جو بایدن روز یکشنبه ۱۸ آذر و بعد از جلسه با گروه امنیت ملی خود، طی سخنرانی در کاخ سفید اعلام کرد برخی از گروه‌های شورشی که بشار اسد را سرنگون کردند، «سابقه شومی در زمینه تروریسم» دارند و واشنگتن ارزیابی خواهد کرد آیا آنها مواضع خود را معتدل کرده‌اند یا خیر.
ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ رسماً گروه اسلام‌گرای «هیئت تحریر الشام» سوریه را که نقش اصلی در سرنگونی بشار اسد داشته، به‌عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرد و اتحادیه اروپا، بریتانیا، ترکیه و شمار دیگری از کشورها نیز این گروه را در فهرست تروریستی خود قرار داده‌اند.
این گروه و متحدانش طی ۱۱ روز با حمله به شهرهای مختلف سوریه زمینه ساز سقوط حکومت بشار اسد شدند.
این شورشیان مسلح شامگاه شنبه خبر داده بودند که بدون هیچ‌گونه مقاومتی وارد دمشق، پایتخت سوریه، شدند و در پی انی تحولات بشار اسد از سوریه خارج شد.
شامگاه یکشنبه رسانه‌های روسیه اعلام کردند رئیس‌جمهور مخلوع سوریه وارد مسکو شده و روسیه به او و خانواده‌اش «به دلایل بشردوستانه» پناهندگی اعطا کرده است.
رئیس‌جمهور ایالات متحده در سخنرانی شامگاه یکشنبه خود گفت این کشور اظهارات اخیر شورشیان را که نشان‌دهنده تعدیل مواضع آنهاست، مد نظر دارد، اما یادآوری کرد که «برای ما اقدامات آنها مهم است».
رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه گفته است سقوط ناگهانی دولت سوریه تحت رهبری بشار اسد یک «عمل بنیادی عدالت» پس از دهه‌ها سرکوب است، اما این وضعیت همچنین «لحظه‌ای از خطر و عدم قطعیت» برای خاورمیانه را رقم زده است.
بایدن اقدامات ایالات متحده و متحدانش برای تضعیف حامیان سوریه، شامل روسیه، ایران و حزب‌الله، را عامل تحولات سوریه دانست و گفت برای اولین بار این کشورها دیگر قادر به دفاع از حکومت بشار اسد نبودند. او افزود: «رویکرد ما توازن قدرت در خاورمیانه را تغییر داده است.»
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده نیز گفت که روسیه و ایران در «وضعیت ضعیفی» قرار دارند و از ولادیمیر پوتین، رهبر کرملین، خواست تا به جنگ تقریباً سه‌ساله در اوکراین پایان دهد. ترامپ، گفت ایران و روسیه به عنوان حامیان بشار اسد، علاقه‌ای به ادامه حمایت از او نداشتند و اسد «فرار کرد».
دونالد ترامپ این اظهارات را روز ۱۸ آذر در شبکه اجتماعی «تروث سوشیال» بیان کرد، همان روزی که شورشیان سوری دمشق را تصرف کردند و به نیم‌قرن حکومت خانواده اسد که مورد حمایت روسیه و ایران بود، پایان دادند.
رئیس‌جمهور آینده آمریکا اظهار داشت که روسیه و ایران به دلیل «وضعیت ضعیف کنونی‌شان» نتوانستند به حمایت از دیکتاتور سوریه، بشار اسد، بیایند.
او توضیح داد که روسیه به دلیل جنگ در اوکراین و اقتصاد بد، و ایران به خاطر اسرائیل و موفقیت‌های نظامی‌اش، در وضعیت ضعف قرار دارند.
ترامپ گفت که روسیه از زمان حمله به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، حدود ۶۰۰ هزار سرباز خود را از دست داده است، در حالی که اوکراین حدود ۴۰۰ هزار نفر را در دفاع از سرزمینش از دست داده است.
وی افزود: «باید فوراً آتش‌بس برقرار شود و مذاکرات آغاز گردد. من ولادیمیر را خوب می‌شناسم. این زمان او برای اقدام است. چین می‌تواند کمک کند. دنیا منتظر است!»
دبیرکل سازمان ملل متحد هم در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت، پس از ۱۴ سال جنگ ویرانگر و سقوط رژیم دیکتاتوری، مردم سوریه اکنون با یک فرصت تاریخی برای ساختن آینده‌ای پایدار و صلح‌آمیز روبه‌رو هستند.
آنتونیو گوترش با تاکید بر این که «آینده سوریه باید توسط خود مردم این کشور تعیین شود،» افزود که نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه با مردم این کشور برای دستیابی به این هدف همکاری خواهد کرد. او گفت سازمان ملل یاد و خاطره کسانی را که بیشترین آسیب را از این جنگ متحمل شده‌اند گرامی می‌دارد و متعهد است به مردم سوریه برای ساختن کشوری کمک کند که در آن آشتی، عدالت، آزادی و رفاه برای همه به واقعیت تبدیل شود.
وزیر امور خارجه ایالات متحده، آنتونی بلینکن، نیز شامگاه یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که پس از ۱۴ سال جنگ، مردم سوریه بالاخره برای داشتن امید دلیلی دارند.
بلینکن تأکید کرد فروپاشی حکومت بشار اسد رئیس جمهوری سوریه ناشی از عدم تمایل آن به مشارکت در یک فرآیند سیاسی معتبر و همچنین تکیه آن بر حمایت‌های نظامی روسیه و جمهوری اسلامی ایران است.
وزیر امور خارجه آمریکا در این بیانیه همچنین اعلام کرد که ایالات متحده از انتقال مسالمت‌آمیز قدرت به یک دولت مسئول سوریه از طریق یک فرآیند سیاسی تحت رهبری سوری‌ها حمایت می‌کند.
بلینکن گفت: مردم سوریه در این دوره انتقالی حق دارند خواستار حفظ نهادهای دولتی، از سرگیری خدمات اصلی و حفاظت از گر‌وه‌ها و جوامع آسیب‌پذیر باشند.
او همچنین گفت ایالات متحده تحولات آینده را به دقت زیر نظر خواهد داشت و در کنار شرکای خود در منطقه تلاش خواهد کرد تا حکومت اسد و حامیان آن را در قبال جنایات و نقض حقوق بشر از جمله به دلیل استفاده از سلاح‌های شیمیایی و بازداشت‌های غیرقانونی، مانند بازداشت آستین تایس، روزنامه‌نگار آمریکایی، پاسخگو کند.
وزیر خارجه آمریکا در ادامه بیانیه خود، به اظهارات اخیر رهبران مخالفان اسد اشاره کرده و تأکید کرد آمریکا علاوه بر سخنان آنان، اقداماتشان را نیز ارزیابی خواهد کرد.
آنتونی بلینکن از تمامی طرف‌ها خواست تا به حقوق بشر احترام بگذارند، تدابیر لازم برای حفاظت از غیرنظامیان را اتخاذ کنند و به قوانین بین‌المللی بشردوستانه پایبند باشند.
