اقدام جدید امریکا برای فشار همه جانبه به اقتصاد ایران

همانگونه که پیش‌بینی می‌شد و از چند روز قبل اعلام شده بود، پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا روز دوشنبه در یک نشست خبری اعلام کرد زمان تمدید معافیت نفتی ایرانی به پایان رسیده و امریکا دیگر معافیت بعضی از کشورها در خرید نفت از ایران را تمدید نخواهد کرد. وزیر امور خارجه امریکا با اشاره به اینکه تحریم‌ها ایران  را از ده میلیارد دلار درامد نفتی محروم کرده است گفت امریکا دیگر هیچ استثنایی برای واردکننده‌های نفت از ایران در نظر نخواهد گرفت. پیش از این و با آغاز مجدد تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران، امریکا اعلام کرده بود با هدف آماده کردن بازار جهانی برای خارج شدن ایران از بازار نفت، برای برخی از کشورها در خرید نفت از ایران استثنا قايل خواهد شد.

پمپیو در نشست خبری خود در روز دوشنبه با بیان این موضوع که عربستان و امارات تاکید کرده‌اند کمبود بازار جهانی نفت در اثر خروج ایران از بازار را جبران خواهند کرد، اعلام کرد عرضه نفت در بازار جهانی در وضعیت مناسبی قرار دارد و خروج ایران از بازار جهانی مشکلی در زمینه عرضه نفت ایجاد نخواهد کرد. وی همچنین در این نشست خبری تاکید کرد ایالات متحده امریکا تصمیم ندارد در داخل خاک ایران اقدام به حمله نطامی کند. وی در عین حال خاطرنشان کرد اگر امریکا قصد داشته باشد در داخل خاک ایران دست به اقدام نظامی بزند بزند، آن را پیشاپیش اعلام نخواهد کرد.پمپئو همچنین در بخش دیگری از اظهاراتش تاکید کرد تضمینی وجود ندارد که تحریم شدید علیه ایران به مردم ایران آسیب و صدمه‌ای نزند. امریکا همچنین کشورهای خریدار نفت با ایران را تهدید کرد در صورت تخطی این کشورها از خرید نفت از ایران، با تحریم‌های ایالات متحده مواجه خواهند شد. پیش از این هم این کشورها اعلام کرده بودند که اولویت آنها تامین منافع داخلی کشورشان خواهد بود تا کمک به ایران برای دورزدن تحریم‌های امریکا.

دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا نیز در پی اعلام رسمی پایان معافیت کشورها برای خرید نفت از ایران، تاکید کرد عربستان و سایر کشورهای اوپک کمبود نفت ایران را جبران خواهند کرد. وی هچنین با انتقاد از جان کری اظهار داشت وی با انعقاد توافق هسته‌ای توصیه بسیار بدی به ایران کرده است.

کارشناسان و تحلیل‌گران شرایط بسیار بدی را پیش روی ایران تصویر می‌کنند. با توقف کامل فروش نفت ایران، و با وجودی که ایران بنا به گفته مقام‌های جمهوری اسلامی از نظر ذخایر ارزی و ذخایر انیارها، در شرایط مناسبی قرار دارد، اما با توقف مبادلات تجاری و ارزی ایران، این کشور مدت زمان زیادی قادر به مقاومت اقتصادی در مقابل شرایط جدید اقتصادی نخواهد بود.

به نظر می‌رسد ایران از نظر اقتصادی و تجاری با موانع جدی روبرو شده است. نه شرایط سیاسی و بین‌المللی به گونه‌ای است که ایران با حفظ جایگاه مناسب بین‌المللی بتواند و ارد گفتگو با ترامپ بشود، و نه وضعیت اقتصادی کشور برای ادامه این بحران و پذیرش وضعیت بدتر اقتصادی است.

بسیاری از گروه‌های سیاسی امیدوارند ایران با ذخایر ارزی و کالایی خود بتواند دوسال پیش رو را پشت سر بگذارد و با انتخابات بعدی در ایالات متحده، شرایط برای ایران تا حدی تعدیل شود و حداقل اینکه امکان مذاکره و گفتگو با ایالات متحده برای ایران فراهم شود.