پس از چند ماه تلاطم شدید ارزی و صعود بیمحابا و بی حساب قیمت ارز، روز دوشنبه ارز پس از روزها انتظار برای بازگشت به قیمت متعادل، روند نزولی خود را آغاز کرد.
قیمت ارز در بازار غیررسمی در روز دوشنبه با بیش از 17 هزارتومان آغاز شد، اما به تدریج با انتشار اخبار در خصوص سیاستهای جدید بانک مرکزی برای رفع محدودیت فروش ارز به مردم، و نیز اعلام مواضع قوه قضائیه برای برخورد با متخلفان ارزی و نیز اعلام حکم اعدام دلالان بازار سکه، روند کاهشی خود را آغاز کرد و تا پایان روز به حدود 14 هزار تومان بازگشت.
در عین حال بر اساس اخبار غیر رسمی از بازار، دلالان، ارز را بسیار کمتر از این مقدار از فروشندگان میخریدند و هجوم مردم به بازار برای فروش ارز در بازار موجب کاهش تقاضا شده است. برخی از دلالان با بیان این موضوع که از این تغییر و نوسان ارزی به شدت ضرر کردهاند اظهار میدارند خرید و فروش در چنین شرایطی به صرفه نیست. برخی از اخبار نیز حاکی از آن است که تعدادی از دلالان به خاطر افت قیمت سکته کرده و راهی بیمارستان شدهاند.
در عین حال واکنشهای عمومی نسبت به این رویدادها نیز جالب توجه است. در حالی که تا روز قبل از آن بسیاری از خریداران با طمع سود بیشتر لحظه ای بازار را برای خرید ارز ترک نمیکردند، با تغییر مثبت بازار به سمت کاهش قیمت، مجددا مشتاقانه برای فروش ارز روانه بازار شدهاند و در همان حال با ابراز خشنودی از کاهش قیمت ارز، خواستار برخورد شدید با متخلفان اززی در هستند.
برخی از کارشناسان سیاستهای جدید بانک مرکزی برای ورود ارزهای خانگی را دلیل اصلی این کاهش قیمت میدانند، اما در عین حال، عدهای دیگر نیز معتقدند اعلام قوه قضائیه برای برخورد با متخلفان ارزی، عامل مهمی است که دلالان را به هراس برخورد قضایی انداخته و از ترس برخورد قضایی با فعالیتهای غیرقانونی آنها در خصوص افزایش قیمت ارز، موجب شده تا بازار با فروکش کردن التهاب به سمت روند کاهشی حرکت کند. با اینهمه این فراز و فرود از نگاه کارشناسان موقعیت ریال را تثبیت نخواهد کرد و هرچه به 4 نوامبر که آغاز تحریمهای سنگین آمریکا علیه ایران است نزدیکتر شویم سقوط آزاد ریال شدت بیشتری خواهد گرفت .
رضا ترکاشوند دبیرکل کانون صرافان ایرانیان گفته است آیین نامه جدید بانک مرکزی برای تسهیل و تسریع فروش ارز به مردم در حرکت بازار به سمت تعدیل و کنترل موثر است.کارشناسان سیاست غلط دولت در اعلام قیمت غیرواقعی 4200 تومانی برای ارز، و از سوی دیگر کاهش عرضه ارز توسط دولت را از جمله عوامل موثر بر افزایش قیمت ارز میدانند.
کارشناسان همان موقع هشدار دادند سیاستهای محدودیت ساز برای عرضه ارز در حالی که تمام کالاها و مبادلاات اقتصادی در ایران وابسته به دلار است، سیاست نادرستی است که موجب انفجار قیمت ارز خواهد شد. اما دولت توجهی به هشدارها نکرد و بحران ارزی را تشدید کرد.
بنا به گفته برخی تحلیلگران، حتی اگر ارز در قیمت گذاری کالاها نقش مستقیم نداشته باشد، اما شرایط روانی مبادلات اقتصادی به گونهای است که بازار نسبت به کوچک ترین مداخله در بازار ارز واکنش نشان میدهد.
کارشناسان بیش از آنکه ارز را در ایران یک واحد پول بدانند، معتقدند ارز در ایران به علت مزایای اقتصادی، دارای ارزش کالایی است و لذا باید قواعد بازار آزاد و همچنین قواعد تورمی برای آن جاری باشد، والا با فشار بر کنترل تورم، به ناگزیر انفجار تورمی قیمت ارز رخ خواهد داد. تلاش های دولت در سالهای اخیر برای مهار تورم ارز و همچنین مهار قیمت ارز، موجب شده بود تا قیمت غیرواقعی ارز در کانال 3 هزارتومانی، هم مزیت اقتصادی تولید را کاهش دهد، و هم انکه قیمت کالاها را به شکل غیر منطقی پایین نگه دارد که هر دو مورد با افزایش غیر منطقی قدرت خرید، در حالی که شاخصهای اقتصادی در داخل، رشد معنی دار و قابل توجهی نکرده اند، آسیب دیدگی اقتصاد ایران را تشدید کنند همچنین انتظارات عمومی از شاخص های اقتصادی را افزایش دهند و چنین بحران ارزی را رقم بزند.
