رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی، از جمهوری اسلامی خواست تا درباره ساخت تونلهای زیرزمینی در نزدیکی تأسیسات هستهای نطنز شفافسازی کند. او تأکید کرد که این موضوع را بارها با تهران مطرح کرده و پیگیری خواهد کرد.
به گزارش رویترز، گروسی روز چهارشنبه ٢٣ آوریل برابر با سه اردیبهشت در واشنگتن اظهار داشت که ایران باید درباره هدف تونلهای جدید در نزدیکی تأسیسات هستهای نطنز توضیح دهد. او گفت قصد گمانهزنی ندارد، اما ممکن است مواد اعلامنشده در این تونلها ذخیره شده باشد.
مؤسسه علم و امنیت بینالمللی با انتشار تصاویر ماهوارهای، وجود یک تونل جدید در عمق زمین و یک حصار امنیتی تازهساز در نزدیکی تونل قدیمیتر در نطنز را گزارش کرده است.
گروسی که هفته گذشته به تهران سفر کرده بود، گفت تمام کشورها باید برنامههای خود را درباره تاسیسات اطراف سایتهای هستهای به آژانس اطلاع دهند، اما جمهوری اسلامی، لزومی به اطلاعرسانی قبلی نمیبیند.
او افزود: «ما از آنها میپرسیم این تونلها برای چیست؟ آنها میگویند به شما ربطی ندارد.»
گروسی گفت نمیتوان احتمال داد که این تونلها محل نگهداری مواد اعلامنشده نباشند، اما تاکید کرد نمیخواهد درباره نیت جمهوری اسلامی گمانهزنی کند.
گروسی درحالی میگوید نمیخواهد نیتخوانی کند که به گفته خود او، آژانس بینالمللی انرژی اتمی تا کنون نتوانسته پاسخ هیچ یک از ابهامات مطرح درباره سایتهای اعلام نشده و رد اورانیوم را از تهران بگیرد و همچنان در تایید ماهیت غیرنظامی فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی که تهران ادعای آن را دارد ناتوان است.
گروسی همچنین گفت تهران موافقت کرده است که در روزهای آینده تیمی فنی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی را برای گفتوگو درباره ازسرگیری نظارتهای دوربینی در تاسیسات هستهای بپذیرد. گروسی که هفته گذشته به ایران سفر کرده بود، این موضوع را «نشانهای دلگرمکننده» از رویکرد جمهوری اسلامی نسبت به مذاکرات هستهای با ایالات متحده دانست.
رافائل گروسی، پس از دیدار با مقامهای جمهوری اسلامی در تهران و در گفتوگو با خبرنگاران در واشینگتن، از فضای «خوشبینی» حاکم بر مذاکرات هستهای میان تهران و واشینگتن سخن گفت. دور دوم این مذاکرات شنبه گذشته در رم برگزار شد. انتظار میرود گفتوگوهای فنی شنبه آینده نیز ادامه پیدا کند.
گروسی گفت: «برداشت من این است که مقامات تهران با نگاهی مبتنی بر تلاش برای دستیابی به توافق در مذاکره حضور دارند.»
این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران مذاکرات جاری را، نمونهای دیگر از تلاش تهران برای خرید زمان با استفاده از الگوهای تکراری عنوان میکنند.
طبق گزارش آژانس در ماه فوریه، ایران از ماه دسامبر ذخایر اورانیوم غنیشده ۶۰ درصد خود را افزایش داده است؛ سطحی که فراتر از نیازهای یک برنامه غیرنظامی است و فاصله اندکی با غنیسازی تسلیحاتی دارد.
روز چهارشنبه، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، گفت واشینگتن آمادگی دارد با ادامه برنامه هستهای غیرنظامی ایران کنار بیاید، به شرطی که ایران از غنیسازی اورانیوم دست بردارد.
در همین حال، ایران در ماه جاری در مواجهه با تهدید حملات احتمالی اسرائیل یا آمریکا برای متوقف کردن برنامه هستهایاش، گفتوگوهایی را با دولت جدید ترامپ آغاز کرده است. قرار است دور سوم این مذاکرات روز شنبه در عمان برگزار شود.
گروسی گفت که مقامات تهران در جریان دیدار هفته گذشته در تهران، با ورود یک تیم فنی از آژانس برای گفتوگو درباره ازسرگیری دسترسیها و نظارتهای هستهای موافقت کردهاند.
او تاکید کرد که این اقدام به طور مستقیم با مذاکرات آمریکا ارتباط ندارد اما آن را نشانهای مثبت از آمادگی ایران برای توافق دانست. به گفته او، آژانس در این گفتوگوها نقش مستقیم ندارد و دولت جمهوریخواه ترامپ نیز چنین درخواستی از این نهاد نکرده است. با این وجود به نظر میرسد که مذاکرات تهران و آژانس و مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا به موازات یکدیگر پیش میروند و نمیتوانند بیارتباط با هم باشند.
گروسی افزود مهمتر از مشارکت آژانس در مذاکرات، این است که دو کشور تلاش دارند اختلافات را از طریق مسالمتآمیز حلوفصل کنند. با این حال، او درباره نظارت بر اجرای هرگونه توافق احتمالی، گفت: «این کار باید توسط آژانس انجام شود.»
او گفت: «تصور نمیکنم بتوان گروهی از بازرسان ابداعی، چه بینالمللی چه بازرسان یک کشور، را بهجای آژانس برای بازرسی از ایران در نظر گرفت. چنین چیزی هم مشکلساز خواهد بود هم عجیب.» اشاره گروسی به گزارشهایی است که درباره نظارت آمریکا بر اجرای توافق احتمالی منتشر شده است. برخی گزارشها هم حاکی از آن است که تهران خواستار نظارت روسیه و چین است.