در حالی که زنگ خطر گسترش غیرقابل کنترل شیوع کرونا در ایران به صدا درآمده و ابهام در تعداد مبتلایان و ناقلان، و کمبود امکانات همچنان ادامه دارد و اماررسمی مبتلایان به کرونا به مرز هزار نفر نزدیک شده و قربانیان رسمی به 54 نفر، سعید نمکی وزیر بهداشت در یک نشست خبری اعلام کرد وزارت بهداشت از روز چهارشنبه اقدام به غربالگری بیماران مبتلا به کرونا را در کشور آغاز خواهد کرد. وی اظهار داشت وزارت بهداشت به منظور انجام این کار، 300 هزار اکیپ مجهز را در سراسر کشور برای مراجعه به منازل تجهیز کرده است. نمکی افزود طرح غربالگری خانه به خانه، برای اولین بار در جهان است که اجرا میشود. وزیر بهداشت با بیان اینکه برای اجرای این طرح، دوشنبه شب در یک نشست ویدئوکنفرانسی با روسای علوم پزشکی در سراسر کشور، درباره جزئیات اجرای این طرح گفتگو خواهد کرد، گفت این اقدام با کمک سازمان بسیج و همراه با تجهیزات بیمارییابی به صورت خانه به خانه در سراسر کشور اجرا خواهد شد. نمکی تاکید کرد با این اقدام، کرونا در ایران ریشهکن خواهد شد. کشور ایران سابقه ریشهکن کردن بیماریهای ویروسی، باکتریایی و عفونی را در کارنامهی خود دارد، اما تنها ریشهکنی فلج اطفال که در دهه ۷۰ صورت پذیرفت را میتوان جزو سوابق مثبت جمهوری اسلامی در خصوص ریشهکن کردن بیماریهای واگیردار تلقی میشود و بقیه تلاشها برای ریشهکنی بیماریهای عفونی و واگیردار در دوران پهلوی صورت پذیرفته است.
در دو دهه اخیر به تدریج با ضعیفتر شدن اقدامات و فوریتهای پزشکی در مناطق دور از دسترس روستایی، برخی از بیماریها به معضل بهداشتی در برخی مناطق تبدیل شدهاند.
گرچه برخی از تحلیلگران گفتهاند این اقدام وزارت بهداشت ممکن است اقدامی مناسب برای غربالگری بیماران و مبتلایان در خانهها باشد، اما در عین حال تاکید دارند این اقدام با توجه به شرایط خاص ویروس و سرعت انتشار بسیار بالای ویروس، نخواهد توانست به ریشهکن شدن بیماری کمک کند، گرچه ممکن است به کنترل آن کمک کند. بسیاری از تحلیلگران وجود تعداد بالای کارتنخواب که هیچ گونه نظارتی بر آنها وجود ندارد و کارگرانی که ناگزیر از ادامه کار خود هستند و در عین حال در آلودهترین مکانها مشغول به کار هستند و در همان حال، آموزشهای لازم را نیز دریافت نمیکنند، از جمله مواردی میدانند که امکان کنترل بیماری را ناممکن میکنند. بسیاری از زبالهگردها به طور مداوم با فضاهای آلوده زبالهها در تماس هستند که هم امکان سرایت بیماری را در بین این گروه بالا میبرد و آنها را در معرض ابتلا به بیماری قرار میدهدو هم اینکه آنها را به ناقلان جدی این بیماری به دیگران تبدیل میکند.
کارشناسان معتقدند که حتی اگر دولت امکان غربالگری گسترده بیماران را میداشت، اما به علت حضور این افراد همچنان بیماری گسترس خواهد یافت. در عین حال این اقدامات برای غربالگری در حالی انجام میشود که تا همین ده روز قبل مراکز درمانی در ایران امکان بررسی ابتلای بیماران به کرونا را نداشتند و بیماران مراجعهکننده را بدون هیچ گونه آزمایش یا اقدام کنترلی از درمانگاهها مرخص میکردند. بسیاری، یکی از دلایل عمدهی شیوع گسترده بیماری کرونا در کشور را کمتوجهی مراکز درمانی به نشانههای احتمالی ابتلا به کرونا در بین مراجعهکنندهها میدانند که به جای قرنطینهکردن بیماران با بیتوجهی این افراد را در سطح شهر به حال خود گذاشته تا هزارن نفر را مبتلا کنند. به گفته کارشناسان تا پیش از هشدار شیوع بیماری در قم که توسط برادر بیمار فوتشده صورت پذیرفت، مراکز درمانی هم به حالت آماده باش درنیامده بودند و پرسنل درمانی در درمانگاهها و بیمارستانها به علت عدم آمادهباش برای پذیرش و غربالگری بیماران مبتلا به کرونا، نسبت به بیماران احتمالی کرونا نیز واکنش مناسبی نیز نداشتند و آنها را بدون مراقبت خاصی ترخیص میکردند..
کارشناسان معتقدند اقدام دولت برای غربالگری بیماری به استفاده از طرح خانه به خانه، اگر گروههای آسیبپذیر و غیرقابل دسترس در این حوزه را مدنظر قرار ندهد و برای کنترل بیماری در بین این افراد برنامهای نداشته باشد از قبل یک برنامه شکستخورده است.
در عین حال طرح پیشنهادی دولت نیز انتقادات زیادی را به دنبال داشته است. برخی تاکید دارند حضور افراد درب منازل برای شناسایی بیماران مبتلا به کرونا، میتواند تیم مراجعهکننده را نیز به ناقلان ویروس تبدیل کند. با توجه به اینکه امکان ضدعفونی کردن دائمی و مستمر تیم وجود ندارد، احتمال این که این افراد در حین شناسایی بیماران، ویروس را از خانهای به خانه دیگر انتقال دهند بسیار بالاست.
