بحران قیمت ارز و چالشهای جدید دولت

در حالی که قیمت ارز در ایران همچنان بدون توقف رو به افزایش است و نه تنها دولت اقدامی برای کنترل ارز انجام نمی‌دهد، بلکه با اقدامات احساسی همچنان به افزایش قیمت‌ها در بازار دامن می‌زند، بسیاری از کارشناسان بااشاره به طرح دولت برای ایجاد بازار متشکل ارز را مهم‌ترین طرح دولت برای ساماندهی بازار ارز دانسته و تاکید کرده‌اند که این طرح دولت در صورت کارکرد درست می‌تواند به جولان دلالان و سوداگران در بازار ارز پایان داده و علاوه بر ثبات قیمت‌ها، باعث کاهش نرخ ارز نیز بشود.
بر اساس این طرح، معاملات نقدی ارز به جای سامانه‌ی نیما در بازار متشکل ارزی اجرایی می‌شود و بر این اساس صادرکنندگان و دارندگان ارز می‌توانند به‌وسیله صرافی‌ها برای فروش، نرخ مورد نظر خود را در سامانه بازار متشکل به ثبت برسانند. دولت تاکنون بارها تلاش کرده است که با تغییر در سقف خرید وفروش نقدی ارز تا حدودی بازار ارز را در ایران سامان‌مند کند، و از این طریق بتواند قیمت ارز رادر بازار کنترل کند. اما به گفته‌ی بسیاری از کارشناسان این اقدام چندان تاثیرگذار نبوده است و به علت محدودیت جدی که به واسطه‌ی تحریم‌ها در مبزان نقدینگی ارزی که در ایران وجود دارد، افزایش سقف مبادلات ارزی در این بازار نتوانسته است به کنترل و مدیریت بازار ارز در ایران بینجامد و به تبع ان به کنترل قیمت ارز نیز در کشور کمک کند.
با اقدام جدید بانک مرکزی بازار متشکل ارزی در هر روز ۵۰ میلیون دلار را از طریق این بازار عرضه خواهد کردو انتظار بانک مرکزی این است که با این اقدام بتواند عرضه و تقاضا را از این طریق کنترل کند و در نهایت قیمت ارز در بازار را به طور نسبی کنترل کند، اما با توجه به شرایط روانی حاکم بر بازار از یک سو و وجود سفته‌بازان ارزی که منافع‌آنها در نوسان قیمت ارز تعریف شده است عملا این اقدام نتوانسته موثر باشد ،
‌از سوی دیگر کارشناسان و تحلیل‌گران بعید می‌دانند که در این شرایط آشفته، این عرضه‌ی بالا هم بتواند اقدامی در راستای کنترل قیمت ارز در بازار انجام دهد و اگر هم تاثیر کوتاه‌مدتی بر نرخ ارز داشته باشد در میان مدت سیر صعودی قیمت ارز همچنان ادامه خواهد داشت.
ضمن اینکه این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که نرخ ارز ها در صرافی بانک ملی هم که تعیین کننده‌ی اصلی قیمت ارز در بازار نیز هست، در روزهای اخیر با عبور از مرز سی هزار تومان، رکورد جدیدی را در قیمت رسمی ارز در ایران به ثبت رسانده است.
در عین حال، انتشار شایعاتی در خصوص استعفای رئيس کل بانک مرکزی و همچنین انتشار اخباری در خصوص تشدید تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران، به تشدید سیر صعودی نرخ ارز در ایران دامن زده است.
این در حالی است که علاوه بر تکذیب شایعه ی استعفای عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی، بانک مرکزی در عین حال تاکید کرده است که اقدام جدید ایالات متحده برای تحریم‌های جدید بانکی علیه ایران، تاثیری بر مبادلات ارزی ایران و به ویژه ایجاد مشکل برای انتقال دارو و غذا نخواهد داشت.
رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به اقدام اخیر امریکا برای اعمال تحریم‌های شدید علیه ایران، تاکید کرده است که این تحریم‌های جدید آمریکا، معافیت‌های قبلی دارو و کالاهای اساسی را لغو نکرده است. به گفته‌ی رئيس کل بانک مرکزی بانکهایی که در این مرحله مشمول تحریم ثانویه شده‌اند، همچنان از سویفت استفاده می‌کنند و به کار تأمین مالی کالاهای اساسی ادامه خواهند داگرچه ممکن است اظهارات ريیس کل بانک مرکزی درست باشد و اقدام اخیر امریکا در تشدید تحریم‌ها تاثیر مستقیمی بر انتقال ارز ایران برای خرید دارو غذا نداشته باشد که سال‌هاست از مسیرهای غیر مستقیم صورت می‌گیرد، اما به گفته‌ی بسیاری از تحلیل‌گران تاثیر روانی این اقدامات بر شرایط داخلی در ایران و به ویژه نرخ ارز در داخل ایران، غیرقابل چشم‌پوشی است، ضمن اینکه در کوتاه‌مدت و میان‌مدت غیرقابل بازگشت نیز هست.