کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شامگاه چهارشنبه ۲۷ فروردین در گفتوگویی تلویزیونی اعلام کرد که ایران آماده دستیابی به «تفاهمی پایدار» با ایالات متحده در مذاکرات جاری است.
او اما تأکید کرد که محور این گفتوگوها صرفاً رفع تحریمها و موضوعات هستهای خواهد بود و وارد سایر مسائل نخواهد شد.
معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه محل دور دوم گفتوگوها «تا این لحظه» شهر رم ایتالیا است، گفت که ایران به مکان یا زمان مذاکرات حساس نیست و عمان همچنان نقش میانجی را ایفا میکند، مذاکرات هر جا باشد، عمان واسطه است. وی ادامه داد نباید وقتمان را صرف مکان و زمان مذاکرات کنیم. با تغییرات دو سه باره مکان مذاکرات موافقت کردیم و این موضوع مهم نیست.
وی افزود: ایران اماده رسیدن به تفاهم پایدار است. این دور مذاکرات پایان یافته و ما اکنون وارد دوم خواهیم شد. در دور دوم تمرکز بر تعیین چارچوب ها خواهد بود. باید رفع تحریم ها به صورت ملموس برای ایران باشد و باید ببینیم روی چه موضوعاتی تمرکز کنیم. چارچوب ها مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و اگر این چارچوب خوب پیش برود می توان کار متن نویسی را در دستوکار قرار دهیم.
غریبآبادی تأکید کرد که رفع تحریمها باید برای ایران «ملموس» و قابل سنجش باشد. او خاطرنشان کرد: «اگر طرف مقابل با همان رویکردی که در دور اول وارد شد ادامه دهد، پیشرفت در دور دوم دور از ذهن نخواهد بود.»
وی با اشاره به نگرانی های ادعایی در خصوص سلاح هستهای گفت: اینها مرجعش مشخص است و اژانس باید گزارش دهد و تاکنون گزارشی در این خصوص نداده است. مادامی که نظارت اژانس باشد ابراز نگرانی ها مفهومی ندارد. برخی ها دنبال ساختن بحران مصنوعی هستند.
معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی افزود: نگرانی ها دقیق و واقعی نیست ولی با این وجود ایران همواره اماده است که اگر نگرانی هایی دارند بنشینیم و گفتگو کنیم و به چارچوبی برسیم.
او در مورد در دور اول مذاکرات نیز گفت که «هیچ صحبتی از توانمندی نظامی ایران به میان نیامد» و در مورد دور دوم نیز گفت که «فعلاً زود است آژانس بینالمللی انرژی اتمی را وارد مذاکرات کنیم.»
وی درباره دور دوم مذاکرات افزود: برداشت ما این است که طرف امریکایی امادگی دارد که اگر چارچوب ها تفاهم شود دور بعدی کارشناسان در حوزه درگیر شوند. این منوط است که موضوعات اساسی برای یک تفاهم مورد بررسی و تفاهم قرار گیرد.
غریبآبادی همچنین به اظهارات اخیر استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه و رئیس هیئت مذاکرهکننده آمریکا، واکنش نشان داد. ویتکاف در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس خواستار توقف کامل برنامه غنیسازی و تسلیحاتی ایران شده و گفته بود «توافقی سختگیرانه و پایدار» باید حاصل شود؛ این موضع در تضاد با مصاحبه تلویزیونی اخیر او با فاکسنیوز است که در آن بر «حق غنیسازی ایران در سطح ۳٫۶۷ درصد» تأکید کرده بود.
غریبآبادی گفت: برای هییت مذاکره کننده انچیزی که مهم است اطلاع و اگاهی از نظرات طرف مقابل سر میز گفتگو است. نمی توان مواضع رسانه ای طرف مقابل را نادیده گرفت و باید رصد کرد ولی باید روی مواضعی حساب کنیم که سر میز گفتگو بیان میشود. نکته دوم این است که برنامه غنی سازی ایران کاملا بومی و متکی بر تلاش دانشمندان جوان ایرانی است. ما هیچوقت در فعالیت های خود از تعهدات فراتر نرفتیم. همچنین ما هیچ مقرری را نداریم که کشورها حق غنی سازی ندارند. فقط نباید غنی سازی به سمت انحراف برود. این موضوعی نیست که بر سر میز مذاکره مورد سواستفاده قرار بگیرد.
وی افزود: «درخواست ما از طرف مقابل این است که اگر واقعاً جدی است، باید با درخواستهای واقعی و منطقی وارد مذاکره شود.»
پیش از او، عباس عراقچی، وزیر خارجهٔ جمهوری اسلامی نیز با موضعگیری نسبت به سخنان ویتکاف گفت: «حق غنیسازی ایران قابل مذاکره نیست و مواضع واقعی در میز مذاکرات مشخص میشود.»
این تحولات در حالی صورت میگیرد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، گفته است چیزی زیادی از ایران نمیخواهد و تنها هدف او جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای است. او همچنین هشدار داده که در صورت عدم توافق، تحریمهای ثانویه علیه ایران اعمال خواهد شد و حتی گزینه حمله نظامی را نیز مطرح کرده است.
نمایندگان ایران و آمریکا در مذاکرات عمان، اولین دور گفتوگوها در روز ۲۲ فروردین را «مثبت» خواندند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، به دور اول مذاکرات با آمریکا واکنش مثبت نشان داده ولی گفته که «نه افراطی خوشبین است و نه افراطی بدبین».
دو کشور در دورهٔ ریاستجمهوری جو بایدن نیز گفتوگوهای غیرمستقیم با هم داشتند، اما پیشرفت چندانی به دست نیامد.