اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، احتمال تمدید ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای بازگرداندن تحریم‌های تهران در چارچوب مکانیسم ماشه را «بی‌معنا و بی‌مبنا» خواند.
بقایی جمعه سوم مردادماه گفت: «اساسا وقتی اصل موضوع بازگرداندن تحریم‌ها فاقد هرگونه دلیل و وجاهت قانونی و منطقی است و طرف‌های اروپایی به‌دلیل عملکردشان صلاحیت و مجوز چنین کاری ندارند، صحبت کردن از تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ را نیز به‌طور مضاعف بی‌معنا و بی‌مبنا می‌دانیم و با آن مخالفیم.»
او با انتقاد از «موضع‌گیری حمایتی» بریتانیا، فرانسه و آلمان از حملات اخیر آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران، تروئیکای اروپایی را به «نقض مستمر تعهدات خود طبق برجام» متهم کرد و افزود این سه کشور «آگاهانه جایگاه خود به‌عنوان مشارکت‌کننده برجام را مخدوش کرده‌اند و لذا دیگر صلاحیت حقوقی برای استفاده از، یا حتی تمدید، سازوکارهای برجامی که خود ناقض آن هستند ندارند».
پایگاه خبری فایننشال‌تایمز سوم مرداد گزارش داد در صورتی که جمهوری اسلامی با شروطی از جمله از سرگیری مذاکرات با واشینگتن و همکاری با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موافقت کند، فرانسه، بریتانیا و آلمان آماده‌اند ضرب‌الاجل بازگشت تحریم‌های بین‌المللی در قالب مکانیسم ماشه را به مدت چندماه تمدید کنند.
در صورت عدم تمدید این مهلت، کشورهای اروپایی باید تا اواسط سپتامبر (اواخر شهریور) درباره استفاده از مکانیسم ماشه در چارچوب برجام تصمیم‌گیری کنند، زیرا برخی مفاد این توافق ۲۶ مهر منقضی خواهند شد.
بقایی در ادامه اظهارات خود به آغاز مذاکرات نمایندگان جمهوری اسلامی و تروئیکای اروپایی در استانبول پرداخت و گفت این نشست «فرصت مغتنمی برای تصحیح نگاه و آزمونی برای واقع‌بینی آن‌ها در خصوص موضوع هسته‌ای ایران» است.
او خواستار آن شد که بریتانیا، فرانسه و آلمان «از این فرصت برای جبران رویکردهای غیرسازنده قبلی که موجب مخدوش شدن اعتبار و جایگاه مذاکراتی اروپا و تبدیل آن به بازیگر حاشیه‌ای گردیده است، استفاده کنند».
پیش‌تر در دوم مرداد، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، با اشاره به آغاز مجدد مذاکرات با تروئیکای اروپایی گفت: «دنیا باید بداند که مواضع ما روشن است و هیچ تغییری نکرده است… غنی‌سازی ما ادامه پیدا خواهد کرد.»
این نخستین مذاکرات هسته‌ای نمایندگان تروئیکای اروپایی و جمهوری اسلامی پس از جنگ ۱۲ روزه به شمار می‌رود.
کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، دوم مرداد در شبکه اجتماعی ایکس نوشت حکومت ایران در صورت برآورده شدن سه شرط، آماده مذاکره با آمریکاست.
او سه شرط تهران را «جلب اعتماد ایران، عدم استفاده از مذاکرات به‌عنوان سکویی برای دستورکارهای پنهان مانند اقدام نظامی، و احترام و شناسایی حقوق ایران تحت معاهده عدم اشاعه شامل غنی‌سازی» عنوان کرد.
بقایی در ادامه سخنان خود، از سفر معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران «طی چند هفته آینده» خبر داد و در عین حال تاکید کرد «هیچ برنامه‌ای برای بازدید» از تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی که در حملات اخیر آمریکا و اسرائیل آسیب دیده‌اند، در دستور کار قرار ندارد.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی گفت: «هدف از این سفر، رایزنی جهت تنظیم شیوه‌‌نامه جدید برای همکاری ایران-آژانس است.»
او اضافه کرد: «مبنا و چارچوب تعامل ما با آژانس، قانون اخیر مصوب مجلس است که همکاری با آژانس را منوط به کسب مجوز و هماهنگی لازم با شورای عالی امنیت ملی کرده است.»
مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، ۱۱ تیر قانون «الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» را برای اجرا ابلاغ کرد. این قانون پیش‌تر به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان رسیده بود.
در هفته‌های اخیر، لفاظی‌های مقامات جمهوری اسلامی علیه آژانس بین‌المللی و رافائل گروسی، مدیرکل این نهاد، شدت گرفته است و برخی او را به «جاسوسی» برای آمریکا و اسرائیل متهم کرده‌اند.
آژانس بین‌المللی ۱۳ تیر بازرسان خود را به دلایل امنیتی از ایران خارج کرد.
در ادامه تحولات مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تمایل تهران برای ازسرگیری گفتگوها در سطح فنی خبر داد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، روز جمعه در سنگاپور اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای آغاز گفتگوهای فنی درباره برنامه هسته‌ای‌اش اعلام کرده است. به گفته او، ایران باید شفافیت بیشتری درباره تأسیسات و فعالیت‌های هسته‌ای خود نشان دهد تا مسیر اعتمادسازی هموار شود.
این سخنان در شرایطی مطرح می‌شود که پیش‌تر، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، از آمادگی کشورش برای همکاری با آژانس سخن گفته بود. عراقچی تأکید کرده بود که علی‌رغم محدودیت‌هایی که از سوی مجلس ایران بر همکاری‌های فنی اعمال شده، تهران قصد دارد همچنان به همکاری خود با نهاد ناظر هسته‌ای سازمان ملل ادامه دهد.
با این حال، وزیر خارجه جمهوری اسلامی هشدار داده بود که دسترسی آژانس به سایت‌های هسته‌ای آسیب‌دیده که در جریان حملات اخیر هدف قرار گرفته‌اند با ملاحظات امنیتی و ایمنی جدی روبه‌روست و نیازمند بررسی‌های بیشتر است.
عراقچی همچنین بار دیگر موضع ثابت جمهوری اسلامی را تکرار کرد و گفت ایران به هیچ توافق هسته‌ای جدیدی تن نخواهد داد مگر اینکه حق غنی‌سازی اورانیوم برای تهران به رسمیت شناخته شود.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی با قدرت‌های جهانی، به‌ویژه پس از حملات نظامی به سایت‌های هسته‌ای و تعلیق بخشی از فعالیت‌های غنی‌سازی، وارد مرحله‌ای حساس شده و نقش آژانس در این میان برای تسهیل گفتگوها و کاهش تنش‌ها، بیش از پیش اهمیت یافته است.
