میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، دوشنبه ۲۰ اسفند در مصاحبه با نشریه روسی ایزوستیا گفت برجام همچنان «مبنای مذاکرات جدید درباره برنامه هسته‌ای تهران» محسوب می‌شود اما در صورت لزوم، طرف‌های مذاکره می‌توانند به «توافقی اصلاح‌شده» دست پیدا کنند.
او اذعان کرد برجام «تا حدی از بین رفته است» و علاوه بر آن، در ۲۶ مهر ۱۴۰۴ از اعتبار ساقط خواهد شد.
اولیانوف در عین حال برجام را در مقطع کنونی «غیرقابل جایگزین» خواند و افزود: «به همین دلیل، اکنون صحبت‌ها حول یک توافق اصلاح‌شده خواهد بود؛ البته مشروط بر این‌که کشورهای ذی‌نفع بر ضرورت تدوین چنین سندی توافق داشته باشند.»
این اظهارات یک روز پس از آن مطرح می‌شوند که ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، اعلام کرد تهران ممکن است با محدود شدن برنامه هسته‌ای خود در ازای لغو تحریم‌های غرب موافقت کند.
زاخارووا اضافه کرد اتخاذ رویکردی مشابه برجام می‌تواند «برای ایجاد ثبات در وضعیت موجود مفید باشد».
نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در ادامه مصاحبه خود تایید کرد جمهوری اسلامی تولید اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی را افزایش داده است.
اولیانوف در عین حال گفت این اقدام «مهم» نیست زیرا غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات حکومت ایران، تحت «کنترل دائم» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد.
او تاکید کرد: «ما بر این باوریم که تهدید اصلی برای عدم اشاعه هسته‌ای، غنی‌سازی اورانیوم نیست بلکه ناتوانی طرف‌های اصلی در دست‌یابی به زمینه‌ای مشترک و حرکت از “دیپلماسی تبلیغاتی” به دیپلماسی واقعی است.»
اولیانوف با انتقاد از اقدام آذر ماه شورای حکام در تصویب قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی گفت این رویداد توافق‌های قبلی را تضعیف و همکاری میان تهران و آژانس بین‌المللی را مختل کرد.
او خواستار بازگشت «بازیگران کلیدی» در پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی به میز مذاکره شد و افزود: «ضروری است که دولت جدید آمریکا موضع خود را به‌روشنی مشخص کند و آمادگی‌اش را برای مشارکت در روند مذاکرات نشان دهد.»
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت و از برجام خارج شد.
این سیاست با کاهش قابل توجه صادرات نفتی جمهوری اسلامی همراه بود و اقتصاد ایران را به‌شدت تحت تاثیر قرار داد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۸ اسفند ترامپ را به «قلدری» متهم کرد و با انتقاد از مواضع کشورهای اروپایی در قبال پرونده هسته‌ای تهران گفت: «شما می‌گویید ایران به تعهدات خودش در برجام عمل نکرده؛ خیلی خب، شما به تعهدات خودتان در برجام عمل کردید؟ شما از روز اول عمل نکردید. بالاخره بی‌چشم و رویی هم حدی دارد.»
ترامپ ۱۷ اسفند تاکید کرد مقابله با تهدیدات جمهوری اسلامی به «مراحل آخر» رسیده است و این مساله یا از طریق مذاکره حل خواهد شد یا با اقدام نظامی.
در همین حال اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ۲۰ اسفند با تکرار مواضع پیشین مقام‌های حکومت ایران اعلام کرد تهران برای «مذاکره واقعی» آماده است اما تحت «فشار و تهدید» مذاکره نمی‌کند. به گفته بقایی، نامه‌ای از دونالد ترامپ به دست مقام‌های جمهوری اسلامی نرسیده است.
بقایی دوشنبه ۲۰ اسفند در یک نشست خبری گفت: «ما هیچ‌گاه باب مذاکره به معنای واقعی کلمه را نبسته‌ایم و در عین حال، در مورد پیشنهاد مذاکره که مبتنی بر ارعاب و تهدید باشد، قائل نیستیم که چنین چیزی مذاکره است.»
او با اشاره به تهدیدات اخیر دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، در خصوص احتمال اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی گفت: «ماهیت سیاست‌گذاران آمریکایی قلدرمابانه و بی‌توجهی به قوانین و حقوق بین‌الملل است. استفاده از دوگانه مذاکره-جنگ، گویای عدم جدیت در مذاکره است.»
بقایی همچنین گفت نامه‌ای از ترامپ به دست مقام‌های حکومت ایران نرسیده و «مذاکره با عملیات روانی و رسانه‌ای متفاوت است».
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در ادامه نشست خبری خود، ضمن رد نگرانی‌های فزاینده جامعه جهانی درباره برنامه هسته‌ای تهران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به «سیاسی‌کاری» متهم کرد.
بقایی گفت: «متاسفیم که رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مطرح کردن مسائل سیاسی روی آورده و جایگاه فنی آژانس را زیر سوال می‌برد.»
او افزود جمهوری اسلامی «هیچ توجیهی» برای فعال شدن مکانیسم ماشه نمی‌بیند و همچنان در حال گفت‌وگو با کشورهای اروپایی، روسیه و چین به‌عنوان اعضای برجام است.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شوند که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ۱۳ اسفند در نشست شورای حکام، توسعه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را موجب «نگرانی جدی» خواند و گفت گزارش جامعی از تخلفات حکومت ایران در این زمینه تهیه و ارائه خواهد کرد.
بریتانیا، فرانسه، آلمان و آمریکا ۱۵ اسفند در بیانیه‌ای هشدار دادند جامعه بین‌المللی تاکنون در قبال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی صبر زیادی از خود نشان داده اما این صبر بی‌پایان نخواهد بود.
در این بیانیه تاکید شده که اگر «پیشرفت مشخص و از نظر فنی معتبر» در همکاری حکومت ایران با آژانس بین‌المللی حاصل نشود، شورای حکام باید عدم پایبندی تهران به تعهدات پادمانی‌اش را بررسی و اعلام کند.
این اقدام می‌تواند زمینه را برای ارسال پرونده جمهوری اسلامی به شورای امنیت سازمان ملل متحد فراهم آورد.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری خود، تصمیم اخیر دولت ترامپ برای لغو معافیت عراق از اجرای تحریم‌های بین‌المللی در خرید برق از ایران را مورد انتقاد قرار داد و آن را «قانون‌شکنی و جنایت علیه بشریت» خواند.
بقایی گفت: «تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا هیچ توجیه قانونی و حقوقی ندارد و مسئولیت دولت آمریکا را در پی دارد.»
او از تماس تهران با مقام‌های عراقی در این رابطه خبر داد و از کشورهای منطقه خواست «بر اساس منافع خودشان تصمیم بگیرند و اجازه ندهند فشار‌های غیرقانونی تاثیری بر روابطشان با ملت ایران داشته باشد».
آمریکا ۱۹ اسفند اعلام کرد معافیت تحریمی عراق برای خرید برق از ایران را تمدید نکرده است.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ۱۹ اسفند در گفت‌وگو با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، تاکید کرد این تصمیم در راستای سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ اتخاذ شده است.
