سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، کارولین لویت، روز سهشنبه اعلام کرد که رژیم ایران در صورت عدم دستیابی به توافق با دولت ترامپ، با «جهنمی از پیامدها» مواجه خواهد شد.
لویت در یک نشست خبری گفت: «رئیسجمهور کاملاً روشن به ایران اعلام کرده که آنها باید یک انتخاب انجام دهند. یا میتوانند با رئیسجمهور به توافق برسند و مذاکره کنند، یا اینکه با پیامدهای سنگینی مواجه خواهند شد. و همانطور که رئیسجمهور روز گذشته گفت، اگر آنها تصمیم نگیرند مسیر دیپلماسی و توافق را در پیش بگیرند — مسیری که ما معتقدیم در حال حرکت به سوی آن هستند — با عواقب جدی روبرو خواهند شد.»
او همچنین در واکنش به اظهارات مقامهای جمهوری اسلامی مبنی بر «غیرمستقیم» بودن مذاکرات با ایالات متحده، اعلام کرد که گفتوگوها «بهصورت مستقیم» انجام خواهد شد.
او از ارائه جزئیات بیشتر درباره محتوای مذاکرات یا نحوه برگزاری آن خودداری کرد و گفت: «نمیخواهم از ترامپ پیشی بگیرم. او گفته که روز شنبه مذاکرات مستقیمی با ایران خواهد داشت. از این تریبون، به دلایل امنیتی، وارد جزئیات نمیشوم.»
لیویت در پاسخ به پرسشی درباره تفاوت اقدامات دولت فعلی آمریکا با دولت قبلی در جلوگیری از تامین مالی فعالیتهای تروریستی جمهوری اسلامی گفت: «ترامپ تحریمهای فلجکنندهای را بار دیگر علیه حکومت ایران اعمال کرده و بهصراحت به ایران گفته است که باید بین دو راه یکی را انتخاب کند: یا توافقی با آمریکا انجام دهند و وارد مذاکره شوند، یا هزینه سنگینی بپردازند.»
اظهارات لویت یک روز پس از آن مطرح شد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، تهدید مشابهی را هنگام اعلام دیدار مستقیم و سطح بالای مقامات آمریکایی و ایرانی در روز شنبه بیان کرد.
ترامپ گفت: «فکر میکنم اگر مذاکرات با ایران موفق نباشد، ایران در خطر بزرگی قرار خواهد گرفت. این فرمول پیچیدهای نیست. ایران نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد، همین و بس.»
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز دوشنبه در یک پست در شبکه اجتماعی اکس اعلام کرد که مذاکرات به صورت غیرمستقیم برگزار خواهد شد.
او نوشت: «ایران و ایالات متحده روز شنبه در عمان برای مذاکرات غیرمستقیم و سطح بالا دیدار خواهند کرد. این مذاکرات به همان اندازه که یک فرصت است، یک آزمون نیز محسوب میشود. توپ در زمین آمریکاست.»
به گزارش رسانههای دولتی ایران، این مذاکرات بین عباس عراقچی و نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا، استیو ویتکاف، برگزار خواهد شد و بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، به عنوان میانجی عمل خواهد کرد. این خبر به نقل از خبرگزاری رویترز منتشر شده است.
این مذاکرات پس از حمله ایالات متحده به حوثیها — گروهی نیابتی تحت حمایت جمهوری اسلامی در یمن که تجارت جهانی را مختل کرده و موشکهای بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کردهاند انجام میشود.
در همین حال و در واشنگتن، تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا سهشنبه ۱۹ فروردین در نشست خبری گفت دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو در نشست خود در واشینگتن تاکید کردند که جمهوری اسلامی هرگز نباید به سلاح هستهای دست یابد.
بروس در نشست خبری خود گفت: «همانطور که رییسجمهور اعلام کرده، ما در حال حاضر از راه دیپلماسی در تلاش برای حل این موضوع هستیم.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا خاطرنشان کرد طبق گفته ترامپ در دیدار با نتانیاهو، رسیدن به توافق، گزینهای مطلوبتر از انجام «راهحل بدیهی» است.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تایید کرد که استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در امور خاورمیانه، در نشست نمایندگان جمهوری اسلامی و ایالاتمتحده در عمان حضور خواهد داشت.
او گفت: «عمانیها میزبان هستند. استیو ویتکاف در آنجا خواهد بود. این فقط یک نشست است و اینکه شرکتکنندگان چگونه تصمیم بگیرند و چه چارچوبی برای آن تعریف کنند، کاملا به عهده خودشان است.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به پرسشی درباره هدف نهایی واشینگتن از مذاکرات با جمهوری اسلامی و اینکه آیا آمریکا بهدنبال برچیدن کامل برنامه هستهای است یا صرفا اعمال نظارت برای جلوگیری از انحراف به سمت اهداف نظامی، گفت: «نمیتوانم درباره ملاحظات یا گفتوگوهای داخلی دولت صحبت کنم. اما آنچه با اطمینان میتوانم بگویم این است که هدف ما روشن و تحقق آن میتواند جهان را به مکانی بسیار امنتر تبدیل کند، این است که ایران هرگز به سلاح هستهای دست نیابد.»
بروس در پاسخ به پرسشی درباره محورهای نشست پیشرو با جمهوری اسلامی از جمله حوثیها گفت: «این یک مذاکره رسمی نیست؛ صرفا برای سنجش این است که چه چیزی ممکن است.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از اظهار نظر درباره سخنان بنیامین نتانیاهو مبنی بر «منفجر کردن و از بین بردن» تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی خودداری کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل هم، در پیامی ویدیویی پیش از ترک واشینگتن هشدار داد که در صورت شکست مذاکرات برای توقف برنامه هستهای جمهوری اسلامی یا تعلل جمهوری اسلامی، «گزینه نظامی» مطرح خواهد شد.
نتانیاهو درباره دیدار دوشنبه خود با ترامپ گفت: «اول از همه درباره ایران گفتگو کردیم. ما موافقیم که جمهوری اسلامی سلاح هستهای نخواهد داشت. این را میتوان با یک توافق انجام داد، اما تنها در صورتی که آن توافق مشابه «مدل لیبی» باشد که همه تأسیسات هستهای را منفجر کنند و همه تجهیزات را با نظارت و اجرای آمریکا از بین ببرند، این خوب است».
او افزود: «گزینه دوم این است که اگر اینطور نشود و آنها فقط بخواهند مذاکرات را «کش دهند»، در این صورت گزینه نظامی در کار خواهد بود. همه این را میفهمند.»
نخستوزیر اسرائیل که پس از دیدار با دونالد ترامپ سخن میگفت، از «سفری بسیار گرم» و «دوستی عمیق» با ترامپ یاد کرد و گفت که این روابط در گفتوگوهایشان درباره ایران و دیگر مسائل منطقهای کاملا مشهود بوده است.
او افزود: «شما میتوانستید نزدیکی و دوستی عمیق بین ما را احساس کنید، که این موضوع در مسائلی که دربارهشان صحبت کردیم، بازتاب یافت.»
در همین حال بازار تحلیل و کارشناسی در باب مذاکرات ایران و آمریکا در نشریات و رسانه ها داغ است، روزنامه جروزالم پست در گزارشی درباره دیدار اخیر دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، به نقل از منبعی آگاه نوشت که ترامپ در این گفتوگوها تاکید کرده جمهوری اسلامی نباید به سلاح هستهای دست یابد و گفته است: «تاسیسات هستهای نظامی، نه؛ برنامه هستهای غیرنظامی، بله.»
بر اساس این گزارش، حتی اگر جمهوری اسلامی ناچار شود برنامه هستهای کنونی خود از جمله سانتریفیوژها، را بهطور کامل برچیند، همچنان اجازه خواهد داشت یک برنامه هستهای غیرنظامی برای تولید برق، مانند نیروگاه بوشهر، را حفظ کند.
منابع اسرائیلی به جروزالم پست گفتهاند احتمال اینکه جمهوری اسلامی با توافقی بر پایه مدل لیبی موافقت کند، «بسیار پایین» است. این منابع همچنین افزودهاند که برداشت آنها این است که تهدیدهای ترامپ جدی است و در صورت شکست مذاکرات، او احتمالا از ابزار نظامی برای مقابله با برنامه هستهای جمهوری اسلامی استفاده خواهد کرد.
شبکه آی۲۴ نیوز نیز به نقل از منابع اسرائیلی گزارش داد در دیدار نتانیاهو و ترامپ «الگوی لیبی» برای برچیدن کامل هستهای جمهوری اسلامی به طور مفصل مورد بحث قرار گرفت، اما سیاست ترامپ در این مورد مبهم است و او وعدهای نداد که مدل لیبی را خواهد پذیرفت یا نه.
واشینگتنپست هم به نقل از دو مقام دولت آمریکا گزارش داد تیم استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، از طریق عمان پیامهایی با مضمون ترغیب به گفتوگوی مستقیم ارسال کرده است. مقامات آمریکایی تاکید کردهاند اگر گفتوگوها مستقیم نباشد، ویتکاف احتمالا به عمان نمیرود.
دیوید ایگناتیوس، در یادداشتی که سهشنبه در این رسانه منتشر کرد به نقل از این مقامات نوشته در صورت دریافت دعوت رسمی، ویتکاف، احتمالا به تهران هم سفر خواهد کرد.
یکی از مقامهای آمریکایی که با واشینگتنپست صحبت کرده در ادامه با اشاره به اهمیت اعتماد متقابل، گفت: «ما بازیچه قرار نخواهیم گرفت»، و استدلال کرده آنچه برای عبور از بیاعتمادی عمیق میان دو طرف لازم است، «گفتوگویی کامل» و «تلاقی دیدگاهها» است.
همچنین روزنامه واشینگتنپست مقالهای هم از عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، بچاپ رسانده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در مقالهای در روزنامه آمریکایی واشنگتنپست هشدار داد پیامدهای فاجعهبار جنگ آمریکا با ایران گریبان تمام کشورهای منطقه را میگیرد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در بخشی از مقاله خود گفت در صورت آغاز هرگونه درگیری، پیامدهای آن سراسر منطقه را فرا خواهد گرفت و هزینهای «تریلیونی» برای مالیاتدهندگان آمریکایی به همراه خواهد داشت.
او گفت: «هرگونه جنگی هزینهای به مراتب بیشتر از آنچه دولتهای پیشین آمریکا در افغانستان و عراق صرف کردند، خواهد داشت.»
وی افزود تصور نمیکند ترامپ نیز بخواهد آمریکا را وارد چنین جنگ فاجعهباری کند.
عراقچی همچنین به توافق هستهای اشاره کرد و گفت که اگرچه ممکن است این توافق باب میل دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، نباشد، اما ایران همچنان به تعهدات خود در خصوص عدم دستیابی به سلاح هستهای پایبند است. او افزود که طی هفت سالی که از خروج یکجانبه آمریکا از برجام میگذرد، هیچگونه مدرکی دال بر نقض تعهدات ایران ارائه نشده است.
وی تأکید کرد که گام نخست برای پیشرفت در روند دیپلماتیک، توافق بر سر این نکته اساسی است که «گزینه نظامی» باید از روی میز برداشته شود. عراقچی در این زمینه مدعی شد که ترامپ نیز به این واقعیت واقف است.
او فاش کرد که طی هفتههای اخیر میان تهران و واشنگتن تبادل پیامهایی صورت گرفته است. وی این تماسها را تلاشی جدی برای روشن شدن مواضع دو طرف و گشودن چشماندازهای تازه برای دیپلماسی توصیف کرد.
عراقچی در این مقاله با اشاره به گفتوگوهای غیرمستقیم پیشرو با آمریکا، اعلام کرد که ایران آماده است برای رسیدن به توافق، «با جدیت کار کند». به گفته وی، این مذاکرات قرار است روز شنبه در کشور عمان برگزار شود. او تأکید کرد که این مذاکرات نه یک تاکتیک موقت و نه ناشی از ایدئولوژی خاصی، بلکه یک «گزینه راهبردی» برای ایران است.
وی در ادامه، فضای حاکم بر روابط دو کشور را متأثر از «دیوار بزرگی از بیاعتمادی» توصیف کرد و گفت که ایران همچنان در صداقت نیت طرف آمریکایی تردید دارد. عراقچی افزود که اصرار آمریکا بر سیاست فشار حداکثری، اوضاع را پیچیدهتر کرده و مسیر را برای هرگونه تفاهم دشوارتر ساخته است.
در سویی دیگر و در اسرائیل، کانال ۱۲ این کشور گزارش داد ترامپ در مذاکره خود با نتانیاهو، به او اطلاع داد که از روز شنبه ۲۳ فروردین، یک بازه ۶۰ روزه برای مذاکرات هستهای با جمهوری اسلامی در نظر گرفته شده است.
طبق این گزارش، دولت ترامپ تنها ساعاتی پیش از دیدار نتانیاهو و ترامپ در کاخ سفید، نخستوزیر اسرائیل را از آغاز مذاکرات مستقیم آمریکا با جمهوری اسلامی درباره مسئله هستهای مطلع کرده بود.
کانال ۱۲ اسرائیل افزود ترامپ در دیدار با نتانیاهو درباره تحقق خواستههای اسرائیل در قالب توافق، تعهدی نداد و درباره اقدام آمریکا—از جمله اقدام نظامی—در صورت شکست مذاکرات یا نقض توافق از سوی جمهوری اسلامی، هیچ تضمینی ارائه نکرد.
این گزارش خاطرنشان کرد که در مجموع، تفاوت زیادی میان آنچه پشت درهای بسته گفته شد و آنچه ترامپ و نتانیاهو در دفتر بیضی کاخ سفید علنی کردند، وجود نداشت.