ظریف و موقعییت توافق برجام و توافق با چین
محمدجواد ظریف درمصاحبه ای به بررسی موقعیت برجام پرداخته وی درباره‌ی چگونگی امضای برجام با اشاره به اینکه برجام در یک فضای بی‌اعتماد متقابل امضا شده است، دلیل پیش‌بینی کمیسیون حل اختلاف و همچنین بررسی نحوه‌ی بیرون رفتن اعضای شرکت‌کننده در برجام را به دلیل همین بی‌اعتمادی دانست و ضمن اشاره به اقدام ترامپ برای خروج از برجام اظهار داشت در دو دوم ریاست جمهوری ترامپ از تمام توافق‌نامه های بین‌المللی خود بدون منطق و دلیل خارج شده است. وی اظهار داشت اقدامات رئيس جمهور امریکا برای خروج از سازمان‌ها و توافق‌نامه‌های بین‌المللی در حالی صورت پذیرفت که بسیاری تصور می‌کردند که ترامپ حتی ممکن است از شورای امنیت و سازمان ملل متحد هم خارج شود. وی اظهار داشت سازوکار برجام به گونه‌ای طراحی شده است که هیچ‌کس حتی امریکا و ترامپ هم توانند بدون دردسرهای هولناک جهانی از آن خارج شوند.
این اظهارات ظریف در حالی عنوان می‌شود که خروج امریکا از برجام هیچگونه دردسری برای ایالات متحده و حتی شخص ترامپ نداشته است و این ایران است که به واسطه خروج امریکا از برجام و اقدام امریکا به تشدید تحریم ّهاعلیه ایران، و محدودیت شدید اعمال شده در تجارت بین‌المللی ایران و نیز صادرات نفت، با بحران و چالش جدی اقتصادی و حتی سیاسی و امنیتی و اجتماعی مواجه شده است.
محمدجواد ظریف اقدام ترامپ به دلیل عدم انتفاع اقتصادی امریکا از برجام را به علت عدم دریافت مجوز شرکت‌های امریکایی برای فعالیت اقتصادی در ایران نادرست دانست و ضمن اینکه آن را غیرجامع دانست اظهار داشت جمهوری اسلامی هیچگاه این امادگی را نداشته است که به بازار مصرفی کالاهای اروپایی و امریکایی تبدیل شود. وی با نادرست خواندن این ادعا که امریکا به دلیل عدم حضور شرکت‌های امریکایی اقدام به خروج از برجام کرده است، اظهار داشت ایران از فرانسه هم اتومبیل ساخته‌شده نخریده است.
وی اظهار داشت صدور مجوز برای اعطای مجوز به شرکت‌های امریکایی در اختیار کنگره امریکا بوده است و عدم فعالیت این شرکت‌ها در ایران به علت مخالفت کنگره‌ی امریکا با فعالیت این شرکت‌ها بوده است، نه مخالفت ایران با حضور این شرکت‌ها در ایران.
اظهارات ظریف در این خصوص در حالی عنوان می‌شود که ایران پس از برجام از فرانسه، کره، چین و ژاپن اتومبیل‌های ساخته‌شده وارد کرده است و در بین کشورهای عضو برجام، تنها کشوری که امکان فعالیت تجاری در ایران در حوزه‌ی اتومبیل را پیدا نکرد، کشور امریکا بود. علاوه بر این که فعالیت اقتصادی و تعامل تجاری ایران و امریکا هم نسبت به قبل از برجام هیچ تغییر قابل توجهی نکرد.
وزیر امور خارجه ایران در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به بحث‌های مطرح‌شده در خصوص اقدام پوتین برای میانجیگری روسیه برای شروع مذاکرات ایران و آمریکا، این شایعه را دروغ دانست و از اینکه چنین شایعاتی از چه کانالی مطرح شده ابراز بی‌اطلاعی کرد.
محمدجواد ظریف در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به اینکه وی هیچگاه عافیت‌طلب نبوده است، اظهار داشت عدم شرکت وی در انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۴۰۰ اقدامی از سر عافیت‌طلبی نیست، اظهار داشت اگر وی فردی عافیت‌طلب بود به دنبال برجام نمی‌رفت. وی افزود قبل از پذیرش پرونده هسته‌آی و حتی قبل از کاندیداتوری حسن روحانی وی اعلام کرده است که هرکسی که پرونده‌ی هسته آی را حل کند، قربانی خواهد شد نه قهرمان. وی گرفتارشدن مردم در تنگنای اقتصادی را موجب شرمسازی خود در مقابل ملت ایران دانست . اظهار داشت که دلیل شرکت نکردن وی این است که هیچگونه تخصص و تجربه‌ای در زمینه‌ی مدیریت سیاست‌گذاری‌های کلان ندارد و در این خصوص تخصص لازم را هم ندارد.
وزیر امور خارجه ایران با اشاره به اینکه جریان محافظه‌کار از حضور وی در انتخابات ۱۴۰۰ ترسیده است، اظهار داشت وی هیچگاه از موقعیت محمدجواد ظریف دفاع نمی‌کند. وی افزود دفاع وی همواره از موقعیت ملت ایران است و تاکید کرد این اطمینان خاطر را می‌دهد که هیچگاه کاندیدای ریاست جمهوری نخواهد شد. وی در عین حال ابراز امیدواری کرد سال آینده اتفاقات خوبی برای کشور و مردم خواهد افتاد.
محمدجواد ظریف در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به قرارداد ۲۵ ساله بین ایران و چین، با بیان این موضوع که چین در معاملات امروزی در جهان نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند تاکید کرد به این قرارداد ۲۵ ساله که بین ایران و جین منعقد شده افتخار می‌کند و اظهار داشت این قرارداد اقتصادی با کشوری منعقد شده است که در چندسال آینده قدرت اول اقتصادی جهان خواهد بود.
وی همچنین به چالش‌هایی که در زمینه‌ی FATF وجود داشته است اشاره کرد و اظهار داشت برای اینکه این قرارداد عملیاتی شود ، وی حتی خطر استیضاح و سوال قوه ی قضائیه را هم به جان خریده است و تاکید کرده است که در صورت امضا و تصویب FATF منافع اقتصادی عمده‌ای نصیب ایران خواهد شد. وی افزود بارها تاکید کرده است که با جلوگیری از اجرایی شدن FATF نباید کاری کرد که منافع اقتصادی برخی از تحریم بر منافع اقتصادی کلان مردم ایران ارجحیت پیدا کند. وی همچنین با اشاره به اینکه بسیاری از اظهاراتی که در خصوص FAtf مطرح می‌شود نادرست است خاطرنشان کرد FATF تنها مختص کشورهای غربی نیست. ظریف همچنین ابراز امیدواری کرد که با پیوستن به این کنوانسیون ّهای اقتصادی، و تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر FATF و نیز اجرایی کردن سریع قرار داد ۲۵ ساله با چین، ایران می‌تواند از شرایط سخت تحریمی به سهولت عبور کند.
موضوع انتقاد ظریف از جلوگیری عده‌‌ای از گروه‌های تندرزوی سیاسی از تصویب FATF در مجلس، یکی از چالشی‌ترین فعالیت‌ها و اقدامات محمدجواد ظریف بود. محمد جواد ظریف برخی از دلواپسان و فعالان سیاسی تندرو و محافظه کار را متهم کرده بود که به علت منافع اقتصادی کلان از عدم تصویب و اجرایی شدن FATF منافع و سود اقتصادی کلانی را به جیب می‌زنند و اظهار داشته بود که درامد هزاران میلیاردی این افراد از پول‌شویی و همچنین عدم تصویب FATF به اندازه‌ی تمام بودجه‌ی وزارت امور خارجه است. اظهارات و ی با واکنش تند فعالان سیاسی تندرو مواجه شده بود و قوه‌ی قضائيه وی را تهدید کرد در صورتی که نتواند ادعای خود را به ظور مستدل به اثبات برساند مورد تغقیب قرار خواهد گرفت.
موضوع منافع برخی از گروه‌های سیاسی از تحریم‌ها و پول‌شویی بارها مورد انتقاد تحلیل‌گران قرار گرفته و بارها تاکید کرده‌اند که این گروه‌های سیاسی به علت منافع گسترده از تحریم‌ها و همچنین عدم شفافیت مالی که به خاطر عدم الحاق به FATF برای این فعالان سیاسی فراهم است، مانع از تن دادن به قراردادها و توافق‌نامه‌های بین‌المللی در این خصوص می‌شود و موجب می شود که این افراد به هر قیمتی که هست از توسعه‌ی نهادها و سازوکارهایی که مستلزم شفافیت مالی باشد واز انجام چنین تخلفات اقتصادی جلوگیری کند، ممانعت کنند.
