سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی، عدم قبول مسئولیت سپاه، عذر خواهی ظریف و تاکید بر محاکمه عاملان

در سالروز وقوع حادثه‌ی مرگبار شلیک‌ سپاه به هواپیمای مسافربری اکراینی که به کشته شدن بیش از ۱۷۰ نفر انجامید، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز چهارشنبه با انتشار بیانیه‌ای بدون قبول مسئولییت و عذر خواهی ازمردم از صبر، نجابت و شکیبایی بازماندگان قدردانی کرد و در توضیح وقوع این حادثه هولناک به ماجراجویی و اقدام امریکا در کشتن سلیمانی اشاره کرد و گفت این حادثه در پی حمله ایران به عین‌الاسد و شرایط جنگی منطقه رخ داده است.در این بیانیه با تاکید بر اینکه پاسداران انقلاب اسلامی، طی چهار دهه اخیر همواره در میدانهای مبارزه با ظالمین و مستکبرین در دفاع از امنیت و منافع ملی و صیانت از آرامش و سلامت مردم حضور شجاعانه و فداکارانه داشته و جان خود را سپر بلای ملت ایران کرده‌اند؛ خاطر نشان کرده است:بار سنگین فراق فرزندان عزیز ایران بسیار سخت و اندوهبار است و این اتفاق تلخ که در پی ماجراجویی های ضد انسانی و اقدامات تروریستی امریکا در منطقه به وقوع پیوست؛ بار دیگر اوج خباثت و کینه‌توزی استکبار جهانی علیه جمهوری اسلامی و ملت ایران را به اثبات رساند و قلبهای مردم شهید پرور ایران را جریحه دار و اندوهگین کرد.
سپاه همچنین در این بیانیه با ابراز تاسف و تاثر عمیق فرماندهان، مسئولین و کارکنان پاسداران با ابراز همدردی با خانواده‌های جان‌باختگان، یاذاور شده است که با بر بهره‌گیری از گزارش‌های کمیته‌های تخصصی بررسی حادثه و رفع کاستی‌ها و معایب، بر جلوگیری از حوادث و وقایع مشابه تاکید شده است.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز ضمن ابراز تاسف از حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی با اشاره به گذشت یک سال از فاجعه سقوط هواپیمای اوکراینی، با بیان این موضوع که این فاجعه‌ تمامی ایران را داغدار کرده است، اظهار داشت از لحظات تلخی که پدران و مادران داغدار انها تجربه کرده‌اند، اگاه است.
وی اظهار داشت در کنار برخی از آنها نشسته‌ است و در همدلی با این داغدیده‌ها از ناتوانی مطلق شرمنده شده‌ است.
وی همچنین با اشاره به اینکه از جمله مسئولینی بوده است که تا آخرین ساعات پیش از اعلام‌ عمومی، مانند سایر مردم فقط گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای را شنیده است، خاطرنشان کرد علیرغم پیگیری‌ها هیچ اطلاعاتی فراتر از اخبار رسمی به وزارت امور خارجه اعلام نشده است.
وی در این یادداشت با بیان اینکه به محض اطلاع از ماوقع در بعدازظهر جمعه 20 دیماه 98، تأکید کرده است که باید با شرمندگی تمام عین ماوقع را با مردم و جهان صادقانه در میان گذاشت، اظهار داشت در آن ساعت‌های تلخ بعدازظهرجمعه، به خوبی می‌دانسته است که اذعان به چنین واقعیت تلخی در جهان بی‌سابقه و یا بسیار کم سابقه است.
وی تاکید کرد وزارت امور خارجه به خوبی می‌دانست که با چنین اعترافی فشار بین‌المللی زیادی را برای وی و همکارانش بدنبال خواهد داشت و به خوبی از هولناک بودن پذیرش این خطای وحشتناک اگاه بوده است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه هیچ نقش یا حتی اطلاعی از تحولات نظامی نیمه شب و فاجعه هولناک بامداد چهارشنبه نداشته است، ولی به عنوان یک مقام رسمی خاضعانه و با قلبی پر از اندوه از همه عذرخواهی کرده و هنوز نیز شرمنده و عذرخواه‌است.
وی افزود وزارت امور خارجه از همان ابتدا صادقانه کوشیده‌ است به وظایف خود برای کشف حقیقت، و کمک به کاهش رنج خانواده‌ها، و جلوگیری از تضییع حقوق آنان و همزمان حفظ و حراست از منافع ملی عمل کند.
وزیر امور خارجه در عین حال تاکید کرد به خوبی می‌داند هیچ‌کدام از این تلاش‌ها در نهایت نمی ‌تواند جبران گوشه کوچکی از این خسارت عظیم و جبران‌ناپذیر باشد. وی با اشاره به اقدام دولت در خصوص تصویب پرداخت خسارت به بازماندگان اظهار داشت حتی این مصوبه هم گرچه اولین گام است ولی جایگزین رسیدگی کیفری در محاکم صالحه داخلی نمی‌شود.
حسن روحانی رئیس جمهور نیز در اظهارات خود با یادآوری حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی و اشاره به هدف قرار گرفتن این هواپیما توسط نیروهای سپاه، آن را یک حادثه تاسف انگیز و دردناک توصیف کرد و ضمن ابراز همدردی با خانواده جان‌باختگان این حادثه، اظهار داشت از از زمان آشکار شدن علت سقوط هواپیما به مسئولین اعلام کرده است هر آنچه اتفاق افتاده باید به مردم اعلام شود.
وی افزود مسببین حادثه نیز باید در دادگاه عادلانه محاکمه شوند. رئیس جمهور همچنین به اقدام قوه قضائیه در خصوص محاکمه عاملان حادثه اشاره کرد و اظهار داشت این موضوع برای مردم بسیار اهمیت دارد که قوه قضاییه همه عاملین حادثه را تحت محاکمه قرار دهد. وی تاکید کرد همه زوایای این حادثه باید برای مردم روشن شود و مردم از آن اطلاع پیدا کنند و در نهایت دادگاه هم باید حکم نهایی را اعلام کند.
این اظهارات در حالی عنوان می‌شود که در پی انتشار اخباری در خصوص پرداخت غرامت به بازماندگان، این افراد اعلام کرده‌اند تنها خواستار معرفی و مجازات عاملان این حادثه هستند و جز به مجازات این افراد به چیز دیگری رضایت نخواهند داد
این در حالی است که چنین اقدامی بدون هماهنگی با مقام‌های ارشد در سپاه امکان‌پذیر نبوده است و به گفه‌ی ناظران تصمیم‌گیری در خصوص شلیک به هواپیما حتی اگر هدف، دشمن تلقی شده باشد، باید با دستور مقام ارشد نظامی باشد و اپراتور به تنهایی قادر به تصمیم‌گیری در این خصوص نیست‌.
در همین حال غلامعباس ترکی، دادستان نظامی تهران احتمال “حمله سایبری” و امثال آن را رد کرده و با نسبت دادن چند خطا به فرمانده واحد پدافندی که به هواپیما شلیک کرده، گفته است که این مقام نظامی در شب فاجعه “موقعیت شمال سامانه را به علت فراموشی تنظیم نمی‌کند”.
به گفته‌ی برخی ناظران اگر فشارها در خصوص مجازات عاملان افزایش یابد، ممکن است جمهوری اسلامی و قوه قضاییه، در نهایت با اقدام به محاکمه یک یا چند عضو دون پایه نظام به بهانه دست داشتن این افراد در حادثه‌ی شلیک به هواپیما غایله را بخواباند و با اقدام به محاکمه و‌مجازات فرد یا افراد بیگناه دیگری، یک اقدام جنایت‌بار دیگر نیز مرتکب شوند. علاوه براین برخوردهای تهدیدامیز و اهانت بار با خانواده قربانیان این حادثه چیزی نیست که از خاطره خانواده ها و افکار عمومی زایل شود .