در حالی که پس از ماهها وقفه در مذاکرات، به ابتکار و اصرار اروپا و با ابتکار عمل جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مذاکرات بار دیگر و بر اساس متن پیشنهادی خود وی، بین ایران و کشورهای ۴+۱ به طور مستقیم و با امریکا به طور غیر مستقیم از سر گرفته شد، امیدواریها نسبت به احتمال توافق بین ایران و امریکا و بازگشت امریکا و ایران به تعهدات برجامی نیز افزایش یافته و به گفتهی ناظران و تحلیلگران، در این دور از مذاکرات، هم اظهارنظرها امیدوارانهتر و خوشبینانهتر است و هم آنکه ایران با توجه به شرایط بحرانی که در داخل با آن مواجه است، به نظر میرسد که با ملایمت بیشتری با مذاکرات و احتمال توافق مواجه شده است اما در اقدامی ناگهانی انریکه مورا نماینده اروپا در مذاکرات اعلام پایان مذاکرات کرد و خبرنگاران حاضر در وین نیز از پایان مذاکرات خبر داده و در عین حال تاکید کردهاند که طرفین مذاکره وین را طی چند ساعت آینده ترک میکنند. خبرنگاران در این خصوص گفتهاند که بهترین توافق ممکن مذاکره شده، و در حال حاضر این طرفین مذاکرات هستند که باید توافق را بپذیرند.
بنا به گفتهی مقامات اروپایی متن جدید مورد مذاکره مجدد قرار نخواهد گرفت خبرگزاری رویترز به نقل از یک سخنگوی وزارت خارجه امریکا به اعلام آمادگی مکرر ایران برای احیای برجام اشاره کرده و افزوده است در مقابل این سند جدید بگذارید ببینیم عملشان با حرفهایشان تطبیق دارد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا، نیز گفته است آن چه که قابل مذاکره باشد، مذاکره شده است و اکنون در متن نهایی است. بااینحال، در پشت هر مساله فنی و هر پاراگراف، یک تصمیم سیاسی قرار دارد که باید در پایتختها گرفته شود. اگر پاسخها مثبت باشد، میتوانیم این توافق را امضا کنیم.
با این وجود یک مقام ارشد وزارت خارجه ایران که نامش فاش نشده گفته است متن جدید نیازمند بررسی جامع است.وی تصریح کرده است که در ۴ روز گذشته مذاکرات فشردهای در خصوص چند موضوع باقیمانده برای اطمینان از تامین ملاحظات و نگرانیهای ایران برگزار شده و در جریان این گفتگوها ایران مواضع خود را با طرفهای مقابل به اشتراک گذاشته است. بنا بر اظهارات این مقام ارشد وزارت امور خارجه در برخی موضوعات نیز پیشرفتهای نسبی حاصل شده است.
وی همچنین خاطرنشان کرده است که بر اساس ملاحظات و نگرانیهایی که در این خصوص وجود دارد، انریکه مورا هماهنگکنندهی گفتوگوها چند ایده نیز در مورد برخی موضوعات باقیمانده به طرفین ارائه کرده است.
این مقام وزارت امور خارجه تصریح کرده است که جمهوری اسلامی ایران به محض دریافت این ایدهها، پاسخ و ملاحظات اولیه خود را به او منتقل کرده، اما در عین حال تاکید کرده است که این موارد نیازمند بررسی جامع است و ایران نظرات و ملاحظات تکمیلی خود را به هماهنگکننده و سایر طرفها منتقل خواهد کرد.
این مقام ارشد وزارت امور خارجه ایران تاکید کرده است که بدون تردید اصل اساسی برای تیم مذاکرهکننده حراست از حقوق و تأمین منافع ملت ایران است.
وی گفته است احقاق این حقوق و تامین منافع و تضمین اجرای پایدار تعهدات طرف مقابل و جلوگیری از تکرار رفتارهای غیرقانونی آمریکا دغدغه جدی تیم مذاکرهکننده است.
در همان حال محمد مرندی مشاور تیم مذاکره کننده هستهای نیز بار دیگر تاکید کرده است که ایران به تعامل سازنده با بررسی پیشنهادهای تازه، ادامه خواهد داد. وی همچنین گفته است که در این دور در باره پیشنهادهای اتحادیه اروپا و دیگر طرفها برای حل مسائل باقی مانده، مذاکره و بررسی شده است.
مرندی ضمن تاکید بر نقش با اهمیت انریکه مورا به عنوان هماهنگ کننده تاکید کرده است که طرفها باید در باره متن نهایی آتی تصمیم بگیرند.
در همین حال بر اساس گزارش خبرنگاران حاضر در وین نیز، به نقل از یک دیپلمات اروپایی، متنی که هماهنگکننده اتحادیه اروپا ارائه کرده یک متن نهایی است و به منزله پایان حدود یک سال و نیم مذاکره است. به گفته این دیپلمات در حال حاضر، زمان تصمیمگیری نهایی است. وی تاکید کرده است که متن نهایی قابل مذاکره یا تغییر نیست.
ایران نیز با ابراز رضایت از نحوهی پیشرفت مذاکرات، آن را به طور نسبی رضایتبخش توصیف کرده، اما در عین حال گفته است مواردی مطرح شده که نیازمند بررسی جامع هستند. سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمانهای بینالمللی مستقر در وین که ریاست هیات این کشور در مذاکرات جاری درباره رفع تحریمها را برعهده دارد اعلام کرد در صورت موافقت طرفها با پیش نویس اتحادیه اروپا برجام احیا میشود.
اولیانوف نماینده روسیه نیزگفت هماهنگ کننده اتحادیه اروپا متن نهایی پیش نویس احیای برجام را منتشر کرد. وی افزود: شرکت کنندگان در مذاکرات وین اکنون باید تصمیم بگیرند که آیا با این پیش نویس موافقند یا خیر. در صورت عدم مخالفت، برجام احیا خواهد شد.
گرچه امیدواریها در خصوص احتمال توافق بینایران وغرب افزایش یافته است، اما ناظران چندان نسبت به اثربخشی توافق در بهبود شرایط اقتصادی کشور خوشبین نیستند. به گفتهی ناظران، دولت با افزایش قیمت کالاهای اساسی، عملا امکان اثربخشی برجامدر شرایط افتصادی کشور را به حداقل رسانده است.
برخی تاکید دارند در بهترین حالت، برجام میتواند از افزایش بیشتر قیمتها، و افزایش بیشتر و شدیدتر ارز در ماههای آینده جلوگیری کند، اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور و همچنین ناتوانی تیماقتصادی دولت رئیسی، قادر به ایجاد شرایط اقتصادی بهبودیافته، شبیه آنچه که در سال ۱۳۹۴ رخ داد، نخواهد بود.
هر چند برخی معتقدند که دولت رییسی توان قبول مسیولیت و تصمیم گیری برای این توافق را ندارد و ممکن است با انجام تعلل در قبول توافق کشور را در موقعیت مخاطره آمیزی قرار دهد.