همراه با کاهش قابل توجه بارندگی نسبت به سال‌های گذشته، بحران کم‌آبی در ایران زنگ خطرها را به صدا درآورده است. منابع آب ذخیره شده پشت سدها کاهش یافته و نه تنها تأمین آب بخش کشاورزی بلکه حتی تأمین آب آشامیدنی در شهرهای مختلف کشور به معضلی جدی تبدیل شده است.
تصویر آخرالزمانیِ مزارع سوخته و دریاچه‌های خشک و سدهای خالی و صف‌های طولانی شهروندان در کنار ماشین‌های آبرسان، ریشه در چهار دهه ناکارآمدی، سوء مدیریت و ناتوانی حکومت در رسیدگی به مشکلات محیط زیست و منابع آبی دارد.
راهکار دولت کنونی نیز در رویارویی با این بحران فراگیر مشابه نسخه نخ‌نمایی است که درباره کمبود برق اجرا می‌شود: قطع آب و تعطیلی شهرها و استان‌ها!
از ماه گذشته جیره‌بندی آب نیز در شهرهای مختلف آغاز شده است؛ اما با چراغ خاموش و همراه با انکار مکرر مقامات دولتی. همچنین قطع آب شهروندان با روندی تبعیض‌آمیز نیز روبروست و محله‌های فقیرنشین و حاشیه‌ای بیش از محله‌های شمال شهر در معرض قطع آب هستند.
در پایتخت اگرچه در محله‌های میانی قطع آب بین دو تا چهار ساعت در روز در جریان بوده، در جنوب شهر اما قطع آب ۱۲ ساعت در شبانه‌روز، و حتی برای روزهای پیاپی رخ داده است. طی هفته گذشته این روند تشدید نیز شده و در برخی مناطق متوسط تهران قطع آب به ۷۲ ساعتِ پیوسته رسیده است.
از سوی دیگر طی روزهای سه‌شنبه ۳۱ تیرماه و چهارشنبه اول امرداد ۲۳ استان ایران تعطیل شدند. کمبود آب در درجه اول و کمبود برق در وهله دوم سبب تعطیلی کلیه ادارات و بانک‌ها و مراکز آموزشی شد.
در همین حال، محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، با تاکید بر وضعیت بحرانی منابع آبی استان، خواستار صرفه‌جویی دست‌کم ۲۰ درصدی شهروندان شد. او در جلسه بررسی تنش آبی شامگاه پنج‌شنبه گفت عبور از این شرایط بدون مشارکت جدی مردم ممکن نیست و نجات آب باید به اولویت فوری تهران تبدیل شود.
معتمدیان با اشاره به ضرورت استفاده از پمپ و مخزن ذخیره برای مشترکانی که از کاهش فشار آب متاثر شده‌اند، افزود: فرهنگ‌سازی، اصلاح الگوی مصرف و تسریع طرح‌های انتقال آب سه محور اصلی مدیریت بحران هستند. او همچنین خواستار گزارش‌دهی شفاف دستگاه‌ها و نقش‌آفرینی رسانه‌ها در ترویج فرهنگ مصرف بهینه شد.
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، نیز با هشدار درباره کاهش بی‌سابقه بارندگی‌ها و کاهش سطح آب سدها، صرفه‌جویی گسترده در مصرف آب را «تنها راهکار حیاتی» برای عبور از بحران کم‌آبی دانست.
او در نشست با مدیران استان البرز گفت: «اگر منابع فعلی به اتمام برسند و آب‌های زیرزمینی نیز مدیریت نشوند، با بحران بزرگی در منطقه رو‌به‌رو خواهیم شد.»
پزشکیان با اشاره به کاهش ۴۰ تا ۴۴ درصدی بارش‌ها نسبت به میانگین ۸۰ ساله، گفت این موضوع تاثیر مستقیمی بر حجم ذخایر سدها داشته و به عنوان نمونه سطح آب سد طالقان، یکی از منابع تامین آب شرب تهران و اطراف، حدود ۴۸ متر افت کرده است.
حسین خوش‌اقبال، فرماندار تهران، هم در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به حفر چاه‌های غیرمجاز در پایتخت با توجه به وضعیت بحران آب، گفت تهران به دلیل رشد سریع جمعیت و گسترش محدوده‌های شهری در دهه‌های اخیر، با افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی مواجه شده است.
او افزود کاهش محسوس آب‌های زیرزمینی باعث بروز پدیده‌هایی مانند فرونشست زمین، افت کیفیت آب و مشکلات زیست محیطی گسترده شده و این موضوع در گزارش‌های متعدد سازمان‌های محیط زیست و وزارت نیرو نیز مورد تاکید قرار گرفته است.
فرماندار تهران با اعلام ممنوعیت حفر چاه‌های جدید در مناطق بحرانی، از نصب سامانه‌های پایش هوشمند برای شناسایی فعالیت‌های غیرمجاز خبر داد و گفت: «فرمانداری در همکاری با شرکت آب منطقه‌ای، بازدیدهای میدانی و کنترل مداوم چاه‌های مجاز و غیرمجاز را در دستور کار دارد.»
محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، نیز با حضور در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر گفت وضعیت آب تهران و کشور به طور کلی بحرانی است و تنها راه مقابله با آن، مدیریت دقیق مصرف و صرفه‌جویی حداقل ۲۰ درصدی از سوی شهروندان است.
او با تاکید بر اینکه برای عبور از تنش آبی چاره‌ای جز صرفه‌جویی ۲۰ درصدی وجود ندارد، افزود: «در حال حاضر، ۳۱ درصد از مشترکان بر اساس الگوی تعریف‌شده مصرف می‌کنند. ۶۲ درصد مصرفی معادل یک و نیم برابر الگو دارند و حدود ۷ درصد از مشترکان در وضعیت قرمز قرار دارند و مصرف آنها دو برابر میزان استاندارد است.»
اردکانی با بیان اینکه الگوی متوسط مصرف آب در شهر تهران حدود ۲۵۰ لیتر در روز است، گفت این رقم در کشور‌های توسعه‌یافته حدود ۱۶۸ لیتر است.
مدیرعامل آبفای تهران با ارائه آماری از مصرف آب، اضافه کرد: «حدود ۳۱ درصد از شهروندان تهرانی، ۱۳۱ لیتر آب در شبانه‌روز مصرف می‌کنند. ۶۲ درصد بین ۱۳۰ تا ۲۶۰ لیتر و ۷ درصد از شهروندان بیش از ۲۶۰ لیتر آب در روز مصرف دارند. این آمار نشان می‌دهد که ما نیاز جدی به مدیریت مصرف و افزایش آگاهی عمومی درباره استفاده بهینه از منابع آبی داریم.»
او در پایان تاکید کرد: «طبق آمار، فقط ۹ درصد از مصرف آب مربوط به بخش خانگی است؛ اما همین میزان نیز باید به صورت بهینه مدیریت شود تا از بحران کم‌آبی پیشگیری کنیم.»
جمهوری اسلامی در حالی بار هزینه کمبود آب را با جیره‌بندی و تعطیلی بر دوش شهروندان انداخته که به گفته کارشناسان در روزها و هفته‌های آینده این بحران تشدید خواهد شد و ناتوانی دولت برای مهار بحران کمبود آب می‌تواند سبب اعتراضات مردم شود.
