در حالی که با آغاز گام پنجم از طرف ایران، نگراني‌ها از احتمال خاتمه‌ی برجام و تشدید درگیری های منطقه‌ای
در خصوص برنامه‌ی هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد، مقام‌های جمهوری اسلامی نیز همچنان بر موضع خود در خصوص مواضع ضعیف کشورهای اروپایی در قبال برجام تاکید دارند و بر ضرورت تغییر مواضع اروپایی‌ها در قبال برجام پافشاری می‌کنند. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه ضمن اعلام ناخشنودی ایران از مواضع اخیر آلمان و انگلستان در خصوص کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی، ضمن انتقاد از بی‌عملی اروپایی‌ها در انجام تعهدات خود تاکید کرد گام‌های جبرانی ایران در خصوص کاهش تعهدات برجامی حق مسلم ایران در چارچوب برجام است و تاکید کرد تنها در صورتی جمهوری اسلامی این گام‌هارا متوقف می‌کند که اروپا به تعهدات خود عمل کند. این در حالی است که اروپا بار دیگر اعلام کرده است که در واکنش به اقدامات جبرانی جمهوری اسلامی در خصوص کاهش تعهدات برجام، ممکن است اروپا مکانیسم ماشه را فعال کند. فرانسه با اشاره به رفع محدودیت‌های جمهوری اسلامی در خصوص توسعه‌ی فعالیت‌های هسته‌ای با اشاره به تخلفات مکرر ایران خاطرنشان کرده است که این تخلفات موجب تردید اروپا در اعتبار این توافق در بلندمدت شده است. ایران از یک شنبه شب اعلام کرده است محدودیت تعداد سانتریفوژها را کنار خواهد گذاشت و در چارچوب برجام، در خصوص توسعه فعالیت‌های هسته‌ای بدون هیچ گونه محدودیتی به فعالیت‌ها ادامه خواهد داد. این در حالی است که امریکا همچنان بر توافق جدید با ایران تاکید دارد و اعلام کرده است ا گر جمهوری اسلامی مانند یک کشور عادی رفتار کند، امریکا از طریق مذاکرات می‌تواند توافق هسته‌ای جدیدی با تهران داشته باشد.در همین حال، دونالد ترامپ نیز در واکنش به تصمیم ایران در خصوص تولید بدون محدودیت سانتریفیوژ‌ها اعلام کرده است تهران هرگز سلاح اتمی نخواهد داشت.
کارشناسان و تحلیل‌گران همزمانی اقدام ایران در خصوص کاهش تعهدات برجامی از یکسو و ترور سردار سلیمانی توسط حمله‌ی پهپادی امریکا از سوی دیگر را در تشدید تنش‌های منطقه بسیار موثر می‌دانند و تاکید می‌کنند این همزمانی گرچه ممکن است به اجبار طرفین برای کاهش تنش برای جلوگیری از وخامت امنیتی در منطقه بینجامد، اما در عین حال، خطر وقوع درگیری بین طرفین را تقویت کرده است. جمهوری اسلامی تلاش می‌کند تا از طریق قدرت چانه‌زنی خود در تعهدات برجامی، طرف‌های درگیر را به پذیرفتن خواسته‌های خود در خصوص کاهش تحریم‌ها و برقراری مجدد امکان تجارت بین‌المللی متقاعد سازد، اما در واقع محاصره ایران توسط نیروهای امریکایی در منطقه، آزادی عمل جمهوری اسلامی را محدود کرده است، ضمن اینکه تهدید اروپا در خصوص فعال کردن مکانیسم ماشه جمهوری اسلامی را در شرایط بسیار شکننده‌ای قرار می‌دهد. گرچه برخی از تحلیل‌گران معتقدند که اروپا تا مشخص نشدن تکلیف ریاست جمهوری ترامپ فعلا مکانیسم ماشه را فعال نخواهد کرد، اما در صورت فعال شدن یا حتی نگرانی از فعال شدن مکانیسم ماشه، شرایط پرتنش منطقه همچنان ادامه خواهد داشت.
بر اساس مکانیسم حل اختلاف بین طرفین توافق برجام که در برجام پیش‌بینی شده، اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست، می‌تواند به کمیسیون مشترک شکایت کند و در صورتی که مشکل پیش‌‌آمده در چارچوب برجام حل نشود، شاکی می‌تواند موضوع حل‌نشده را به عنوان دلیلی برای توقف اجرای تعهدات برجام در نظر بگیرد و عدم اجرای چشم‌گیر برجام را به شورای امنیت سازمان ملل اطلاع دهد.
در صورت عدم صدور قطعنامه توسط شورای امنیت، تمام تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که قبل از برجام برقرار شده بودند، به طور اتوماتیک بازمی‌گردند و قابل وتو هم نیست.
