علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در گفتگو با سایت آیتالله خامنهای، گفت که ایران آماده است که با امریکا و دولت جدید بایدن وارد تعامل شود ولی در این بار با توجه به خروج امریکا از برجام روش نقد به نقد و روش عمل در برابر عمل را اتخاذ خواهد کرد . صالحی به با اشاره به ظالمانه بودن تحریمها، با بیان این موضوع که دنیا، دنیای زور است، اظهار داشت با توجه به اینکه عدهای حاکمیت و شیوهی حکمرانی ایران را خلاف قاعدهی نظم جهانی میدانند، اظهار داشت آنچه که حکمرانی جمهوری اسلامی از نظر این کشورها غیرقابل قبول است. وی با اشاره به اینکه موضوعاتی مانند بحث هستهای، حقوق بشر و دموکراسی برای کشورهای غربی موضوعات مهمی نیستند، اظهار داشت دلیل اصلی این اعتراضها نحوهی حکمرانی جمهوری است که مورد قبول این کشورها قرار ندارد.
صالحی با اشاره به چارچوب حکمرانی سیاسی کشورهای اطراف ایران، با بیان این موضوع که هیچکدام از این کشورها دموکراسی و حقوق بشر ندارند، اظهار داشت هیچ کدامشان حتی انتخابات درست حسابی ندارند. وی خاطرنشان کرد با این وجود هیچکدام از این کشورها دارای چالش سیاسی جدی با غرب نیستند.
صالحی بر این اساس محوریترین چالش جمهوری اسلامی با غرب را همان شیوهی حکمرانی دانست و گفت موضوع ولایت فقیه برای این کشورها یک امر مجهولی است و نسبت به آن واکنش نشان میدهند.
رئيس سازمان انرژی اتمی در ادامه با بیان این موضوع که کشورهای همسایهی جمهوری اسلامی با وجود مشکلات معیشتی و اقتصادی فراوان با دنیای غرب دارای چالش جدی نیستند، اظهار داشت چالش جدی جمهوری اسلامی با غرب موضوع هستهای نیست و عمدتا بهانهگیری است.
این اولین بار نیست که یکی از مقامهای ارشد در جمهوری اسلامی موضوع هستهای را یک بهانهی ساختگی عنوان میکند، اما اولین بار است که یک مقام ارشد جمهوری اسلامی با چنین صراحتی شیوهی حکمرانی جمهوری اسلامی را موضوع اصلی مناقشه بین ایران و غرب عنوان میکند. مقامهای جمهوری اسلامی پیش از این به صورتی مبهم دشمنی غرب با اسلام و جمهوری اسلامی و استقلالخواهی جمهوری اسلامی را به عنوان دلایل اصلی چالش بین ایران و غرب اعلام میکردند، اما تاکنون با این صراحت موضوع حاکمیت در جمهوری اسلامی و مسالهی حکمرانی جمهوری اسلامی به عنوان مهمترین چالش بین جمهوری اسلامی و غرب عنوان نشده بود.
صالحی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی در زمان ریاست البرادعی بر آژانس بینالمللی انرژی اتمی، و قبل از راهاندازی تاسیسات غنی سازی در ایران و پیش از شروع غنیسازی، به صراحت قصد ایران در خصوص آغاز غنیسازی را به اطلاع وی رسانده است، اظهار داشت پس از راهاندازی تاسیسات نطنز، رسانهها با اعلام این موضوع که جمهوری اسلامی قصد دارد مخفیانه اقدامات هستهای انجام دهد، توجه رسانهای جهان را به سمت ایران جلب کردند.
وی همچنین اظهار داشت البرادعی با بیان این موضوع که از موضوع غنی سازی جمهوری اسلامی خبر دارد و جمهوری اسلامی اقدام مخفیانه انجام نمیدهد، توانست این موضوع در همان زمان خاتمه دهد. صالحی در ادامه ی اظهاراتش اتهام به ایران در خصوص پروندهی هستهای را یک دروغ بزرگ دانست و اظهار داشت دستگاههای رسانهآی غرب توانستند با جاانداختن این دروغ بزرگ جمهوری اسلامی را وارد یک چالش جدی کنند.صالحی همچنین تحریمهایی را که به خاطر این دروغ به ایران تحریم شده ظالمانه خواند و با بیان اینکه هیچ دلیل و توجیهی برای این تحریمها وجود ندارد، اظهار داشت آنها باید تحریم را بردارند.
صالحی موضوع تحریم بانکی را عمدهترین چالش تحریم جمهوری اسلامی عنوان کرد و اظهار داشت بخش عمدهی تحریمهای جمهوری اسلامی به تعاملات بانکی مربوط میشود.
این عضو ارشد تیم مذاکرهکنندهی هستهای خاطرنشان کرد اگر دادوستد بانکی و نقلوانتقالات مالی جمهوری اسلامی روان بشود و فروش نفت نیز مشکل نداشته باشد، جمهوری اسلامی دیگر مشکلی ندارد و میتواند کار خود را انجام دهد.
صالحی تحریم نفتی را محوریترین قسمت تحریم دانست و تاکید کرد غرب باید اولا جلوی فروش نفت و سایر تولیدات در جمهوری اسلامی را نگیرند، و ثانیا باید روابط بانکی را تسهیل بکنند که جمهوری اسلامی بتواند تراکنشهای بانکی و تعاملات بینالمللی داشته باشد.
اظهارات صالحی در خصوص این موضوع که محوری ترین قسمت تحریم، تحریم نفتی و تحریم بانکی است، در حالی عنوان میشود که بخش عمدهی این دو تحریم در دهساله و دوسالهی اخیر به جمهوری اسلامی ایران تحمیل شده است، اما جمهوری اسلامی سالهاست که به خاطر تحریمهای گسترده علیه ایران با چالشهای جدی در حوزههای مختلف مواجه است و دارای محدودیتهای بسیاری است.
جمهوری اسلامی ایران به خاطر تحریمهای اخیر تلویحا با چالش نفت در برابر غذا مواجه شده است، اما موضوع تحریمهایی که ایران را زمینگیر کرده و مشکلات جدی در زمینهی دارو، مواد غذایی، هواپیما و دیگر موارد اساسی ایجاد کرده است، با رفع تحریمها در خصوص رفع تحریمهای نفتی و بانکی قابل رفع نیست. گرچه در سالهای اخیر بلوکهشدن پولهای جمهوری اسلامی و قطع کامل ارتباط بانکی جمهوری اسلامی ایران با نهادهای مالی جهانی چالشهایی حدی ایجاد کرده است که تاکنون سابقه نداشته است.
منجمله اینکه جمهوری اسلامی برای اولین بار از تاریخ استقرار خود در ایران، حق رای خود در مجمع عمومی سازمان ملل را به علت عدم امکان انتقال پولهای بلوکه شدهی جمهوری اسلامی و به علت عدم پرداخت خق عضویت از دست داده است.
صالحی در بخش دیگری از اظهاراتش تصمیم مجلس در خصوص اقدام راهبردی علیه تحریمها را در ادامهی تصمیم پنج گامی دانست که قبلا دولت گرفته است. رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی محدودیتها در صنعت هستهای را به شرط برداشته شدن تحریمها پذیرفته است، اظهار داشت با خارج شدن ترامپ از برجام، و واردشدن تحریمهای ثانویه بر ایران، در عمل تمامی فعالیتهای اقتصادی و بازرگانی جمهوری اسلامی به علت عقبنشینی اروپا از تعهدات خود در خصوص تحریمها متوقف شد و جمهوری اسلامی چارهای غیر از عقبنشینی از تعهدات نداشت.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین در واکنش به این موضوع که آیا تصمیم مجلس در راستای تفاهمهای دولت در خصوص کاهش تعهدات بوده است، اظهار داشت گرچه جمهوری اسلامی اعلام کرده است که در پنج گام نسبت به تعهداتی که داده است، عقبنشینی میکند، اظهار داشت مجلس یک گام هم از این اعلام موضوع جلوتر رفته است. وی همچنین با بیان این موضوع که دولت خود را ملزم به اجرای قانون مجلس میداند، اظهار داشت هم دولت، و هم سازمان انرژی اتمی اعلام کردهاند که در پیادهکردن قانون مجلس در ابعاد فنی هیچ مشکلی ندارند. صالحی خاطرنشان کرد در همین راستا دولت طی 24 ساعت، غنیسازی 20 درصد را راهاندازی کرده است.
صالحی با اشاره با اینکه ایتالله خامنهای غنیسازی 20 درصد را نماد تحقق و تجلّی ارادهی ملی میداند، اظهار داشت به علت خودداری آژانس بینالمللی از تامین اورانیوم غنیسازی شده ي 20 درصدی، خود ایران تولید اورانیوم 20 درصدی را در چارچوب تعهدات پادمانی شروع کرده است. وی همچنین اظهار داشت نیاز نبوده است که همه مطلع باشند. صالحی با بیان اینکه جمهوری اسلامی بدون اینکه تعهدات پادمانی خود را به هم بزند، طراحی 20 درصد را از صفر شروع کرده است، اظهار داشت در مقطع پایانی تولید اورانیوم بیست درصدی ایران اعلام کرده است که دیگر به اورانیوم بیست درصدی نیاز ندارد و خود آن را تولید کرده است.
صالحی همچنین یکی از دلایل از سرگیری غنیسازی اورانیوم را خلف وعدهی امصاکنندههای برجام در خصوص تامین اورانیوم بیست درصدی برای ایران دانست و اظهار داشت چون آنها بدقولی کردند و اورانیوم بیست درصدی را برای ایران تامین نکردند، مجلس تولید اورانیوم ۲۰ درصدی را الزامی کرد و دولت هم آن را آغاز کرد.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی هیچ شرط جدیدی را در برجام نمیپذیرد، اظهار داشت اگر امریکا میخواهد به برجام باز گردد، برجام همان برجام قبلی است. وی در عین حال خاطرنشان کرد آنها اول باید دیوار بیاعتمادی که از بین رفته، را دوباره بسازند. وی افزود موضوع بازگشت ایران به تعهدات برجامی به صورت گام به گام با اقدامات عملی اروپا و امریکا در خصوص رفع تحریمها امکان پذیر خواهد بود. وی تاکید کرد جمهوری اسلامی تا زمانی که اطمینان حاصل نشود که تحریمها برداشته خواهد شد، به تعهدات برجامی باز نخواهد گشت.
صالحی همچنین محوریترین کار سازمان انرژی اتمی را تولید برق هستهای دانست و با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی در حال ساخت دو نیروگاه است، هزینهی ساخت این نیروگاهها را خیلی زیاد عنوان کرد و اظهار داشت ابن نیروگاهها با وجود نیاز به سرمایهگذاری هنگفت اولیه، در ادامه دارای هزینهی راهبری پایینی هستند و مقرون به صرفه هستند
به نظر میرسد که تحریمهای سفت و سخت دولت ترامپ علیه جمهوری اسلامی بسیار بیش از آنچه که از ابتدا تصور میشد، جمهوری اسلامی را در سطح بینالمللی متوقف کرده و به انزوا برده است .