به گزارش واشنگتن‌پست، در بحبوحه جنگ قدرت میان مقامات جمهوری اسلامی پس از حملات اسرائيل و آمریکا، به نظر می‌رسد که کفه ترازو در جهت حامیان ازسرگیری مذاکرات با آمریکا سنگینی می‌کند. البته، این در حالی است که بی‌اعتمادی نسبت به واشنگتن و هراس از این که این گفتگوها مقدمه‌ای بر حمله بعدی اسرائيل باشد، وجود دارد.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری و عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در هفته‌های اخیر با راه‌اندازی کارزار رسانه‌ای گسترده، تلاش کردند که میان آمریکا و اسرائیل تمایز قائل شوند و بر این نکته تاکید کنند که حتی با وجود خصومت اسرائیل، می‌توان با واشنگتن به توافق دست یافت.
پزشکیان در گفتگویی با تاکر کارلسون، مجری پیشین فاکس نیوز و شخصیت رسانه‌ای آمریکایی که هفته گذشته منتشر شد، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را متهم کرد که تصور این که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای را در ذهن آمریکایی‌ها کاشته است. او تاکید کرد که ایران می‌تواند «بسیار راحت و از طریق گفتگو و مذاکره، اختلافات و تنش‌ها با آمریکا را حل‌وفصل کند.»
عباس عراقچی نیز در مقاله‌‌ای در روزنامه فایننشال تایمز، نوشت که ایران و آمریکا پیش از حملات اسرائيل، «در آستانه پیشرفت تاریخی» بودند.
به گفته ناظران، تمایل فزاینده برای از سرگیری مذاکرات بازتابی از جنگ قدرت میان مقامات جمهوری اسلامی است که پس از حملات ماه ژوئن اسرائيل و آمریکا به ایران تشدید شده است. به گفته آن‌ها، درحال حاضر، طرفداران مصالحه با آمریکا دست بالا را دارند و هواداران تقابل را به عقب رانده‌اند.
با این حال، مخالفانی نیز وجود دارند. هادی معصومی‌زارع، کارشناس مسائل خاورمیانه که پیش‌تر در رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران حضور داشت، با اعتراف به کشمکش، سیاستمدارانی را که به‌زعم او از ضربات اسرائیل سوءاستفاده کرده‌اند تا مذاکرات با آمریکا را پیش ببرند، مورد انتقاد قرار داد.
معصومی‌زارع در یک پادکست که هفته گذشته منتشر شد گفت: «امروز، آن‌ها در غیاب بسیاری از فرماندهان، و با احساس اینکه لایه ایدئولوژیک و انقلابی تضعیف و فرسوده شده، تلاش دارند خود و مدل ذهنی‌شان را به‌عنوان منجی به مردم ایران بفروشند.»
او افزود که این تلاش بخشی از برنامه‌ای گسترده‌تر برای تسلط بر مراکز قدرت در ایران است.
به گزارش واشنگتن‌پست، برای مقامات ارشد ایران حملات مداومی چون حملات ماه ژوئن اسرائیل به همراه حملات آمریکا به تاسیاست هسته‌ای زمانی کاملا غیرقابل تصور بود. با این حال، این حملات، هنوز تغییری اساسی در موضع‌گیری‌های علنی جمهوری اسلامی ایجاد نکرده‌اند. تهران نه نشانه‌ای از تمایل بیشتر برای دستیابی به سلاح هسته‌ای بروز داده و نه آمادگی برای کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای خود را نشان داده است.
تهران همچنان بر حق تولید سوخت هسته‌ای در داخل کشور تاکید دارد و تکرار می‌کند که قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارد. اما شاید جالب‌ترین نکته این است که حملات آمریکا باعث نشده ایران از مسیر گفتگو با واشنگتن صرف‌نظر کند.
حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر مهمان در موسسه آلمانی امور بین‌الملل و امنیت، گفت: «انتظار داشتم با وجود جنگ و پس از همه آن‌چه اتفاق افتاد شاهد موضعی یکپارچه در رد هرگونه تعامل با ایالات متحده باشیم. اما به‌نظر می‌رسد برعکس آن در حال وقوع است.»
او افزود: «مساله کلیدی اینجاست که آسیب‌پذیری‌ها کاملا عیان شده‌اند و این امر به نوعی رویکرد عمل‌گرایانه منجر شده است.»
جمهوری اسلامی در موقعیتی دشوار قرار گرفته است. این حملات نشان داد که سامانه‌های پدافند هوایی و موشکی ایران، که مقامات نظامی جمهوری اسلامی پیش‌تر با افتخار از آن‌ها یاد می‌کردند، کارایی چندانی در برابر دو ارتش پیشرفته نداشتند.
عملیات اسرائیل به ویژه میزان نفوذ اطلاعاتی عمیق این کشور در نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی را آشکار کرد و این موضوع احتمالا موجب تردید ایران در بازسازی توان نظامی و هسته‌ای خود می‌شود.
اسرائیل توانست از پیش سلاح‌هایی را وارد ایران کند، از محل دقیق پناهگاه محل استقرار فرماندهان ارشد نیروی هوایی ایران مطلع شود و به آن حمله کنند و آن‌ها را از بین ببرد.
بهنام بن طالب‌لو، مدیر ارشد برنامه ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشنگتن، گفت: «این نخستین جنگ در خاک ایران از زمان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ است و حکومت کاملا در مدیریت آن شکست خورد.»
افزون بر این، وضعیت اقتصادی ایران نیز وخیم است و با تورم و بیکاری بالا همچنان ادامه دارد.
در صورتی که کشورهای اروپایی هفته آینده تصمیم بگیرند که با فعال کردن مکانیسم ماشه توافق برجام، تحریم‌های سازمان ملل را مجددا بر ایران اعمال کنند، این فشارها شدید‌تر هم خواهد شد.
دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا هفته گذشته هشدار داد که اگر ایران در قبال خواسته بین‌المللی برای عقب‌نشینی از بلندپروازی‌های هسته‌ای خود اقدام جدی اتخاذ نکند، اروپا می‌تواند «تحریم‌های سنگینی» اعمال کند.
به‌گفته یک مقام آمریکایی، مقامات دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا معتقدند ایران حتی پس از حملات آمریکا و اسرائیل که مذاکرات پیشین را مختل کرد، همچنان برای رسیدن به توافق هسته‌ای از راه دیپلماتیک دارد. گفتگوهای دیپلماتیک اخیر منجر به تقویت این دیدگاه شده است.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه روز دوشنبه در جریان ضیافت شام روسای جمهوری آمریکا و اسرائيل در کاخ سفید گفت این گفتگو احتمالا «خیلی سریع، طی هفته آینده یا کمی بعد» ازسرگرفته می‌شوند.
با این حال، جمهوری اسلامی صراحتا به چند کشور همسایه که نقش میانجی دارند، اعلام کرده است که «اساسا تحت تهدید، امکان مذاکره وجود ندارد.»
مصطفی نجفی، تحلیلگر ساکن تهران نزدیک به حلقه‌های تصمیم‌گیر در حوزه امنیت ملی، معتقد است که ایران نیازمند تضمینی است که اسرائیل در میانه دور جدید مذاکرات، بار دیگر حمله نکند.
نجفی گفت: «پیش از آن‌که ایران وارد مسیر جدیدی از دیپلماسی با آمریکا شود، می‌خواهد چنین تضمینی را چه از طریق میانجی‌ها، چه در قالب چارچوب حقوقی یا هر شکل دیگر دریافت کند.»
علی‌اصغر شفیعیان، مشاور سابق ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان هم گفت که آقای پزشکیان طی سال نخست ریاست‌جمهوری خود، در میان مراکز قدرت ایران برای پیشبرد دیپلماسی اجماع ایجاد کرده است و اکنون «فرصتی طلایی» برای گفت‌وگو با آمریکا وجود دارد. به گفته او، ایران اراده مذاکره دارد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی هنوز درباره احتمال آغاز مذاکرات جدید با آمریکا اظهارنظر نکرده است. او در گذشته نسبت به چنین گفتگوهایی بسیار بدبین بوده است.
پس از حملات اخیر، مجلس جمهوری اسلامی رای به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داد و مسعود پزشکیان نیز این قانون را به اجرا گذاشت. با این حال، قانون مزبور امکان ادامه همکاری را در دو صورت فراهم می‌کند؛ اگر تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران رعایت شود و اگر حق غنی‌سازی اورانیوم برای ایران تضمین گردد. تصمیم‌گیری درباره تحقق این دو شرط به شورای عالی امنیت ملی ایران سپرده شده است.
به‌گفته تحلیل‌گران، از جمله شفیعیان، این قانون مانع جدی برای توافق‌های آینده نخواهد بود. همینطور به گفته مصطفی نجفی، رای مجلس «حداقل واکنش» ایران به بمباران تاسیسات هسته‌ای بوده است و در مقایسه با اقدامات شدیدتری مثل خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، واکنشی بسیار ملایم‌تر به شمار می‌رود.
مصطفی نجفی گفت که تصویب این قانون، دو پیام دارد؛ اینکه ایران آماده دیپلماسی است و نمی‌خواهد تنش‌ها را تشدید کند، اما همزمان آماده است در صورت افزایش فشارها از سوی آمریکا، اقدامات بیشتری انجام دهد.
او گفت: «ایران همچنان مسیر دیپلماسی را باز نگه داشته است.»
