اکسیوس به نقل از منابع مطلع گزارش داد، نامه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، شامل یک ضربالاجل دوماهه برای رسیدن به توافق جدید هستهای است.
در این گزارش که چهارشنبه ۱۹ مارس ۲۰۲۵ برابر با ۲۹ اسفندماه منتشر شد، یک مقام آمریکایی گفته است، کاخ سفید قبل از تحویل این نامه به مقامات جمهوری اسلامی، چندین متحد آمریکا ازجمله اسرائیل، عربستان و امارات را در مورد محتوای آن مطلع کرده است.
هنوز مشخص نیست این مهلت دوماهه از زمان تحویل نامه آغاز شده یا از زمان شروع مذاکرات محاسبه میشود.
در بخشی از این گزارش آمده، «اگر ایران این پیشنهاد را رد کند و وارد مذاکره نشود، احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه تأسیسات هستهای در ایران بطور چشمگیری افزایش خواهد یافت.»
با وجود هشدارهای بینالمللی برنامه هستهای جمهوری اسلامی طی چهار سال گذشته پیشرفت کرده و اکنون بیش از هر زمان دیگری در آستانه ساخت سلاح اتمی قرار دارد.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ذخایر اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد در ایران در صورت غنیسازی تا سطح ۹۰ درصد، برای ساخت شش بمب هستهای کافی خواهد بود.
پیش از این دونالد ترامپ در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «فاکس نیوز» گفته بود در نامهای به علی خامنهای پیشنهاد مذاکرات مستقیم داده است. او پس از آن نیز گفت، «ما نمیتوانیم اجازه دهیم که رژیم ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند. به زودی اتفاقی رخ خواهد داد. من ترجیح میدهم که یک توافق صلحآمیز حاصل شود، اما گزینه دیگر هم این مشکل را حل خواهد کرد.»
نامهای که رئیس جمهور آمریکا برای خامنهای ارسال کرد، توسط استیو ویتکاف نماینده ویژه ترامپ به محمد بنزاید رئیس امارات متحده عربی در ابوظبی تحویل داده شد. یک روز بعد، انور قرقاش فرستاده بنزاید نامه را به تهران برد و تحویل عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی داد.
آکسیوس در گزارش خود مینویسد، نامه ترامپ به خامنهای «لحن شدید» داشت. در این نامه از یکسو پیشنهاد مذاکره برای یک توافق جدید هستهای داده شده، اما از سوی دیگر در مورد پیامدهای رد این پیشنهاد و ادامه برنامه هستهای ایران هشدار داده شده است.
دو منبع مورد اشاره اکسیوس تأیید کردهاند که «ترامپ در این نامه تأکید کرده که نمیخواهد مذاکراتی بیپایان و بدون نتیجه انجام شود و یک بازه زمانی دوماهه برای دستیابی به توافق در نظر گرفته است».
پیش از ارسال نامه به ایران، کاخ سفید چندین متحد آمریکا از جمله اسرائیل، عربستان سعودی و امارات را در جریان محتوای آن قرار داده بود.
به نوشته اکسیوس، کاخ سفید از اظهار نظر در اینباره خودداری کرده و نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل نیز به درخواستها برای اظهار نظر پاسخ نداده است.
در این میان، علی خامنهای نامه ترامپ و پیشنهاد او برای مذاکرات را «یک فریب» خواند و گفت، «هدف این پیشنهاد تنها ایجاد این تصور است که ایران از مذاکره سر باز میزند»، با این حال، نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در بیانیهای که در «ایکس» منتشر شد، احتمال مذاکرات هستهای بین ایران و آمریکا را رد نکرد.
مایک والتز مشاور امنیت ملی ترامپ هشدار داده است که حکومت ایران باید «کلیه عناصر برنامه هستهای خود» از جمله موشک و برنامههای تسلیحاتی و غنیسازی اورانیوم را کنار بگذارد، وگرنه «با مجموعهای از پیامدهای دیگر مواجه خواهد شد.» او با اشاره ضمنی به مذاکره مستقیم برای توافق جدید تأکید کرد که رژیم «ایران یک راه خروج از این وضعیت دریافت کرده است.»
از سوی دیگر، برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، نیز درباره نامه ترامپ به خامنهای، چهارشنبه به روزنامه جروزالم پست گفت: «ترامپ به خامنهای صریحا اعلام کرده که خواهان حل دیپلماتیک مناقشه هستهای ایران در آیندهای نزدیک است، اما در صورت عدم امکان، راههای دیگری نیز برای حل این مسئله وجود دارد.»
جروزالم پست به نقل از یک منبع مطلع نوشت اروپاییها به جمهوری اسلامی هشدار دادهاند که در صورت عدم دستیابی به توافق تا ماههای میلادی ژوئن یا ژوئیه، موج جدیدی از تحریمهای سنگین علیه تهران اعمال خواهد شد.
هرچند جزییات نامه ترامپ به خامنهای هنوز بهطور رسمی منتشر نشده است، اما سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، ۲۲ اسفند گفت آمریکا برای احیای برجام خواستار برچیده شدن گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه است.
رهبر جمهوری اسلامی تاکنون بارها مخالفت خود را با مذاکره با دولت ترامپ اعلام کرده است.
با توجه به تداوم تهدیدهای نظامی مداوم آمریکا و اسرائیل علیه تهران، در صورتی که جمهوری اسلامی پیشنهاد ترامپ را رد کند و مذاکره نکند، احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه تاسیسات هستهای ایران به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
مقامات جمهوری اسلامی میگویند آنچه ترامپ به عنوان شروط توافق مشخص کرده درواقع همان «خلع سلاح» است.
در همین حال، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در برنامه نوروزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت که نامه دونالد ترامپ بیشتر جنبه تهدید دارد اما «او ادعا میکند فرصتهایی هم وجود دارد». عراقچی در ادامه گفت جمهوری اسلامی هر دو بُعد تهدید و فرصت را خواهد دید و به این نامه جواب خواهد داد.
دقایقی پیش از این اظهارات عراقچی، خبرگزاری ایلنا به نقل از فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان، گفت که نامه ترامپ به رهبر جمهوری اسلامی «بررسی میشود» و «پاسخ بامحتوا»، در زمان مناسب و به شیوهای که صلاح باشد، ارائه خواهد شد.
مهاجرانی ۳۰ اسفند گفت: «در حال حاضر برنامهای برای افشای محتوای نامه ترامپ وجود ندارد.»
پیش از این و در ۲۷ اسفند، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، گفت که فعلا تصمیمی برای انتشار رسانهای نامه ترامپ برای رهبر جمهوری اسلامی وجود ندارد و پاسخ این نامه «بعد از تکمیل بررسیها از طریق مقتضی» داده میشود.
بقائی همچنین گفت: «فحوای نامه ترامپ با سخنان عمومی او فاصله چندانی ندارد و بر همان اساس تنظیم شده است.»
رییسجمهوری آمریکا ۱۷ اسفند در گفتوگو با خبرنگاران در کاخ سفید تاکید کرد مقابله با تهدیدات جمهوری اسلامی به «مراحل آخر» رسیده است و این مساله یا از طریق مذاکره حل خواهد شد یا با اقدام نظامی.