به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط بریتانیا، استرالیا، کانادا و پرتغال و واکنش‌ها به آن

یکشنبه ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، در آستانه برگزاری هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، چهار کشور غربی ــ بریتانیا، کانادا، استرالیا و پرتغال ــ به طور هماهنگ دولت فلسطین را به رسمیت شناختند. اقدامی تاریخی که نه‌تنها موازنه دیپلماتیک در پرونده خاورمیانه را تغییر داد، بلکه موجی از واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را به دنبال داشت.

بریتانیا و کانادا به‌عنوان نخستین کشورهای عضو گروه هفت به این تصمیم پیوستند و به جمع بیش از ۱۴۰ کشوری اضافه شدند که پیش‌تر فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند. استرالیا نیز همزمان بیانیه مشابهی صادر کرد و پرتغال عصر همان روز در نیویورک موضع رسمی خود را اعلام نمود.

نخست‌وزیران سه کشور بریتانیا، کانادا و استرالیا در بیانیه‌های جداگانه اما هماهنگ تأکید کردند که این تصمیم برای زنده نگه‌داشتن امید به صلح و حفظ راه‌حل دو کشوری اتخاذ شده است.

کیِر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در بیانیه‌ای گفت: «امروز برای زنده ماندن امید به صلح میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها و دستیابی به راه‌حل دو کشوری، بریتانیا رسماً کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسد.» او تأکید کرد این اقدام «پاداشی به حماس» نیست و لندن همچنان خواهان آزادی گروگان‌های اسرائیلی و توقف شهرک‌سازی‌های غیرقانونی در کرانه باختری است. استارمر این تصمیم را بخشی از روند پایان جنگ غزه توصیف کرد و گفت که بریتانیا «مسئولیتی اخلاقی» در قبال حفظ شانس صلح دارد.

مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا، نیز در پیامی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «کشور ما رسماً دولت فلسطین را به رسمیت می‌شناسد. این تصمیم برای ساخت آینده‌ای صلح‌آمیز برای فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها اتخاذ شده است.»

دولت استرالیا نیز اعلام کرد «راه‌حل دو کشوری تنها مسیر دستیابی به صلح پایدار است» و این کشور از امروز فلسطین را مستقل به رسمیت می‌شناسد.

پرتغال نیز با صدور بیانیه‌ای رسمی از سوی وزیر خارجه خود، پائولو رانژل، اعلام کرد: «با توجه به بحران انسانی در غزه و گسترش شهرک‌سازی‌های غیرقانونی، به رسمیت شناختن کشور فلسطین تنها مسیر ممکن برای صلح عادلانه و پایدار است.»

این تصمیم هماهنگ چهار کشور با استقبال گسترده‌ای از سوی جهان عرب مواجه شد. عربستان سعودی بلافاصله آن را «گامی مهم در پیشبرد روند صلح» توصیف کرد و در بیانیه‌ای رسمی تأکید نمود: «این اقدام نشان‌دهنده تعهد جدی کشورهای دوست به راه‌حل دو کشوری و حمایت از آرمان‌های ملت فلسطین است.» ریاض ابراز امیدواری کرد کشورهای بیشتری این مسیر را دنبال کنند.

در سرزمین‌های فلسطینی، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان، تصمیم چهار کشور را «گامی مهم در مسیر دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار بر پایه راه‌حل دو کشوری» خواند. وزارت خارجه فلسطین نیز آن را اقدامی «برگشت‌ناپذیر» توصیف کرد که استقلال و حاکمیت فلسطین را یک گام نزدیک‌تر می‌سازد. مصطفی برغوثی، از رهبران سیاسی فلسطین، گفت پس از این باید تحریم‌های فوری علیه اسرائیل اعمال شود.

جنبش حماس نیز، که در بریتانیا، کانادا و بسیاری کشورهای دیگر به‌عنوان گروهی تروریستی شناخته می‌شود، با انتشار بیانیه‌ای از این تصمیم استقبال کرد. حماس اعلام کرد به‌رسمیت‌شناختن فلسطین، تصدیق حق مردم این سرزمین برای داشتن کشور مستقل با پایتختی بیت‌المقدس است؛ اما در ادامه افزود این اقدام باید با «گام‌های عملی» مانند توقف جنگ غزه و مقابله با شهرک‌سازی در کرانه باختری همراه باشد.

در سوی دیگر، واکنش اسرائیل تند و قاطع بود. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در پیام ویدئویی خطاب به کشورهای غربی گفت: «شما پاداشی بزرگ به تروریسم می‌دهید. کشور فلسطین در غرب رود اردن تشکیل نخواهد شد. چنین چیزی هرگز رخ نخواهد داد.» او تصریح کرد سال‌هاست که مانع شکل‌گیری آنچه «کشور تروریستی» خواند شده، بوده است و افزود اسرائیل به توسعه شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانه باختری ادامه خواهد داد.

وزارت خارجه اسرائیل هم با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که این تصمیم را «به‌شدت» رد می‌کند. در این بیانیه آمده است: «به رسمیت شناختن فلسطین نه‌تنها کشتار فجیع ۷ اکتبر را نادیده می‌گیرد، بلکه به حماس مشروعیت می‌دهد و منطقه را بی‌ثبات‌تر می‌سازد.»

این وزارتخانه کشورهای غربی را متهم کرد که «با ژست‌های سیاسی داخلی، صلح واقعی را تضعیف می‌کنند» و هشدار داد اسرائیل هرگز مرزهای «غیرقابل دفاع» را نخواهد پذیرفت. انجمن خانواده‌های گروگان‌های اسرائیلی نیز این تصمیم را محکوم کرد و آن را نادیده گرفتن واقعیت اسارت ده‌ها گروگان دانست.

گیدئون سعر، وزیر خارجه اسرائیل، نیز در موضعی مشابه گفت: «آینده اسرائیل در لندن یا پاریس تعیین نخواهد شد، در اورشلیم تعیین خواهد شد.» او تاکید کرد ایالات متحده همچنان در کنار اسرائیل خواهد بود.

ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت راست‌گرای کابینه، حتی خواستار الحاق فوری کرانه باختری و برچیده شدن تشکیلات خودگردان فلسطین شد.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در آستانه نشست نیویورک هشدار داد جامعه جهانی نباید از تهدیدهای اسرائیل برای الحاق کرانه باختری مرعوب شود. او گفت: «چه کشور فلسطین به رسمیت شناخته شود و چه نه، اسرائیل به این روند ادامه خواهد داد. اکنون فرصت فشار جامعه جهانی برای جلوگیری از تداوم این اقدامات فراهم شده است.»