بلومبرگ سه‌شنبه ۱۴ اسفند گزارش داد ترامپ در تماس تلفنی اخیرش با پوتین، خواستار ایفای نقش روسیه به‌عنوان میانجی در مذاکرات با جمهوری اسلامی شده است.
این مذاکرات از جمله برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و همچنین حمایت تهران از گروه‌های نیابتی خود در منطقه را در برمی‌گیرد.
با این حال، خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع آمریکایی گزارش داد که روسیه پیشنهاد میانجی‌گری بین آمریکا و ایران را ارائه داده است و ایفای چنین نقشی از مسکو خواسته نشده بود.
ساعاتی پس از انتشار این گزارش، رسانه دولتی زوزدا سه‌شنبه، ۱۴ اسفند، تایید کرد که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، موافقت کرده است که در مذاکرات بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده درباره برنامه هسته‌ای میانجی‌گری کند.
یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی پوتین نیز با تایید این خبر اعلام کرد که ایران یکی از محورهای گفت‌وگوهای اخیر میان مقامات روسیه و آمریکا در ریاض بوده است.
او افزود که دو طرف توافق کرده‌اند مذاکرات جداگانه‌ای درباره این موضوع برگزار کنند.
اوشاکوف گفت که مسکو تاکنون هیچ نشانه‌ای از واشینگتن مبنی‌بر توافق مشخصی در مورد زمان و نحوه برگزاری مذاکرات پیرامون ایران دریافت نکرده است.
بلومبرگ نیز در گزارش خود خبر داده بود که مقام‌های ارشد دولت ترامپ در دیدار با همتایان روس خود در ریاض، درباره ایران نیز با هم صحبت و توافق کرده‌اند به مذاکره در این زمینه ادامه دهند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز سه‌شنبه، ۱۴ اسفند، گفت: «مسئله پرونده هسته‌ای ایران باید صرفا از طریق راه‌های مسالمت‌آمیز حل‌وفصل شود و روسیه آماده است در این زمینه کمک کند.»
منابع آگاه در مسکو اعلام کرده‌اند که مقامات آمریکایی و روسی در جریان نشست ۱۸ فوریه در عربستان سعودی، تمایل واشنگتن را برای همکاری مسکو در مسائل مرتبط با ایران مطرح کرده‌اند. در این نشست، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه حضور داشتند.
پس از این دیدار، لاوروف در سفری به تهران، جزئیات این مذاکرات را با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در میان گذاشت. عراقچی در یک نشست خبری تأیید کرد که این گفت‌وگوها انجام شده است، اما به جزئیات بیشتری اشاره نکرد.
در روزهای گذشته، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، با اشاره به احتمال میانجی‌گری روسیه، گفت: «طبیعی است که کشورهای مختلف پیشنهاد کمک در چنین مسائل مهمی را ارائه دهند.» اما او تأیید نکرد که ایران این پیشنهاد را پذیرفته است یا خیر.
بقایی در عین حال تاکید کرد: «دوستان روس ما می‌دانند که هیچ چیز درباره موضوع هسته‌ای ایران بدون نظر ما انجام نخواهد شد.»
بلومبرگ در ادامه گزارش خود نوشت که لاوروف در سفر اخیرش به تهران، جزییات دیدار خود را با روبیو و سایر مقام‌های ارشد آمریکایی در ریاض، با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، به اشتراک گذاشته است.
دونالد ترامپ که پس از پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴ بار دیگر به کاخ سفید بازگشته است، ماه گذشته سیاست «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی را احیا کرد. این سیاست شامل کاهش صادرات نفت ایران به صفر با هدف جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای است. ایران بارها این اتهام را رد کرده و تأکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز است.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی روز ۱۹ بهمن خود اعلام کرد که دولت ترامپ غیرقابل اعتماد است و تأکید کرد که ایران تحت فشار، وارد هیچ مذاکره‌ای نخواهد شد.
در همین حال، مسعود پزشکیان هم که از احیای برجام حمایت می‌کند، روز یکشنبه در جلسه استیضاح عبدالناصر همتی اعلام کرد که به رغم تمایل شخصی‌اش به مذاکره با آمریکا، از موضع خامنه‌ای پیروی خواهد کرد و تا زمانی که تحریم‌های واشنگتن پابرجاست، وارد مذاکرات نخواهد شد. سخنگوی دولت جمهوری اسلامی هم روز سه‌شنبه مجددا بر همین موضع تاکید کرد.
با این حال روسیه و ایران در سال‌های اخیر همکاری‌های تجاری، انرژی و امنیتی خود را به‌شدت افزایش داده‌اند. روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین استفاده کرده و تحریم‌های غرب علیه هر دو کشور، آن‌ها را به سمت روابط استراتژیک نزدیک‌تر سوق داده است.
مشخص نیست که تهران تا چه حد از پیشنهاد واشنگتن، که از طریق مسکو ارائه می‌شود، استقبال خواهد کرد. گروه‌های قدرتمند در ایران، به‌ویژه سپاه پاسداران و دستگاه قضایی، به‌طور علنی مخالفت خود را با هرگونه تعامل با واشنگتن اعلام کرده‌اند.
همزمان با این تحولات، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ۱۳ اسفند در نشست شورای حکام در وین، گسترش برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را موجب «نگرانی جدی» خواند و گفت گزارشی جامع از تخلفات حکومت ایران در این زمینه تهیه و ارائه خواهد کرد.
گروسی هشدار داد جمهوری اسلامی در چهار سال گذشته عمل به تعهدات برجامی خود، از جمله اجرای موقت پروتکل الحاقی را متوقف کرده و در نتیجه، آژانس بین‌المللی از آن زمان تاکنون «قادر به انجام دسترسی‌های تکمیلی در ایران نیست».
نیکولای کوژانوف، استاد دانشگاه قطر، در مصاحبه با بلومبرگ گفت با وجود موضع‌گیری‌های عمومی، هم ایالات متحده و هم جمهوری اسلامی «می‌کوشند تا کانال‌های ارتباطی پیدا کنند، کانال‌هایی سازنده که آغاز گفت‌وگو را رقم بزند».
یک مقام ارشد اروپایی ۲۷ بهمن از گفت‌وگوهای محرمانه میان تهران و واشینگتن خبر داد و اعلام کرد جمهوری اسلامی هرگونه توافقی را که شامل رفع تحریم‌ها باشد، خواهد پذیرفت.
