به گزارش رویترز، ایالات متحده آمریکا روز پنجشنبه ۲۷ آذر تحریمهای تازهای را علیه شبکه موسوم به «ناوگان سایه» جمهوری اسلامی اعمال کرد و ۲۹ نفتکش بههمراه شرکتهای مدیریتکننده آنها را در فهرست تحریمها قرار داد. وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرده است این شناورها نقش کلیدی در صادرات نفت و فرآوردههای نفتی ایران از طریق شیوههای فریبکارانه کشتیرانی داشتهاند و صدها میلیون دلار درآمد برای دولت جمهوری اسلامی ایجاد کردهاند.
بر اساس اعلام وزارت خزانهداری ایالات متحده، این نفتکشها و شرکتهای مرتبط با آنها با پنهانسازی مالکیت واقعی، تغییر پرچم، استفاده از مسیرهای غیرشفاف و حرکت بدون پوشش بیمهای معتبر بینالمللی، تحریمهای نفتی علیه جمهوری اسلامی را دور زدهاند. به گفته مقامهای آمریکایی، این روشها بخشی از سازوکار «ناوگان سایه» است، شبکهای از کشتیهای عمدتاً فرسوده با مالکیت مبهم که خارج از استانداردهای رایج صنعت جهانی نفت فعالیت میکنند و امکان پهلوگیری در بسیاری از بنادر رسمی را ندارند.
جان هِرلی، معاون وزارت خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، در بیانیهای اعلام کرد که واشینگتن به تلاش خود برای محرومکردن دولت جمهوری اسلامی از درآمدهای نفتی که به گفته او صرف تأمین برنامههای نظامی و تسلیحاتی میشود، ادامه خواهد داد. او تأکید کرد این تحریمها بخشی از راهبرد گستردهتر آمریکا برای محدود کردن منابع مالی جمهوری اسلامی است.
در چارچوب این اقدام، آمریکا همچنین حاتم السعید فرید ابراهیم سقر، بازرگان مصری، را تحریم کرده است. بنا بر اعلام وزارت خزانهداری، شرکتهای وابسته به این فرد با دستکم هفت فروند از نفتکشهای تحریمشده ارتباط مستقیم دارند و در مدیریت یا بهرهبرداری از آنها نقش داشتهاند. علاوه بر این، نزدیک به ۲۰ شرکت کشتیرانی ثبتشده در کشورها و مناطقی از جمله امارات متحده عربی، هند، پاناما، جزایر مارشال، جزایر ویرجین بریتانیا و لیبریا نیز هدف تحریم قرار گرفتهاند.
در توضیح دامنه این شبکه، وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرده است نفتکشهای تحریمشده با پرچم کشورهایی چون پالائو، پاناما، جامائیکا و گامبیا، علاوه بر نفت خام، محمولههایی از فرآوردههای نفتی و مواد شیمیایی از جمله نفت کوره، قیر، نفتا و میعانات گازی را جابهجا میکردهاند. به گفته واشینگتن، این شبکه بهصورت سیستماتیک و سازمانیافته برای فروش نفت ایران به مشتریان، بهویژه در بازارهای آسیایی، به کار گرفته شده است.
این تحریمها در شرایطی اعمال میشود که دولت آمریکا میگوید فشارهای خود علیه صادرات نفت جمهوری اسلامی را تشدید کرده است. بر اساس آمار منتشرشده از سوی وزارت خزانهداری، از زمان بازگشت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، به کاخ سفید، بیش از ۱۸۰ کشتی مرتبط با حمل نفت و محصولات پتروشیمی ایران تحت تحریم قرار گرفتهاند. مقامهای آمریکایی میگویند این اقدامات هزینه صادرات نفت را برای تهران افزایش داده و درآمد خالص حاصل از فروش هر بشکه نفت را بهطور محسوسی کاهش داده است.
در همین حال، ایالات متحده در ماه جاری اقدام کمسابقهای انجام داد و یک نفتکش به نام «اسکیپر» را در نزدیکی سواحل ونزوئلا توقیف کرد. این کشتی حامل نفت خام ونزوئلا بود، اما پیشتر به دلیل انتقال نفت ایران تحت تحریم آمریکا قرار داشت. واشینگتن اعلام کرده است این نفتکش که در گذشته با نام «آدیسا» فعالیت میکرد، در سال ۲۰۲۲ به دلیل مشارکت در تجارت نفت ایران تحریم شده بود. توقیف این کشتی به افزایش تنش میان آمریکا و دولت ونزوئلا انجامید.
مقامهای آمریکایی تأکید دارند که تحریمهای تازه بخشی از کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی است. به گفته واشینگتن، دلیل اصلی این تحریمها، برنامه هستهای جمهوری اسلامی و همچنین حمایت دولت جمهوری اسلامی از گروههای شبهنظامی در خاورمیانه است. در مقابل، مقامهای جمهوری اسلامی همواره مدعی شدهاند فعالیتهای هستهای ایران ماهیت صلحآمیز دارد و تحریمها را غیرقانونی میدانند.
این تحولات در حالی رخ میدهد که تنش میان تهران و واشینگتن پس از پنج دور مذاکرات هستهای غیرمستقیم افزایش یافت، مذاکراتی که در نهایت به یک درگیری هوایی ۱۲ روزه در ماه ژوئن انجامید و طی آن، ایالات متحده و اسرائیل تاسیسات هستهای ایران را هدف حملات هوایی قرار دادند. در چنین فضایی، واشینگتن اعلام کرده است فشار اقتصادی بر دولت جمهوری اسلامی را بهعنوان ابزاری برای محدود کردن توان مالی و راهبردی تهران ادامه خواهد داد.
