انتخابات سال ۱۴۰۰ ریاست جمهوری در حالی برگزار میشود که احزاب اصلاحطلب جمهوری اسلامی بدون هیچ کاندیدایی در آن شرکت میکنند.
در پی برگزاری یک نظرسنجی متمایز با نظرسنجیهای انجامشده در انتخابات اخیر، که نشان میداد تغییرات قابل توجهی در میزان آرای عبدالناصر همتی رخ داده است، نهاد اجماعساز، با برگزاری یک نشست در خصوص تصمیمگیری دربارهی حمایت از یکی از دو کاندیدای اصلاحطلب حاضر در بین کاندیداها، در کمتر از یک هفته مانده به انتخابات، موافقت کرد.
گرچه برگزاری این جلسه بیش از ۴ ساعت به طول انجامید و قبل از آن بسیاری از فعالان حوزهی سیاسی تلاش کرده بودند که افراد تصمیمگیرنده در نهاد اجماعساز را به رای مثبت به همتی متقاعد کنند، اما وی در این جلسه نتوانست حد نصاب لازم برای جلب رضایت نهاد اجماعساز برای حمایت از وی را جلب کند و ناسا در نهایت اعلام کرد کاندیدایی در این انتخابات ندارد.
بسیاری از تحلیلگران این اقدام و تصمیم ناسا و اصاحطلبان را اقدامی منفی در تضاد با منافع کلان کشور میدانند و اعتقاد دارند که احزاب اصلاحطلب به خاطر آیندهی ترسناکی که پس از انتخاب رئیسی در انتظار مردم است، چه در حوزهی سیاست خارجی و چه در حوزه فرهنگ و فضاهای اجتماعی، باید جلوی آمدن رئیسی را میگرفتند.
اما نهاد اجماعساز اصلاحطلبان با این بهانهی که باید در مقابل این کودتا ایستاد، از موضعگیری صریح در مقابل این انتخابات و حمایت از همتی دست کشیدند و در عمل انتخابات را واگذار کردند.
این تصمیم که به تشتت در داخل جبهه نیز منجر شده و این احتمال را تقویت کرده است که در داخل جبهه، انشقاقهایی صورت پذیرد این انتقاد از جبهه اصلاح طلبان را تقویت کرده است که آنها خود را تنها در زمان پیروزی ملزم به حضور در عرصه انتخابات میدانند و به جای جریانسازی با مردم، در تلاش هستند که به دنبال موج مردم حرکت کنند.
دلیل اصلی اصلاحطلبان در عدم حمایت از کاندیدای اصلاحطلب، علاوه بر اینکه تاکید دارند در مقابل کودتا مقاومت کنند، عدم همراهی مردم در این انتخابات است.
این در حالی است که در انتخابات سال ۱۳۹۲ نیز مردم قبل از فعالیتهای گروههای سیاسی دارای پایینترین میزان مشارکت بودند و پس از انجام مناظرهها و حمایتهای اصلاحطلبان بود که توانستند با بیش از ۵۰ درصد آرا حسن روحانی را در دور اول رئیس جمهور کنند.
در عین حال به گفتهی تحلیلگران، مقاومت در مقابل کودتا هم بهانهی بیپایهای است. از سال ۱۳۸۴ به بعد جمهوری اسلامی و گروههای خاص در آن همواره در تلاش بودهاند که کاندیدای خود را با اقدامی کودتا مانند به پاستور بفرستند. اما غیر از سال ۸۴ که باز هم اصلاحطلبان گوشهگیری و تشتت آرا را انتخاب کردند و حاضر نشدند با یک کاندیدای واحد در انتخابات حضور پیدا کنند، همواره اصلاحطلبان سعی کردهاند که کودتا را خنثی کنند.
حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ به این دلیل به جای هاشمی رفسنجانی در لیست کاندیداها قرار گرفته بود که دارای رای آوری پایینی بود.
اما مردم و فعالان سیاسی توانستند از وی در دور اول یک کاندیدای پیروز و در دور دوم یک کاندیدای حداکثری بسازند.
نهاد اجماع ساز پیش از این هم اعلام کرده بود که در انتخابات ۱۴۰۰ کاندیدایی ندارد. اما اعلام رسمی پس از برگزاری مناظرات به این معنی است که تصمیم گرفته است انتخابات ریاست جمهوری را واگذار کند.