در حالی که رسانه‌های آمریکایی از افشای سندی محرمانه درباره ارزیابی اطلاعاتی از «تأثیر محدود» حملات آمریکا بر تأسیسات هسته‌ای فردو خبر داده‌اند، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، این گزارش‌ها را «اخبار جعلی» خواند و مدعی شد که تأسیسات هسته‌ای ایران «منهدم شده‌اند». همزمان، برخی رسانه‌های غربی در حال راستی‌آزمایی این ادعا بوده و از احتمال انتقال اورانیوم غنی‌شده ایران به پایگاهی دیگر در دل کوه‌های اطراف فردو خبر داده‌اند.
در همین حال، کاخ سفید گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه ایران ممکن است پیش از حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای این کشور، اورانیوم غنی‌شده خود را جابه‌جا کرده باشد، رد کرد. سخنگوی کاخ سفید در مصاحبه‌ای با شبکه خبری “فاکس نیوز” گفت ایالات متحده “هیچ نشانه‌ای مبنی بر جابه‌جایی اورانیوم غنی‌شده قبل از حملات بدست نیاورده است.” کارولین لیویت گزارش رسانه‌ها در این باره را “دروغ” خواند.
با این حال، مارک وارنر، سناتور آمریکایی روز چهارشنبه چهارم تیر در شبکه اجتماعی اکس نسبت به محل نگهداری اورانیوم غنی‌شده ایران ابراز تردید کرد و نوشت: « اورانیوم با غنای بالا‌ی ایران را می‌توان تنها در قالب ۱۰ واگن باربری جابه‌جا کرد. آیا واقعاً اطمینان داریم که محل نگهداری آن را می‌دانیم؟ آیا واقعاً اطمینان داریم که این اورانیوم پیش از حملات ما جابه‌جا نشده است؟»
دولت آمریکا مصرانه می‌گوید حملات این کشور علیه تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی، به نابودی برنامه اتمی این کشور منجر شده است.
با این حال برخی گزارش‌ها با ابراز تردید نسبت به درستی این ادعا، با استناد به ارزیابی‌های اطلاعاتی گفته‌اند حملات آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را “تنها چند ماه” به عقب انداخته است و ذخایر اورانیوم غنی‌شده به طور کامل نابود نشده‌اند. طبق این گزارش‌ها در پی این حملات تنها دسترسی به برخی از تأسیسات مسدود شده و ساختمان‌های زیرزمینی تخریب نشده‌اند.
روزنامه بریتانیایی «سان» نوشته است که با وجود خسارات احتمالی جدی در فردو، ایران ممکن است مواد هسته‌ای حساس خود را به دژ کوهستانی «کلنگ» منتقل کرده باشد. مکانی که در ۱۴۵ کیلومتری تأسیسات فردو واقع شده و در چهار سال گذشته به‌طور مخفیانه گسترش یافته و همچنان در مرحله ساخت است.
به گزارش «سان»، تأسیسات زیرزمینی کلنگ احتمالاً در عمق ۱۰۰ متری زمین ساخته شده و تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که تونل‌هایی به دل کوه در حال حفاری است. کارشناسان این مکان را یکی از امن‌ترین تاسیسات احتمالی برنامه هسته‌ای ایران توصیف کرده‌اند که ممکن است در برابر بمب‌های سنگرشکن آمریکا نیز مقاومت داشته باشد.
مقام‌های ایرانی مدعی‌اند پیش از حمله به فردو، اورانیوم غنی‌شده را از این سایت خارج کرده‌اند. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد در روزهای قبل از حمله بمب‌افکن‌های آمریکایی، کاروانی از کامیون‌ها در بیرون فردو صف کشیده بودند. گمان می‌رود که ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصدی در این تاسیسات هسته‌ای وجود داشته که اگر هنوز از میان نرفته باشند، می‌تواند نقش مهمی در جاه‌طلبی‌های هسته‌ای تهران ایفا کند.
سیما شاین، مسئول پیشین بخش ایران در «موساد» اسرائیل، به «سان» گفت که «کلنگ می‌تواند مخفیگاه تازه و مؤثری برای صدها یا حتی هزاران سانتریفیوژ پیشرفته ایران باشد.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز با اشاره به نگرانی‌ها درباره فعالیت‌های ایران در این منطقه، گفته است نمی‌توان احتمال وجود اورانیوم غنی‌شده یا سایر مواد هسته‌ای در زیر این کوه‌ها را رد کرد.
در مقابل، یک مقام جمهوری اسلامی در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی، ادعای ترامپ را رد کرده و گفته است: «برخلاف اظهارات رئیس‌جمهور دروغ‌گوی آمریکا، آسیب‌ها در فردو عمدتاً سطحی بوده و قابل بازسازی است.»
با این حال، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» به‌تازگی به نقل از منابعی در وزارت خارجه جمهوری اسلامی گزارش داده که حملات اخیر آمریکا به تأسیسات هسته‌ای کشور «آسیب‌های شدیدی» وارد کرده است. اظهارنظری که می‌تواند نشانه‌ای از اختلاف میان نهادهای داخلی ایران درباره میزان واقعی خسارات باشد.
پیشتر، افشای رسانه‌ای ارزیابی اطلاعاتی آمریکا که می‌گوید برنامه هسته‌ای ایران تنها چند ماه عقب افتاده، با واکنش تند کاخ سفید مواجه شد و این گزارش «کاملاً نادرست» و حاصل کار «عناصر سطح پایین» در نهادهای اطلاعاتی توصیف شد.
آمریکا در بمباران فردو بزرگترین و سنگین‌ترین بمب ۱۴ تُنی خود، یعنی «جی‌بی‌یو 57» را به کار برد که می‌تواند تا عمق 60 متری زمین نفوذ کند.
استیو ویتکاف، نماینده ترامپ در مذاکرات هسته‌ای، در گفت‌وگو با «فاکس‌نیوز» گفت: «ما ۱۲ بمب سنگرشکن بر روی فردو انداختیم» و اطمینان داد که این تأسیسات نابود شده‌اند. ویتکاف درز ارزیابی اولیه یک نهاد اطلاعاتی در وزارت دفاع آمریکا را «اقدامی خائنانه» خواند.
با این حال، سه مقام اسرائیلی به «آکسیوس» گفته‌اند هنوز ارزیابی نهایی از میزان خسارات وارده به برنامه هسته‌ای ایران تکمیل نشده است. یکی از آنها تأکید کرده که فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی، برای کوچک‌نمایی خسارات، گزارش‌هایی نادرست به مقامات ارشد خود ارائه کرده‌اند.
مقامات اسرائیلی می‌گویند در جریان جنگ اخیر، تأسیسات هسته‌ای در نطنز، اصفهان و فردو به‌شدت آسیب دیده‌اند، اما هنوز مشخص نیست آیا بخش‌های زیرزمینی این سایت‌ها نیز به‌طور کامل منهدم شده‌اند یا نه.
یک مقام اسرائیلی به آکسیوس گفته بررسی صحت ارزیابی سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا که می‌گوید برنامه هسته‌ای ایران تنها چند ماه به عقب رانده شده، زمان‌بر است، «اما هیچ نشانه‌ای نداریم که تصور کنیم بمب‌های سنگرشکن در این عملیات ناموفق بوده‌اند».
در همین حال، سماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در پاسخ به سئوال شبکه الجزیره درباره وضعیت تأسیسات هسته‌ای ایران پس از حملات آمریکا و اسرائیل گفت «بله، تأسیسات هسته‌ای ما به شدت آسیب دیده» و «این موضوع قطعی است، چون آن تأسیسات تحت حملات مکرر قرار گرفته‌اند.»
او گفت در مورد ابعاد خسارات‌های وارد شده توضیح بیشتری نمی‌تواند بدهد «چون یک مسئله فنی است» و تأکید کرد که سازمان انرژی اتمی ایران و نهادهای ذی‌ربط دیگر در حال بررسی این موضوع هستند.
بر اساس یک سند درز کرده پنتاگون، حملات اخیر آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران باعث نابودی آنها نشده و تنها خساراتی وارد کرده که موجب کند شدن این برنامه می‌شود.
اما دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تاکنون چند بار صحت این گزارش را زیر سوال برده و گفته است «اگر به عکس قبل و بعد نگاه کنید، همه چیز در بالا سیاه و سوخته است… من معتقدم این امحا کامل بود.»
پیشتر کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، درباره میزان موفقیت حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران ابراز تردید کرد و گفت اندازه این خسارات هنوز روشن نیست.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی، اتمی گفته است که «اولویت اول» او بازگرداندن بازرسان به تأسیسات هسته‌ای ایران است تا از جمله تأثیر حملات نظامی آمریکا و اسرائیل را ارزیابی کنند.
