شبکه ان‌بی‌سی آمریکا عصر چهارشنبه – ۱۴ مه، ۲۴ اردیبهشت – مصاحبه اختصاصی خود با علی شمخانی که پیش‌تر دبیر شورای امنیت ملی ایران بود و از مشاوران سیاسی علی خامنه‌ای محسوب می‌شود را منتشر کرد و در آن از قول این چهره نظامی – سیاسی ارشد جمهوری اسلامی نوشت که تهران در صورت لغو تحریم‌ها آماده امضای فوری توافق با دولت آمریکاست.
علی شمخانی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی که پیش‌تر گفته بود هنوز هم مسئول پرونده هسته‌ای است، در گفتوگو با شبکه آمریکایی ان‌بی‌سی از پذیرش محدودیت در غنی‌سازی و از بین بردن ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا در صورت لغو تحریم‌ها صحبت کرد.
مقامات تهران معمولا از گفتوگو با رسانه‌های بین‌المللی برای به نمایش گذاشتن چهره‌ای ملایم از جمهوری اسلامی و پروپاگاندا استفاده می‌کنند.
شمخانی در این مصاحبه گفت، تهران متعهد خواهد شد هرگز سلاح هسته‌ای تولید نکند، ذخایر اورانیوم با غنای بالای خود که قابلیت استفاده در تسلیحات را دارد از بین ببرد، فقط تا سطح مورد نیاز برای مصارف غیرنظامی اورانیوم غنی‌سازی کند و اجازه بازرسی بین‌المللی از این فرآیند را بدهد؛ مشروط بر آنکه تمامی تحریم‌های اقتصادی علیه ایران فورا لغو شوند.
تصویری که دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی از توافق احتمالی مورد پذیرش تهران ترسیم کرده مشابه چیزی است که در برجام نیز وجود داشت و دونالد ترامپ از آن خارج شد.
در این چارچوب، غنی‌سازی همچنان در ایران حفظ می‌شود و این در حالی است که مقامات دولت ترامپ می‌گویند تهران باید غنی‌سازی را کنار بگذارد. البته اختلاف بر سر غنی‌سازی در مذاکرات منتهی به برجام نیز وجود داشت و در نهایت با عقب‌نشینی دولت اوباما به توافق منجر شد.
شمخانی در پاسخ به این سوال ان‌بی‌سی که آیا ایران در صورت تحقق شرایط مورد نظرش حاضر به امضا توافق است، گفت: «بله.»
شمخانی گفت: «هنوز امکانش هست. اگر آمریکایی‌ها طبق گفته‌هایشان عمل کنند، قطعا می‌توانیم روابط بهتری داشته باشیم.» او افزود: «این می‌تواند به وضعیتی بهتر در آینده نزدیک منجر شود.»
به نوشته ان‌بی‌سی، این گفتوگو تنها چند ساعت پس از آن صورت گرفت که ترامپ ضمن تهدید به اعمال تحریم‌های فلج‌کننده در صورت عدم دستیابی به توافق به تهران «شاخه زیتون» نیز پیشنهاد داد.
رئیس‌جمهوری آمریکا روز سه‌شنبه در جریان سفر به عربستان سعودی به جمهوری اسلامی هشدار داد که زمان محدودی برای توافق دارد و به جای ترویج مرگ و نابودی و بی‌ثباتی از الگوی پیشرفت و توسعه عربستان سعودی درس بگیرد.
شمخانی درباره این اظهارات ترامپ گفت: «او از شاخه زیتون صحبت می‌کند که ما آن را ندیده‌ایم؛ همه‌اش سیم خاردار است.»
اظهارنظر چهره نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی درباره امکان بازگشت برنامه‌های هسته‌ای ایران به تعهدات برجام در حالی انجام می‌شود که در دو ماه اخیر چهار دور مذاکره بین نمایندگان جمهوری اسلامی و آمریکا انجام شده اما تا کنون دستاورد روشنی نداشته است. با این حال دو طرف تلاش کرده‌اند با خوش‌بینی درباره این رایزنی‌ها صحبت کنند.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی این مذاکرات را «سخت اما مفید» خوانده است.
شمخانی در مصاحبه روز چهارشنبه، از اهرم تکراری جمهوری اسلامی مبنی بر ایجاد شکاف بین آمریکا و متحدانش نیز استفاده کرد.
شمخانی گفت: «اگر آمریکایی‌ها اثر بنیامین نتانیاهو را حذف کنند، به‌راحتی می‌توانند توافق را امضا کنند.»
نتانیاهو به روشنی اعلام کرده است که فقط الگوی لیبی به معنی برچیدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران قابل پذیرش است.
این اظهارات در حالی بیان شد که مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، نسبت به پذیرش اعمال محدودیت‌های موقت بر غنی‌سازی اورانیوم ابراز تمایل کرده است، هرچند تأکید کرد که هنوز گفت‌وگوهای ایران و آمریکا وارد جزئیات این موضوع نشده‌اند.
او روز سه‌شنبه گفت: «هنوز وارد جزئیاتی مانند سطح و درصد غنی‌سازی نشده‌ایم. فقط به عنوان چارچوب کلی اعلام کرده‌ایم که برای مدت زمانی محدود می‌توانیم مجموعه‌ای از محدودیت‌ها در خصوص سطح و ظرفیت غنی‌سازی و سایر موضوعات مشابه در حوزه هسته‌ای را بپذیریم؛ البته در چارچوب اقداماتی برای اعتمادسازی.»
از سوی دیگر، مسعود پزشکیان، رئیس دولت جمهوری اسلامی، روز سه‌شنبه گفت: «ما در مذاکرات به هیچ عنوان از اصول خود عقب‌نشینی نخواهیم کرد، اما در عین حال، خواهان هیچ‌گونه تنشی هم نیستیم.»
جمهوری اسلامی و ایالات متحده روز یکشنبه مذاکرات هسته‌ای خود را در عمان به پایان رساندند؛ بدون آنکه به پیشرفت قابل توجهی دست یابند. این در حالی است که به گزارش خبرگزاری فرانسه، «تنش‌هایی علنی» بر سر موضوع غنی‌سازی اورانیوم میان دو طرف به وجود آمده، اما هر دو طرف پس از دور چهارم مذاکرات، از روند گفت‌وگوها ابراز رضایت کرده‌اند.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در جریان آخرین مذاکرات تأکید کرد که «حق غنی‌سازی اورانیوم قابل مذاکره نیست»، در حالی که استیو ویتکاف، نماینده آمریکا، این موضوع را «خط قرمز» خواند.
دو طرف از دوازدهم آوریل برابر با بیست و چهارم فروردین با میانجی‌گری عمان، که پیش از این نیز نقش میانجی را در مذاکرات سال ۲۰۱۵ ایفا کرده بود، گفت‌وگوهایی را آغاز کرده‌اند؛ گفت‌وگوهایی که در آن سال به توافق بین‌المللی میان تهران و قدرت‌های جهانی درباره پرونده هسته‌ای ایران منجر شد.
در حال حاضر، جمهوری اسلامی اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند، که بسیار نزدیک به غنای ۹۰ درصد مورد نیاز برای کاربرد نظامی است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، روز دوشنبه اعلام کرد: «ایران تنها کشوری در جهان است که بدون داشتن سلاح هسته‌ای، اورانیوم را تا این سطح غنی‌سازی می‌کند.»
بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، فعالیت‌های هسته‌ای ایران محدود شد و در مقابل، تحریم‌ها علیه آن برداشته شد. جمهوری اسلامی به مدت یک سال پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸، به تعهدات خود پایبند ماند، اما سپس به تدریج از آن عقب‌نشینی کرد.
