اصلاح طلبان و دوقطبی جدید در جامعه

نگرانی و گمانه‌زنی اصلاح‌طلبان از پایان سیاسی اصلاح‌طلبان در نهاد قدرت همچنان ادامه دارد. عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو مجمع مشورتی محمد خاتمی، روز سه‌شنبه با اشاره به اینکه بعد از دی ماه ۹۶ دو قطبی جدیدی با عنوان دوقطبی حاکمیت- جامعه مدنی شکل گرفته، اظهار داشت در پی شکل‌گیری این دوقطبی، اکنون بهترین زمان است که جریان اصلاحات رفتار سیاسی خود را تغییر دهد و برای بازسازی مدنی اقدام کند. وی شعار نه به اصلاح‌طلبان و نه به اصول‌گراها را که در پی اعتراض‌های مردمی در دی‌ماه ۹۶ به طور جدی در فضای عمومی جامعه مطرح شد، نشان‌دهنده‌ی دوقطبی جدیدی دانست که در جامعه شکل گرفته است. وی گفت گرچه ممکن است این شعار، شعار همه‌ی جامعه مدنی نباشد،‌ واقعیت دوقطبی شدن جدید جامعه را بازتاب می‌دهد. وی در ادامه‌ی اظهاراتش با بیان این موضوع که اصلاح‌طلبان باید حضور در ارکان قدرت را فراموش کنند،‌ گفت شصت درصدی که در انتخابات شرکت نکردند، جریانات و کنشگران سیاسی را بر اساس این دوگانه و دوقطبی جدید ارزیابی می‌کنند. ناصری یادآور شد بی‌تفاوتی نسبت به حوادث آبان‌ماه، سقوط هواپیمای اکراینی و موضع جناحی یا انفعالی نسبت به آنها داشتن با روح اصلاح‌طلبانی بیگانه است و نمی‌توان اصلاح‌طلب بود اما نسبت به این موارد بی‌تفاوت و منفعل بود. وی همچنین پذیرش نگرش و نحوه‌ی اجرا و نظارت بر انتخابات مجلس را بر خلاف اصلاح‌طلبی دانست و تاکید کرداصلاح‌طلبان باید تکلیف خودشان را با این موارد روشن کنند.
مدت‌هاست بسیاری از فعالان مدنی بر ضرورت بازنگری اصلاح‌لبان بر رویه‌های پیشین سیاسی تاکید دارند و بارها گفته‌اند راه تقویت دموکراسی در ایران و بازگشت اصلاح‌طلبی به موقعیت پیشین خود در هدایت مدنی جامعه این است که اصلاح‌طلبان از تلاش برای حضور در قدرت دست بکشند و فعالیت خود را بر تقویت جامعه مدنی متمرکز سازند. اصلاح‌طلبان سال‌هاست اصرار دارند بدون حضور در قدرت و مداخله در روندهای تصمیم‌گیری قادر به ایجاد تحولات مدنی نخواهند بود، اما تجربه بیست‌ساله‌ی حضور اصلاح‌طلبان در قدرت نشان داده است حضور اصلاح‌طلبان در قدرت تنها آنها را از فعالیت‌های مدنی باز می‌دارد و آنها هم به دلیل محدودیت‌های کلان حاکمیتی و هم ضعف عملکردی خودشان، تاکنون نتوانسته‌اند تغییری حتی سطحی در ساختارهای سیاسی ایجاد کنند و فعالیت سیاسی آنها تنها از صندوق رایی به صندوق دیگر انتقال یافته است.
ناصری در ادامه‌ی سخنانش اظهار داشت آن دسته از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب که قصد شرکت در انتخابات ۱۴۰۰ را دارند، به علت نگرانی از رد صلاحیت اقدام به مماشات و خودسانسوری کرده‌اند. وی با بیان تلویحی این نکته که این اقدامات برای متقاعد کردن حاکمیت برای تایید صلاحت این افراد بی‌فایده است، اظهار داشت افزود هیچکدام از این افراد من‌جمله جهانگیری و عارف از هاشمی بزرگ‌تر نیستند. ناصری همچنین اظهار داشت هاشمی هم بعد از ۸۸ تغییر رفتر معمولی داشته است. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو مجمع مشورتی محمد خاتمی، ضمن بیان این موضوع که رفتار خاتمی به عنوان یک اصلاح‌طلب، یک رفتار عادی است، گفت به عنوان یک اصلاح‌طلب نقش دیگری نمی‌توان از او انتشار داشت. ناصری امضا نکردن لیست انتخاباتی در دوم اسفندماه توسط خاتمی را رفتاری مهم تلقی کرد و اظهار داشت باید جهت‌گیری او را درک کرد.
وی افزود بسیاری از افراد شاخص اصلاح‌طلب به خاطر نگرانی از حضور شفاف در جامعه‌ی مدنی،‌پشت سر خاتمی پناه می‌گیرند و موضع‌گیری می‌کنند. وی افزود این افراد می‌ترسند به طور صریح و شفاف وارد جامعه‌ی مدنی شوند.
ناصری اظهار داشت خاتمی به عنوان رهبر جبهه اصلاحات، رئیس مجمع روحانیون مبارز، هشت سال رئیس جمهور کشور و سال‌ها وزیر موضع خود را بارها نسبت به نظام سیاسی اعلام کرده است. وی افزود دیگر اصلاح طلبان نیز باید جرات کنند و موقعیت خودشان را درون این جامعه بیان کنند. ناصری واکنش تاج‌زاده و بهزاد نبوی را دو موضع‌گیری شفاف در داخل بدنه‌ی اصلاح‌طلبی عنوان کرد که یکی با تاکید بر عدم مشارکت در انتخابات و دیگری با تاکید بر ضرورت شرکت در انتخابات در هر شرایطی، مواضع خود را در این خصوص شفاف بیان کرده‌اند.
مواضع خاتمی در خصوص حمایت کلان از نظام بارها مورد انتقاد برخی از طرفداران پیشین او قرار گرفته است وتاکید دارند که مماشات محمد خاتمی با نظام جمهوری اسلامی از جمله عواملی است که هم در کاهش محبویت شخص خاتمی و هم کاهش محبوبیت اصلاح‌طلبی و قطع امید از اصلاح‌طلبان برای تغییرات سیاسی در کشور تاثیر داشته است.