خبرگزاری بلومبرگ روز پنجشنبه ۲۷ مارس برابر با ۷ فروردین گزارش داد تقریبا یازده نفتکش که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند، با محموله‌های نفت خام ایران در سواحل مالزی متوقف شده‌اند.
طبق این گزارش برخی از این نفتکش‌ها بیش از یک ماه است که در این منطقه که به‌عنوان یک مرکز مهم انتقال نفت شناخته می‌شود، حضور دارند. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از کند شدن روند لجستیکی این تجارت حساس با چین باشد.
طبق داده‌های ردیابی نفتکش‌ها که توسط بلومبرگ جمع‌آوری شده است، حداقل ۱۱ نفتکش حامل نفت ایران این هفته در نزدیکی مالزی متوقف شده‌اند که با سرعت بسیار کمی حرکت می‌کنند. این کشتی‌ها که مجموعا حدود ۱۷ میلیون بشکه نفت حمل می‌کنند، در منطقه‌ای در شرق شبه‌جزیره مالزی تجمع کرده‌اند. این منطقه یکی از نقاط رایج برای انتقال کشتی‌به‌کشتی نفت ایران محسوب می‌شود.
به گزارش «اویل ایکس» OilX، حجم نفت جمهوری اسلامی که دست‌کم یک ماه در نزدیکی مالزی و سنگاپور متوقف مانده، به بالاترین سطح از ماه اوت رسیده است.
کارشناسان می‌گویند ناوگان نفتکشهای حاضر در این منطقه «بزرگ‌تر از حد معمول» است؛ اما تعداد دقیق کشتی‌های متوقف‌شده در این منطقه نیز مشخص نیست، زیرا بسیاری از نفتکش‌ها فرستنده‌های دیجیتالی خود را خاموش می‌کنند تا تردد و نقل و انتقالات خود را مخفی نگه دارند.
چهارم فروردین، حیان عبدالغنی، وزیر نفت عراق، گفت که نفتکشهای ایرانی از اسناد جعلی عراقی برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کنند و این موضوع به آمریکا اطلاع داده شده است.
او تاکید کرد به واشینگتن اعلام شده که این اسناد جعلی هستند.
انتقال نفت خام ایران در ماه‌های اخیر از پایانه‌های اصلی صادراتی مانند جزیره خارک به مناطق کلیدی تعویض محموله مانند مالزی با دقت بیشتری رصد شده است. این افزایش نظارت پس از آن صورت گرفت که دولت ترامپ سیاست فشار حداکثری علیه تهران را تشدید کرد و مجموعه‌ای از تحریم‌ها را علیه کشتی‌ها و نهادهای پشتیبان رژیم ایران اعمال کرد.
داده‌های شرکت اوبل ایکس نشان می‌دهد که تعداد کشتی‌های متوقف‌شده حامل نفت ایران طی یک هفته گذشته افزایش یافته است. با این‌حال، هنوز مشخص نیست که آیا نفتکشهای حامل نفت ایران که در نزدیکی مالزی متوقف شده‌اند، در انتظار انتقال کشتی‌به‌کشتی هستند یا منتظرند تا پالایشگاه‌های خصوصی چینی برای خرید این نفت اقدام کنند.
انتقال محموله‌های نفتی در دریا روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود، زیرا تعداد نفتکش‌هایی که تحت تحریم آمریکا قرار ندارند و قادر به جابه‌جایی نفت ایران هستند، کاهش یافته است.
افراد و نهادهای فعال در زنجیره تامین نفت ایران، از مالکان کشتی‌ها گرفته تا بنادر و پالایشگاه‌ها در وضعیت هشدار قرار دارند.
این امر پس از آن شدت گرفت که آمریکا اخیرا پالایشگاه خصوصی چینی “تی‌پات” و یک پایانه ذخیره‌سازی نفت و چندین نفتکش را تحریم کرد.
دریاهای مالزی از دیرباز محل انتقال نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران بوده است و جمهوری اسلامی توانسته است از طریق مالزی تحریم‌های نفتی را دور بزند.
دولت پیشین آمریکا نسبت به این موضوع حساسیتی نشان نمی‌داد اما با روی کار آمدن ترامپ و فعال شدن سیاست “فشار حداکثری” عرصه بر صادرات نفت ایران و دور زدن آن تنگ‌تر شده است.
تا اواخر فوریه سال جاری بیش از دو سوم نفتکش‌هایی که در سال ۲۰۲۴ نفت ایران را حمل کرده بودند، در فهرست سیاه آمریکا قرار گرفتند. این اقدام هم‌زمان با کاهش سرعت انتقال نفت در دریا بوده و باعث شده برخی از کشتی‌ها برای دور زدن تحریم‌ها، نام و پرچم خود را تغییر دهند.
پایگاه خبری بلومبرگ پیش از این از اسقاط شدن کشتی نولان، یکی از چند کشتی هندی تحریم شده از سوی آمریکا به دلیل حمل نفت ایران خبر داد. این کشتی که سال ۱۹۹۸ میلادی ساخته شده، سال ۲۰۱۹ تحریم شده بود.
بر اساس این گزارش، تحریم‌های آمریکا باعث شده است کشتی‌های دیگری از جمله بلوفینز و آمور، امکان حمل کالا را پیدا نکنند و صاحبان آن‌ها به فکر اسقاط کردنشان افتاده‌اند تا حداقل درآمدی از ضایعات آن‌ها کسب کنند.
این کشتی‌ها بسیار قدیمی‌تر از ناوگان معمولی هستند اما به دلیل تقاضای بالا برای حمل نفت روسیه و ایران، همچنان فعالیت می‌کردند.
بلومبرگ نوشت که شرکت‌های فعال در صنعت اوراق کشتی نیز نگران تبعات اوراق کردن این کشتی‌های تحریم شده هستند و برخی از آن‌ها در هفته‌های اخیر از آمریکا در این باره سوال کرده‌اند اما پاسخ روشنی نگرفته‌اند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا و وزارت خارجه این کشور، ششم اسفند در چارچوب سیاست فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ، دور جدیدی از تحریم‌ها را علیه بیش از ۳۰ شخص و نفتکش، از جمله چهار شرکت هندی به دلیل نقش داشتن در واسطه‌گری برای فروش و حمل و نقل فرآورده‌های نفتی ایران، اعلام کردند.
۱۸ بهمن نیز وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد یک شبکه بین‌المللی را به دلیل نقش آن در انتقال و فروش محموله‌های نفتی جمهوری اسلامی، در فهرست تحریم‌های خود قرار داده است.
این نخستین اقدام واشینگتن پس از دستور اخیر رییس‌جمهوری آمریکا برای اعمال سیاست فشار حداکثری علیه تهران بود.
گرچه تحریم نفتکشهای مرتبط با ایران از اکتبر سال گذشته آغاز شده اما در ماه‌های اخیر شدت و هدفمندی آن افزایش یافته است.
بااین‌حال، کارشناسان معتقدند که تلاش‌های آمریکا احتمالا قادر نیست به‌طور کامل تجارت نفتی ایران و چین را متوقف کند.
ایران هنوز ظرفیت حمل‌ونقل ذخیره‌ای قابل توجهی دارد. طبق داده‌های شرکت “تانکر تراکرز” TankerTrackers بیش از ۲۰ نفتکش خالی در نزدیکی پایانه جزیره خارک لنگر انداخته‌اند.
این شرکت که از تصاویر ماهواره‌ای و ابزارهای دیگر برای ردیابی صادرات نفت خام استفاده می‌کند، گزارش داده که ایران همچنان ظرفیت ارسال نفت خود را حفظ کرده است.
