در گفتگوی ترامپ و دبیرکل ناتو پیش از آغاز اجلاس ناتو در لاهه، دونالد ترامپ، پیت هگست، مارک روته و مارکو روبیو، بدون واهمه، پیامهایی کاملاً روشن درباره برنامه هستهای تهران مخابره کردند؛ سخنانی که دیگر نه در پسزمینه دیپلماتیک، بلکه با تهدید واضح نظامی و تحقیر استراتژی هستهای جمهوری اسلامی بیان شد.
در حالی که جهان به پیامدهای آتشبس ناپایدار میان جمهوری اسلامی و اسرائیل چشم دوخته، نشست امروز ناتو در شهر لاهه، به صحنهای برای ارسال یکی از صریحترین پیامهای واشنگتن به تهران بدل شد. نشستی که در آن نه تنها رئیسجمهور ایالات متحده، بلکه مقامات ارشد دفاعی و دیپلماتیک آمریکا، یکصدا هشدار دادند: اگر جمهوری اسلامی به مسیر هستهای خود بازگردد، با پاسخ نظامی شدیدتری روبرو خواهد شد.
دونالد ترامپ با مقایسه حمله آمریکا به تاسیسات اتمی در ایران با بمباران هیروشیما و ناکازاکی و پایان جنگ جهانی دوم، گفت حمله اخیر ایالات متحده نیز به یک جنگ پایان داد که در غیر این صورت ادامه مییافت.
او با اشاره به هزینه هزاران میلیارد دلاری جمهوری اسلامی روی پروژههای هستهای گفت: «در نهایت به نتیجه نرسیدند.»
ترامپ درباره گزارش برخی رسانهها درباره عدم تاثیر کافی این حمله رسانههایی از جمله نیویورکتایمز و سیانان و اماسانبیسی را «بیمار» و «آدمهای بد» خواند که میخواهند پیروزی خارقالعاده آمریکا را کماهمیت جلوه دهند.
رییسجمهوری آمریکا گفت: «بازسازی تاسیسات بسیار سخت است چون فروپاشیدهاند. نمیشود وارد جایی شد که دهها میلیون تن سنگ رویش خراب شده است.»
او افزود ایران هیچ فرصتی برای خارج کردن چیزی از تاسیسات زیرزمینی نداشته چراکه سخت و خطرناک بوده است.
ترامپ با تأکید بر اینکه برنامه هستهای جمهوری اسلامی «دههها به عقب رانده شده»، افزود:
«اگر ایران بخواهد صلح کند، ما آمادهایم. اما اگر نخواهد، با خطرناکترین پیامدها مواجه خواهد شد.»
رئیسجمهور آمریکا در پاسخ به پرسشی درباره پایبندی واشنگتن به ماده ۵ پیمان ناتو، که اصل دفاع جمعی را تضمین میکند، با لحنی طعنهآمیز گفت:
«بستگی دارد چطور تعریفش کنید. اما بله، ما همراه متحدانمان هستیم… تا آخر.»
هرچند این اظهارنظر، موجی از نگرانی را در میان برخی کشورهای اروپایی برانگیخت، اما مارک روته، دبیرکل ناتو و نخستوزیر پیشین هلند، تلاش کرد این تردیدها را با بیانیهای صریح برطرف کند. او گفت:
«هیچ تردیدی درباره پایبندی ناتو به اصل دفاع جمعی وجود ندارد. افزایش بودجه دفاعی کشورها، نتیجه مستقیم فشار سیاسی رئیسجمهور ترامپ بود. بدون او، این اتفاق نمیافتاد.»
روته، در اشاره به تهدیدات نوظهور از سوی ایران، چین و روسیه، تصریح کرد:
«در جهانی که تهران در حال تسلیح مجدد است و مسکو به اوکراین یورش برده، ما دیگر چارهای جز افزایش آمادگی دفاعی نداریم.»
اما شاید صریحترین بخش این نشست، سخنان پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده بود؛ مردی که عملیات نظامی علیه ایران را از نزدیک هدایت کرده است.
او بهصراحت اعلام کرد که ایالات متحده با استفاده از بمبافکنهای B-2 و موشکهای تاماهاوک، در عملیاتی با نام رمز چکش نیمه شب، تأسیسات کلیدی هستهای ایران در فوردو، نطنز و اصفهان را هدف قرار داده است.
هگست گفت:
«ما از بمبهای ۳۰ هزار پوندی MOP استفاده کردیم؛ ابزارهایی برای شکافتن لایههای زیرزمینی. هدف، تأسیساتی بود که رژیم ایران برای فرار از نظارت بینالمللی ایجاد کرده بود. همه اهداف با دقت بالا مورد اصابت قرار گرفتند.»
او همچنین از آغاز تحقیقاتی برای یافتن عامل یا عوامل نشت اطلاعات درباره جزئیات عملیات خبر داد و گفت:
«ما درباره امنیت ملی شوخی نداریم. اطلاعاتی که نباید به بیرون درز میکرد، به رسانهها رسید و در حال رسیدگی هستیم.».
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، هم با تاکید بر نابودی کامل و مطلق تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی که مورد حمله آمریکا قرار گرفت، گفت: «وقتی به تصاویر قبل و بعد حمله نگاه کنید، همه چیز روی زمین کاملا سوخته است، همه چیز.»
او توضیح داد آمریکا ۱۲ مورد از قویترین بمبهای خود را روی تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی انداخت و افزود: «فکر میکنم هر چه زیر کوه بوده به وضعیت بدی افتاده است.»
روبیو تاکید کرد: «تاسیسات غنیسازی اورانیوم ایران دیگر حتی روی نقشه هم قابل شناسایی نیست و کاملا نابود شده است.»
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، پیشتر در سخنرانی خود در سنا، تأکید کرده بود:
«اگر ایران پاسخ دهد، ما نیز بیدرنگ و بدون تردید واکنش نشان خواهیم داد. هیچ مماشاتی در کار نخواهد بود.»
ناظران سیاسی معتقدند که همصدایی آشکار مقامات آمریکایی در این نشست، پاسخی است به بیاعتمادی رو به گسترش نسبت به رفتار هستهای جمهوری اسلامی. حملات اخیر به تأسیسات هستهای ایران، واکنشی بوده به افزایش سطح غنیسازی اورانیوم و اخراج بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اقدامی که مجلس شورای اسلامی این هفته با تصویب رسمی، آن را قانونی اعلام کرد.
اما آنچه بیش از هر چیز در این نشست جلب توجه کرد، تغییر گفتمان ناتو در قبال ایران بود. از گفتمانی مبتنی بر هشدارهای دیپلماتیک، به زبانی نظامی، قاطع و مستقیم. زبانی که اکنون دیگر تردیدی باقی نمیگذارد: اگر تهران مسیر غنیسازی بیپایان و پنهانکاری را ادامه دهد، پاسخ آن نه در وین، بلکه در خاک خواهد بود.
از سوی دیگر، سکوت جمهوری اسلامی درباره میزان خسارات ناشی از حملات و ادعای «تخلیه اورانیوم ۶۰ درصدی» به مکانی نامعلوم، تنها به نگرانیها دامن زده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده که هنوز اجازه بازگشت بازرسان به ایران صادر نشده، و موجودی مواد هستهای ایران در حال حاضر غیرقابل راستیآزمایی است.
این در حالیست که ترامپ امروز با افتخار از تصمیم برخی کشورهای ناتو برای افزایش بودجه دفاعی خود تا سطح ۵ درصد تولید ناخالص داخلی یاد کرد.
او گفت:
«این یک خبر بزرگ است. بدون فشار ما، آنها هیچگاه دست به چنین اقدامی نمیزدند. این پیروزی، پیروزی آمریکاست.»
نشست امروز ناتو، با وجود اظهارات پراکنده درباره مسائل دیگر، بهوضوح یک محور اصلی داشت: ایران. کشوری که اکنون نه تنها در مرکز نگرانیهای هستهای جهان قرار دارد، بلکه با تصمیمات یکجانبهاش، بهویژه اخراج بازرسان آژانس و پافشاری بر تداوم غنیسازی، خود را در مسیر برخورد نظامی قرار داده است.
در حالی که جمهوری اسلامی همچنان بر ادامه مسیر خود اصرار دارد، نشست ناتو امروز نشان داد که صبر آمریکا و متحدانش به نقطه پایان نزدیک شده. مسیر آینده، نه از مسیر گفتگو، بلکه از راه تهدید و پاسخ نظامی ترسیم میشود—و این، همان بنبستی است که جمهوری اسلامی با اصرار بر سیاست هستهای، آن را رقم زده است.
