انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی از ساعت ۸ صبح جمعه ۸ تیر ۱۴۰۳ با ۶۱ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۳۲۱ نفر واجد شرایط رأی دادن در داخل و خارج کشور آغاز شد.
این دور از انتخابات ریاست جمهوری به دلیل مرگ ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری پیشین در حادثه سقوط هلیکوپتر انتخابات زودهنگام محسوب میشود.
پس از کنارهگیری علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضیزاده هاشمی، دو نفر از نامزدهای اصولگرا از رقابتهای انتخاباتی، مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی و مصطفی پورمحمدی در کارزار انتخاباتی باقی ماندهاند. در این میان گروهی از اصلاحطلبان از کاندیداتوری مسعود پزشکیان پشتیبانی کرده و اصولگرایان نیز بهدلیل آنکه نتوانستند همچون دورههای قبلی به ائتلاف برسند رأیشان میان سه کاندیدای دیگر تقسیم میشود.
فیلم های منتشر شده از چند شهر در شبکه های اجتماعی حاکی از خلوت بودن شعبه های رای گیری است.
در این دوره از انتخابات، درج مهر بر شناسنامه حذف شده است و افرادی که ۱۸ سال سن دارند میتوانند در آن شرکت کنند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی در اولین دقایق آغاز روند رای گیری «انتخابات ریاستجمهوری» رای خود را به صندوق انداخت. علی خامنهای مطابق دورههای پیشین انتخابات در «حسینیه امام خمینی» برابر خبرنگاران حاضر شد و پس از انداختن رای خود به صندوق با ادعای اینکه روز انتخابات برای ایرانیان روز نشاط و شادی است و دوام حکومت نیازمند افزایش مشارکت مردم در انتخابات است گفت: «افزایش و کثرت رای دهندگان برای جمهوری اسلامی نیاز قطعی است.» رهبر حکومت ایران دوام، قوام و آبروی جمهوری اسلامی در دنیا را نیازمند حضور مردم پای صندوق رای خواند و در ارتباط با تردید برخی از واجدین شرایط تصریح کرد: «چرا انسان برای کاری که هزینهای ندارد و در عوض فوایدی نیز دارد، دچار تردید باشد.» طی ۵۰ روز گذشته این دومین بار است که رهبر جمهوری اسلامی جهت شرکت در انتخابات، در ستاد انتخابات کشور حاضر میشود.امروز محمد محمدی گلپایگانی، رئیسدفتر رهبر جمهوری اسلامی، نیز او را در ستاد انتخابات کشور برای شرکت در «انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری چهاردهم» همراهی کرد.
مخالفان جمهوری اسلامی در روزهای اخیر با استناد به جملات مشابهی که از سوی خامنهای ابراز شده است گفته اند که او برای مشروعیت دادن به نظام جمهوری اسلامی نیاز به مشارکت قابل توجه در انتخابات دارد و به همین منظور اقدام به مهندسی انتخابات کرده است.
خبرگزاری رویترز روز جمعه در گزارشی نوشت: ایرانیان از بین یک گروه تحت کنترل متشکل از چهار نامزد وفادار به رهبر، و همزمان با افزایش ناامیدی عمومی، به رئیس جمهوری جدید رأی خواهند داد.
رویترز افزود: در شرایطی که بعید به نظر می رسد این انتخابات تغییر بزرگی در سیاست های جمهوری اسلامی ایجاد کند، نتیجه آن می تواند بر جانشینی علی خامنهای، تأثیر بگذارد.
گروه حقوق بشری «کردپا» خبر داد که «تصویر یکی از پیامهای زندان سقز به زندانیان رأی باز نشان میدهد که اگر زندانیان صبح جمعه، به همراه خانواده خود به صندوق اخذ رأی زندان مراجعه نکنند برای آنها غیبت حضور اعلام میشود.»
کردپا با اشاره به این که در این پیام از «امتیازات مرخصی به زندانیان» نیز گفته میشود، افزود: بر طبق ماده ۵۴۷ قانون مجازات اسلامی و تبصره آن، مجازات غیبت غیرموجه سه تا شش ماه حبس یا تا ۷۴ ضربه شلاق است.»
در روزهای اخیر، شمار بسیار زیادی از چهره های سیاسی و نیز سازمان ها و احزاب با گرایش های سیاسی متفاوت انتخابات را تحریم کرده اند. از جمله شیرین عبادی، رئیس کانون مدافعان حقوق بشر و برندهٔ جایزهٔ نوبل صلح، روز پنجشنبه هفتم تیر، شرکت در انتخابات را تقویت نظام توصیف کرد.
او گفت: «اگر از شرایط موجود ناراضی هستید و میخواهید حمایت از تروریستهای دنیا کمتر شود، میتوانید امروز در خانه بمانید. در خانه ماندن شما نه به نظام و به ۴۵ سال بدبختی و فلاکتی است که ایران را فرا گرفته است.»
شمار زیادی از کاربران رسانههای اجتماعی نیز با اشاره به موارد مختلف نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی، از جمله اعدام شماری از معترضان بازداشت شده، گفته اند که «در خانه میمانیم و به گلوله رأی نمیدهیم.»
جمهوری اسلامی در شهرهای بزرگ بسیاری از کشورهای خارجی نیز بهمنظورشرکت ایرانیان مقیم آن کشورها در رایگیری تعیین جانشین ابراهیم رئیسی شعبههایی برقرار کرده است. شعبههای رایگیری در کشور استرالیا نخستین شعبههایی بودند که رایگیری را آغاز کردند و همزمان ویدیویی از جروبحث چند خانم محجبه که برای شرکت در «انتخابات» ریاست جمهوری اسلامی به ستاد اخذ رای در سیدنی استرالیا رفته بودند، با مخالفانی که در برابر همین محل تجمع کردهاند، منتشر شده است.
این درحالی است که پیشتر اعتراض ایرانیان ساکن استرالیا موجب شد مسئولان سالن درنظر گرفتهشده برای برگزاری رایگیری تعیین ریاستجمهوری در شهر سیدنی، برنامه هشتم تیرماه را لغو کند و بنابر گزارشها، سفارت جمهوری اسلامی محل برگزاری را به یکی از مراکز اسلامی خود انتقال داد. گروهی از ایرانیان مخالف جمهوری اسلامی نیز از برنامهریزی برای برگزاری تجمعی اعتراضی در مقابل محل جدید رایگیری خبر داده بودند.
بهدنبال انتشار تصاویری از آراء مشارکتکنندگان در انتخابات در شبکههای اجتماعی و اقدام برخی نامزدها از جمله مصطفی پورمحمدی و مسعود پزشکیان در نشاندادن برگه رأی خود به خبرنگاران پیش از انداختن به صندوق، ستاد انتخابات وزارت کشور با صدور اطلاعیهای اعلام کرد: «تصویربرداری از آراء و انتشار آن ممنوع است».
در این اطلاعیه آمده که «بر اساس ماده «۱۰» قانون انتخابات ریاست جمهوری مبنی بر مخفی بودن آراء رأی دهندگان، تصویربرداری از آراء و انتشار آن ممنوع است.»
علاوه بر برگه رأی مصطفی پورمحمدی که نام خود را بر روی آن نوشته بود و آن را به دوربینها نشان داد، شماری از هواداران سایر نامزدها از جلیلی تا قالیباف و پزشکیان نیز، تصاویری از برگههای رأی خود حاوی نام نامزد مورد نظرشان را در شبکههای مجازی منتشر کردند.
در همین حال وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از «هفت مورد خرابکاری عمدی» در خطوط فیبر نوری در ایران همزمان با برگزاری انتخابات خبر داد.
عیسی زارعپور، صبح جمعه هشتم تیر، این اظهارات را پس از رأیدادن و بازدید از اتاق مانیتورینگ وزارت کشور بیان کرد و گفت: «با آنکه در برخی از خرابکاریها، زمین تا دو متر هم حفر شده بود اما بلافاصله تیمهای اتصال بلافاصله ارتباطات را برقرار کردند».
او از «پایش» بیش از ۷۰۰ هزار کیلومتر خطوط فیبر نوری با شکل زمینی و هوایی خبر داد تا به گفته او «اخلالی در روند انتخابات پیش نیاید».
وزیر ارتباطات گفته «۵۸ هزار و ۶۰۰ شعبه وصل است و این یعنی ۹۹.۹ درصد از شعب وصل هستند. البته چند شعبه باقیمانده هم پیش بینی میشود که شعب سیار و در مسیر هستند.»