نخستوزیر لبنان اعلام کرده است که روند خلع سلاح حزبالله در مناطق جنوبی این کشور به مراحل پایانی نزدیک میشود؛ اظهاراتی که همزمان با واکنش تند یکی از مقامهای ارشد نظامی جمهوری اسلامی ایران همراه بوده و بار دیگر موضوع سلاح حزبالله را به کانون تنشهای سیاسی و امنیتی منطقه بازگردانده است.
نواف سلام، نخستوزیر لبنان، روز شنبه ۲۹ آذر گفت اجرای مرحله نخست طرح جمعآوری سلاحها در جنوب رود لیتانی تنها چند روز با تکمیل فاصله دارد. به گفته او، این مرحله بخشی از تعهدات دولت لبنان در چارچوب توافق آتشبسی است که با حمایت ایالات متحده میان اسرائیل و حزبالله برقرار شد و به بیش از یک سال درگیری میان دو طرف پایان داد.
بر اساس مفاد این آتشبس، خلع سلاح حزبالله در مناطق جنوبی و هممرز با اسرائیل در اولویت قرار گرفته است. دولت لبنان پیشتر مأموریت تدوین و اجرای طرحی برای انحصار سلاح در اختیار دولت را به ارتش این کشور واگذار کرده بود؛ طرحی که مقامهای لبنانی اعلام کردهاند باید تا پایان سال میلادی جاری به اجرا درآید.
دفتر نخستوزیر لبنان همچنین اعلام کرده است که دولت در حال آمادهسازی برای ورود به مرحله دوم این برنامه است؛ مرحلهای که جمعآوری سلاحها در شمال رود لیتانی را در بر میگیرد و قرار است بر اساس نقشه راه ارائهشده از سوی ارتش لبنان پیش برود. این مواضع پس از دیدار نواف سلام با سیمون کرم، مذاکرهکننده ارشد غیرنظامی لبنان در کمیته ناظر بر آتشبس میان حزبالله و اسرائیل مطرح شد.
با وجود اجرای آتشبس، دو طرف بارها یکدیگر را به نقض توافق متهم کردهاند. اسرائیل در هفتههای اخیر عملکرد ارتش لبنان در خلع سلاح حزبالله را ناکافی توصیف کرده و همزمان دامنه حملات هوایی خود را به مواضع این گروه در جنوب لبنان و حتی بیروت گسترش داده است.
حزبالله که همزمان یک نیروی شبهنظامی و یک جریان سیاسی فعال در لبنان به شمار میرود، اعلام کرده است تا زمانی که حملات هوایی اسرائیل ادامه داشته باشد، تحویل سلاحهایش اقدامی نادرست خواهد بود. این موضع با مخالفت بخشی از جریانهای سیاسی مسیحی و سنی لبنان مواجه شده و در عین حال با فشار آمریکا و عربستان سعودی همراه بوده است.
در سطح بینالمللی نیز نگاهها به حزبالله یکسان نیست. ایالات متحده این گروه را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار داده، در حالی که اتحادیه اروپا تنها شاخه نظامی آن را تحریم کرده و فعالیت سیاسی حزبالله در پارلمان لبنان را تروریستی نمیداند.
در واکنش به این تحولات، احمد وحیدی، جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، روز شنبه در تهران تلاشها برای خلع سلاح حزبالله را به شدت رد کرد و گفت «جرأت چنین کاری را ندارند». او مدعی شد هرگونه درگیری زمینی به سود حزبالله تمام خواهد شد و تأکید کرد که تهران تمامی تحولات را با دقت زیر نظر دارد.
این اظهارات در حالی بیان شد که سه روز پیش از آن، مقامهایی از آمریکا، عربستان سعودی و فرانسه در پاریس با فرمانده ارتش لبنان دیدار کردند تا درباره نقشه راه خلع سلاح حزبالله گفتوگو کنند؛ دیداری که نشان میدهد این موضوع به یکی از حساسترین محورهای تنش سیاسی و امنیتی در لبنان و منطقه تبدیل شده است.
در مقابل، نیروی موقت سازمان ملل متحد در لبنان اعلام کرده است که از زمان اجرای آتشبس، هیچ نشانهای از تسلیح مجدد حزبالله در جنوب رود لیتانی مشاهده نشده است. به گفته سخنگوی این نیرو، صلحبانان تاکنون شواهدی از ورود سلاحهای جدید، ایجاد زیرساختهای نظامی تازه یا تحرکات نظامی بازیگران غیردولتی در این منطقه نیافتهاند، هرچند وضعیت امنیتی جنوب لبنان همچنان شکننده توصیف میشود.
