با آنکه علی خامنهای گفته بود: : مذاکره با آمریکا «هوشمندانه، عاقلانه و شرافتمندانه» نیست.
اکنون کمال خرازی، مشاور علی خامنهای و رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران خبر از آمادگی جمهوری اسلامی خبر از آمادگی برای مذاکره غیرمستقیم میدهد.
ساعاتی پیش از اعلام عباس عراقچی مبنی براینکه پاسخ رسمی ایران به نامه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، «روز چهارشنبه ۶ فروردین ۱۴۰۴ به طور مقتضی و از طریق عمان ارسال شد.» کمال خرازی، وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی که از سوی رهبر جمهوری اسلامی بهعنوان ریاست شورای راهبردی روابط خارجی منصوب شده، مدعی شد «جمهوری اسلامی ایران همه راهها را برای مذاکره نبسته است» و تاکید کرد که آنان برای مذاکره غیرمستقیم بهمنظور ارزیابی طرف مقابل، اعلام شرایط خود و اتخاذ تصمیم مقتضی آمادهاند.»
این درحالی است که علی خامنهای روز ۱۹ بهمن سال گذشته در دیدار با شماری از فرماندهان ارشد نظامی صرحتا گفته بود که «نباید با آمریکا مذاکره کرد» و «مذاکره با آمریکا عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست».
اما پس از افزایش تهدیدهای مقامهای ارشد دولت ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی درباره احتمال حمله نظامی در آیندهای نزدیک و سپس ارسال نامهای از طرف دونالد ترامپ به علی خامنهای با مهلت دو ماهه برای مذاکرات هستهای، به نظر میرسد در سخنان اطرافیان رهبر جمهوری اسلامی نوعی عقبنشینی و تمایل به آغاز مذاکرات با دولت ترامپ نمایان شده است.
اکنون مشاور علی خامنهای ضمن انتقاد از «فضاسازی» مقامهای آمریکایی درباره تمایل زیاد آنان به مذاکره با جمهوری اسلامی، این تلاشها را «فریب» و «غیرصادقانه» خواند، اما در عین حال تاکید کرد: «ترامپ باید بداند روحیه جوانمردی و عیاری ایرانیان به آنها اجازه نمیدهد تحکم و زورگویی دیگران را برتابند، ولی وقتی در طرف مقابل فروتنی و صداقت ببینند، متناسب با آن رفتار میکنند.»
او در ادامه به دونالد ترامپ پیشنهاد کرد که «به جای تکرار اشتباههای قبلی، اصول حاکم بر یک مذاکره واقعی یعنی اصل برابری، احترام متقابل و احتراز از تهدید و فشار را صادقانه بپذیرد» و بدین ترتیب «اعتماد ایرانیان» را که خواستار «مذاکرهای عادلانه و نه تحکم و زورمداری»اند، جلب کند.
کمال خرازی در بخش دیگری از مصاحبه روز پنجشنبه خود، ضمن آنکه مدعی شد «مسئولان جدید و تازهکار آمریکایی بر تکرار مواضع قلدرمآبانه خود ادامه میدهند»، افزود: «جمهوری اسلامی ایران همه راهها را نبسته و جهت ارزیابی طرف مقابل، اعلام شرایط خود و اتخاذ تصمیم مقتضی آماده مذاکره غیرمستقیم است.»
به نظر میرسد پاسخ دیپلماتیک جمهوری اسلامی به نامه دونالد ترامپ، برخلاف ادعای علی خامنهای در سخنرانیهای اخیر، جواب منفی قطعی و کامل به پیشنهاد مذاکره نیست و در صورت برآورده شدن برخی درخواستهای اولیه تهران، میتوان شکل گرفتن مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیم آنان با واشینگتن را در آینده متصور بود.
عراقچی هفته گذشته گفت که در این پاسخ، هم تهدید ترامپ و هم فرصتهای موجود در نظر گرفته خواهد شد.
دونالد ترامپ در دوره اول ریاستجمهوریاش، آمریکا را از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ موسوم به برجام خارج کرد؛ توافقی که میان ایران و قدرتهای جهانی به امضا رسیده بود و محدودیتهای شدید بر فعالیتهای هستهای ایران در ازای لغو تحریمها اعمال میکرد.
پس از خروج آمریکا در سال ۲۰۱۸ و بازگشت تحریمهای گسترده، حکومت ایران نیز بهتدریج از تعهداتش عبور کرد و اکنون بهمراتب فراتر از محدودیتهای توافق، اقدام به غنیسازی اورانیوم کرده است.
قدرتهای غربی ایران را به تلاش پنهانی برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح هستهای متهم میکنند و میگویند سطح خلوص اورانیوم غنیشده ایران بیش از حد مورد نیاز برای برنامه انرژی هستهای غیرنظامی است.
اما تهران اصرار دارد که برنامه هستهایاش کاملاً صلحآمیز و برای تأمین انرژی است.
دو روز پیش نیز گزارش سالانه نهادهای اطلاعاتی آمریکا منتشر شد که میگوید ایران در حال ساخت سلاح هستهای نیست و رهبر جمهوری اسلامی درباره برنامهٔ تسلیحات هستهای که در سال ۲۰۰۳ آن را تعلیق کرد، تجدیدنظر نکرده است.
این گزارش که تهدیدها علیه آمریکا را ارزیابی کرده و روز سهشنبه پنجم فروردین منتشر شد، در عین حال میگوید «احتمالا» علی خامنهای «تحت فشار» است تا بار دیگر برنامهٔ ساخت سلاح هستهای را از سر بگیرد.
نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده، رهبر جمهوری اسلامی را تصمیمگیر نهایی درباره برنامهٔ هستهای ایران دانسته و گفتهاند که هر تصمیمی دربارهٔ توسعه سلاح هستهای نیز با او خواهد بود.