کرده یا مانع شده باشند. یک مورد و یک کلمه در گزارشات آن‌ها وجود ندارد.
اسلامی یادآور شد: رفتن به این سمت و ارائه گزارش‌های دروغ فقط منجر به از دست رفتن حیثیت و اعتبار یک سازمان و نهاد بین‌المللی خواهد شد. ما به آن‌ها توصیه می‌کنیم به‌طور مؤکد از این روش دست بردارند و بیش از این به اعتبار و حیثیت نهاد سازمان ملل آسیب وارد نکنند.
اسلامی در پاسخ به این سوال که مطالبی از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس مطرح شده است، مبنی بر اینکه یکی از گزینه‌های جمهوری اسلامی ایران در برابر فعال شدن مکانیزم ماشه، بحث خروج از ان‌پی‌تی است، واکنش نظام جمهوری اسلامی ایران نسبت به این موضوع چه خواهد بود: این یک تصمیم راهبردی است و اقدامات متقابل با حرکت تقابلی مانند گذشته نخواهد بود و اگر چنین تصمیمی اتخاذ شود، در زمان مقتضی جمهوری اسلامی ایران تصمیمات لازم را اتخاذ خواهد کرد.
وی همچنین در خصوص پاسخ ایران به صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام تصریح کرد: همانند گذشته، اقدامات عملیاتی و اجرایی خواهد بود که به محض صدور قطعنامه، اقدام خواهد شد.
ارائه قطعنامه پیشنهادی غرب به شورای حکام آژانس در حالی صورت می‌گیرد که مذاکرات هسته‌ای بین تهران و واشینگتن ادامه دارد و دو طرف از برگزاری دور ششم آن در روزهای پیش رو خبر داده‌اند.
«تا ساعاتی دیگر، شورای حکام قطعنامه را بررسی و رأی‌گیری خواهد کرد؛ نتیجه‌ای که نه تنها مسیر آژانس بلکه چشم‌انداز توافق‌های هسته‌ای و فشارهای بین‌المللی بر تهران را در روزها و ماه‌های آینده تعیین خواهد کرد.»
