محمد جواد ظریف در اجلاس داووس ابراز امیدواری کرد که دونالد ترامپ درباره ایران “منطقی” عمل کند. او روز چهارشنبه ۲۲ ژانویه در مجمع جهانی داووس گفت: «ایران هرگز به دنبال سلاح اتمی نیست و تهدیدی امنیتی برای دنیا نخواهد بود.»
مشاور ارشد مسعود پزشکیان در امور راهبردی هم چنین ابراز امیدواری کرد که ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری‌اش “جدی‌تر، متمرکزتر و واقع‌بین‌تر” باشد.
دونالد ترامپ و مشاوران نزدیک او گفته‌اند سیاست فشار حداکثری علیه ایران را دوباره پیش خواهند گرفت. همچنین گفته شده دور جدید تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران در ماه فوریه اعلام خواهد شد.
خبرگزاری رویترز می‌نویسد در میان مقامات بلندپایه ایران این نگرانی وجود دارد که ترامپ ممکن است در دور دوم ریاست جمهوری‌اش در حالی که تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران را تشدید می‌کند، به بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای حمله به تاسیسات اتمی ایران چراغ سبز نشان دهد.
رویترز نتیجه می‌گیرد این نگرانی‌ها، همراه با افزایش نارضایتی و خشم داخلی نسبت به مشکلات اقتصادی، می‌تواند تهران را به سمت مذاکره با دولت ترامپ بر سر برنامه هسته‌ای خود سوق دهد.
سناتور تد کروز نیز گفته است که در پاسخی که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا به کمیته روابط خارجی سنا داده است گفته که ایالات متحده در پی فعال کردن “مکانیسم ماشه” است. او این سیاست را در راستای منافع آمریکا دانسته است.
ظریف چهارشنبه، سوم بهمن، در نشست داووس با رد گزارش‌ها درباره تلاش جمهوری اسلامی برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای گفت: «اگر ایران واقعا به‌دنبال ساخت سلاح اتمی بود، مدت‌ها پیش این کار را انجام می‌داد. ساخت سلاح هسته‌ای در آزمایشگاه‌های مخفی انجام می‌شود، نه در تاسیسات تحت نظارت بین‌المللی. کسانی که ادعا می‌کنند جمهوری اسلامی تا ساخت بمب هسته‌ای چند روز فاصله دارد، چرا از برجام که حداقل برای ۱۵سال تهران را از دستیابی به سلاح اتمی دور می‌کرد، استقبال نکردند؟»
ظریف در عین حال گفت که پس از خروج آمریکا از برجام، ظرفیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی افزایش پیدا کرد.
این اظهارات ظریف در حالی مطرح می‌شود که مقام‌های جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر بارها از احتمال تغییر دکترین هسته‌ای تهران خبر داده‌اند.
۲۰اردیبهشت ۱۴۰۳، کمال خرازی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، با اشاره به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی در ایران اعلام کرد در صورت تهدید موجودیت جمهوری اسلامی، حکومت ایران دکترین هسته‌ای خود را تغییر خواهد داد. او همین موضوع را ۲۲ اردیبهشت نیز در جریان سخنرانی در همایش گفت‌وگوهای ایرانی-عربی در تهران تکرار کرد.
ظریف در بخش دیگری از سخنان خود انتقادهای بین‌المللی درباره تهدیدهای امنیتی ناشی از اقدامات جمهوری اسلامی، از جمله حمایت تهران از شبه‌نظامیان نیابتی خود در منطقه را رد کرد و این نگرانی‌ها را به اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی نسبت داد.
ظریف گفت: «ایران تهدید امنیتی نیست. برخی تلاش می‌کنند ایران را به‌عنوان تهدید امنیتی مطرح کنند و از ابزارهایی مانند ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی برای توجیه اقدامات خود علیه مردم بی‌گناه، از جمله در غزه، استفاده می‌کنند. اما این ادعاها مبنای واقعی ندارند.»
معاون راهبردی پزشکیان در عین حال گفت اگر به جای مسعود پزشکیان، سعید جلیلی رییس‌جمهوری شده بود، ممکن بود جنگ بزرگی در منطقه در جریان باشد.
ظریف با تاکید بر اینکه گروه‌های شبه‌نظامی منطقه هیچ‌گاه به نمایندگی از جمهوری‌اسلامی عمل نکرده‌اند، گفت: «ما از حقوق مردم و حق تعیین سرنوشت آن‌ها حمایت می‌کنیم، اما مقاومت فلسطین و لبنان هیچ‌گاه به دستور ایران عمل نکرده‌اند. این گروه‌ها برای آرمان خود مبارزه می‌کنند.»
او در عین حال تاکید کرد: «تا زمانی که مسئله فلسطین حل نشود، مقاومت ادامه خواهد داشت.»
این اظهارات معاون راهبردی پزشکیان در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا و متحدانش در تلاش هستند که از ادامه حمایت‌های جمهوری اسلامی از این گروه‌ها جلوگیری کنند.
هفته گذشته ۱۵ سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی، طرحی را با نام «قانون انحلال گروه‌های نیابتی ایران» ارائه کرده‌اند که هدف از آن قرار دادن حوثی‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی به فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی و تضعیف توانایی‌های اآنها در دریای سرخ است.
در آذر ماه گذشته، کشورهای گروه هفت در نشست خود در بیانیه‌ای اقدام‌های بی‌ثبات‌کننده گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی، از جمله حماس، حزب‌الله، حوثی‌ها و شبه‌نظامیان وابسته به تهران در عراق و سوریه را محکوم و بر ادامه تلاش‌ها برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها در منطقه تاکید کردند.
از سوی دیگر، به گزارش وزارت امور خارجه ایالات متحده، جمهوری اسلامی تامین‌کننده اصلی آموزش‌های نظامی، تجهیزات و منابع مالی حزب‌الله است و هر سال صدها میلیون دلار به این گروه کمک می‌کند.
محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس‌جمهور ایران، در حاشیه اجلاس مجمع اقتصادی داووس در سوئیس گفت: نظام تصمیم گرفته در مورد حجاب به زنان فشار وارد نکند.
او در گفت‌وگو با فرید زکریا، مجری مشهور و کارشناس شبکه سی‌ان‌ان گفت: «اگر در خیابان‌های تهران قدم بزنید، می‌بینید که برخی خانم‌ها حجاب بر سر ندارند و علی‌رغم اینکه این اقدام غیرقانونی است اما حکومت تصمیم گرفته است که زنان را تحت فشار نگذارد.»
ظریف در ادامه گفت این «وعده‌ای است که آقای پزشکیان داده بود» و با تلاش او، همچنین رضایت مسئولان ارشد ایران شامل رئیس قوه قضائیه، رئیس مجلس و شورای امنیت ملی انجام گرفته است.
او همچنین گفت هم‌اکنون چهار عضو کابینه دولت از زنان هستند و افزود که به باور او، این چهار عضو دولت «خودشان انتخاب کرده‌اند که حجاب داشته باشند، چرا که به قوانین کشور اعتقاد دارند».
ظریف در مورد «مدارا» با مسئله عدم پیروی از حجاب اجباری افزود این تصمیم در راستای «حرکت به سمت مسیر درست» گرفته شده، اما کافی نیست و تنها یک گام اولیه محسوب می‌شود.
این در حالی است که در مدت اخیر در چهارچوب قانون موسوم به «عفاف و حجاب»، حکومت جمهوری اسلامی مجازات‌های سخت‌گیرانه‌تری برای مخالفان حجاب اجباری اعلام کرده است.
تصویب این قانون پس از اعتراضات گسترده سال ۱۴۰۱ رخ داد که با مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد آغاز شد و سرکوب آن منجر به کشته شدن صدها نفر و بازداشت هزاران نفر شد.
در همین حال آنچه ظریف در این مصاحبه می‌گوید از جهات مختلف مورد نقد قرار گرفته و می‌توان گفت که برای وی دردسر درست کرده است. ظریف در این مصاحبه نه رضایت مردم و شهروندان را فراهم کرده و نه مخالفان دولت را ! آنجا که از وضعیت حجاب می‌گوید، مردم و مشخصا زنان؛ آنجا هم که از برخورد طیف تندرو با خودش می‌گوید، مخالفان دولت را عصبانی کرده است !
او در بخشی از این مصاحبه درباره وضعیت حجاب در ایران گفته که «اگر در خیابان‌های تهران قدم بزنید، می‌بینید که برخی خانم‌ها حجاب بر سر ندارند و علی‌رغم اینکه این اقدام غیرقانونی است، اما حکومت تصمیم گرفته است که زنان را تحت فشار نگذارد».
این بخش از صحبت‌های او با نقد جدی کاربران در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است. منتقدان می‌پرسند: واکنش مردم علیه سیاست‌های حجاب بوده که به کاهش گشت و ارشادِ حجاب انجامیده یا جمهوری اسلامی به این زنان لطف کرده؟
او در بخش دیگری از این مصاحبه جنجالی و درباره رویکرد طیف تندرو نسبت به خودش، گفته «برخی از جریان‌های مخالف تلاش کرده‌اند پرونده‌هایی علیه من تشکیل دهند تا مرا از سمت فعلی‌ام برکنار کنند. یکی از این ادعاها، تابعیت فرزندانم است که در زمان دانشجویی من در آمریکا متولد شدند و تابعیت آمریکایی دارند. این مسئله کاملاً در چارچوب قوانین بوده و نقضی صورت نگرفته است.»
این بخش از حرف‌های ظریف نیز به «کیهان» و همفکرانش بهانه داده تا دوباره به وی هجمه کنند. در همین راستا روزنامه اصولگرای کیهان با تیتر «از سفیدشویی ترامپ تا حمله به رقبای داخلی پرده‌ای از نمایش ظریف در داووس» نوشته: «محمدجواد ظریف، در شرایطی که مبتنی بر قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس، به شکل غیرقانونی در منصب معاون راهبردی رئیس‌جمهور مشغول به فعالیت است، بار دیگر سخنانی خارج از عرف را به زبان آورده و فرصتی دیگر را برای سوءاستفاده بیگانگان فراهم ساخته است.
ظریف این‌بار نیز با تکرار رویه اشتباه و تأمل‌برانگیز بیست ساله خود، در اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس در گفت‌وگوی خود با فرید زکریا برنامه‌ساز و تحلیلگر سیاست خارجی، مجددا مسائل داخلی را به دستاویزی برای حمله به رقبای خود در نشستی بین‌المللی بدل ساخت.»
روزنامه «جوان» نیز در این باره نوشته: «محمدجواد ظریف دعوا و کینه‌های خود از رقیبان داخلی را به داووس برد و در گوش دشمن آواز زشت اختلافات جناحی و مقام و منصب خودش را سر داد. یک خسارت محض که جبران آن با سخنان صد عاقل و فرزانه هم ممکن نیست. این‌گونه سخنان، خلاف امنیت و اقتدار ملی ایران و فضا دادن به دشمن است».
این روزنامه اصولگرا نوشته: «هیچ‌کس تندروتر از ظریف نیست. هیچ فرقی بین ظریف و احمدی‌نژاد در خسارت‌هایی که با سخنرانی‌ها ایجاد می‌کنند، نیست. اما او در داووس می‌گوید «اگر تندرو‌ها در ایران مسئولیت داشتند، من هم آزادانه نمی‌توانستم در خیابان‌های تهران قدم بزنم». کاش ظریف قدری در دروغ‌سازی و نسبت ناروا دادن به مخالفانی که ۱۳ میلیون نفر از مردم ایران به آنان رأی دادند خلاقیت داشت. دقیقاً همان حرف‌های رئیس سابقش را تکرار می‌کند که اگر فلانی می‌آمد در خیابان‌های تهران دیوار می‌کشید.»
سخنان ظریف که با واکنش‌های تند همراه بود، از سوی بسیاری به‌عنوان نماد «وقاحت» حکومت جمهوری اسلامی تعبیر شده است.
اظهارات ظریف با موجی از واکنش‌های انتقادی کاربران در فضای مجازی روبه‌رو شد. کاربری با نام «آمینواسید» در پلتفرم ایکس نوشت: «ظریف به صراحت دروغ می‌گوید. همین دیروز سعید اسلام‌زاده به دلیل انتشار عکسی با دختر بی‌حجابش از سمتش برکنار شد. ظریف نماد دروغ و وقاحت در جمهوری اسلامی است.»
محمد پارسی نیز با استفاده از هشتگ «وقاحت» نوشت: «جواد ظریف در اجلاس داووس به دوربین‌ها زل زد و گفت زنان بی‌حجاب در ایران بدون فشار در خیابان‌ها قدم می‌زنند، مثل همان روزی که به دوربین‌ها زل و گفت در ایران زندانی سیاسی نداریم، مثل همان روزی که زل زد و گفت مردم ایران خودشان انتخاب کرده‌اند جور دیگری زندگی کنند.»
«پسر ساحل» هم با انتشار عکسهای ظریف در کنار خامنه‌ای، رفسنجانی و احمدی‌نژاد و عکسی منتسب به او مشغول شعار دادن در حاشیه بیمارستانی در آمریکا که محمدرضا شاه پهلوی در آن بستری بود نوشت: «نیم‌قرن در خدمت شر؛ وقاحت و بیشرفی اگر شکل داشت بی‌شک شبیه ظریف بود.»
