وزرای خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۲۳ مهرماه در لوگزامبورگ اعمال تحریم‌های بیشتر علیه برنامه موشکی جمهوری اسلامی را تصویب کردند. خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌ها در لوگزامبورگ نوشته است این تحریم‌ها شامل افراد و نهادهایی می‌شوند که در تولید و ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه نقش دارند.
اتحادیه اروپا پیشتر بارها به جمهوری اسلامی هشدار داده بود که ارسال موشک‌های بالستیک به روسیه شکستن یک تابوی جدید است. کشورهای اتحادیه اروپا به همراه بریتانیا و آمریکا می‌گویند روسیه از این موشک‌ها علیه اوکراین استفاده می‌کند و باعث رنج و خسارت بیشتر مردم این کشور می‌شود.
ایالات متحده رسما جمهوری اسلامی را متهم کرده که موشک‌های کوتاه‌برد فتح نوع ۳۶۰ به روسیه داده است. تخمین زده می‌شود برد این موشک‌ها حدود ۱۲۰ کیلومتر است و به روسیه این امکان را می‌دهند که موشک‌های با برد بیشتر خود را برای ماموریت های دیگر نگه دارد.
در جدیدترین گزارش سازمان اطلاعات و امنیت وزارت دفاع بریتانیا گفته می‌شود که موشک‌های جمهوری اسلامی این امکان را به روسیه می‌دهند تا حملات دقیق‌تری علیه زیرساخت‌های نظامی و غیرنظامی اوکراین انجام دهد.
این موشک‌ها که اولین بار در سال ۲۰۲۰ رونمایی شدند می‌توانند کلاهک انفجاری ۱۵۰ کیلوگرمی حمل کنند و با دقتی حدود ۳۰ متر به هدف شلیک کنند.
اتحادیه اروپا سه شرکت هواپیمایی ایرانی شامل ایران ایر، ماهان ایر و ساها ایرلاینز را همراه با دو شرکت تدارکاتی در فهرست تحریم‌های خود قرار داده است.
این شرکت‌ها مسئول انتقال و تأمین پهپادهای ساخت ایران و قطعات و فناوری‌های مرتبط به روسیه، از طریق شرکت‌های تأمین آن‌ها، معرفی شده‌اند که از این تسلیحات در تجاوز علیه اوکراین استفاده می‌شود.
دو شرکت تولیدکننده پرتابگر که از آن‌ها برای پرتاب راکت و موشک استفاده می‌شود نیز در فهرست تحریمی اتحادیه اروپا قرار گرفته‌اند.
شورای اروپا همچنین سید حمزه قلندری، معاون وزیر دفاع ایران، فرماندهان نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، قرارگاه خاتم‌الانبیا و نیروی هوافضای سپاه پاسداران را به همراه مدیران عامل شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) و سازمان صنایع هوافضای ایران را نیز در فهرست تحریم‌ها قرار داد.
افراد تحریم‌شده، دارایی‌هایشان مسدود شده و سفر به اتحادیه اروپا برایشان ممنوع می‌شود. علاوه بر این، تأمین وجوه یا منابع اقتصادی به طور مستقیم یا غیرمستقیم برای یا به نفع اشخاص حقیقی یا حقوقی، نهادها یا ارگان‌های فهرست شده ممنوع است.
اتحادیه اروپا چند ماه پیش نیز به دلیل ارسال پهپادهای انتحاری ایران به روسیه تحریم‌هایی را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرده بود. بر اساس اطلاعات نهادهای امنیتی اروپا مهمات توپخانه‌ای نیز از ایران به روسیه ارسال شده است.
همزمان دولت بریتانیا نیز دوشنبه ۲۳ مهر، هفت مقام نظامی و دو نهاد وابسته به جمهوری اسلامی را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد و اعلام کرد اشخاص و نهادهایی که دارایی یا حسابی برای افراد ذکر شده دارند، موظف هستند آن دارایی‌ها را مسدود کرده و از هر گونه معامله با این افراد و نهادها خودداری کنند.
بر اساس اطلاعیه دفتر اجرای تحریم‌های مالی بریتانیا، این افراد و سازمان‌ها به دلیل دخالت در فعالیت‌های خصمانه علیه کشورهای دیگر یا حمایت از برنامه‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی، تحریم شدند.
در واکنش به این تحریم‌ها جمهوری اسلامی “ادعاهای” مربوط به فروش موشک‌های بالستیک به روسیه را رد و تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا و بریتانیا را “محکوم کرد”.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا و بریتانیا، این اقدام را “مزورانه” و “تلاشی برای انحراف افکار عمومی از نسل کشی مردم فلسطین” توصیف کرد.
او ضمن تاکید بر حق جمهوری اسلامی برای همکاری دفاعی و نظامی با کشورهای دیگر، از جمله روسیه، مدعی شد که این همکاری‌ها “علیه هیچ طرف ثالثی نیست”.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی تحریم شرکت‌های هواپیمایی را “نقض صریح موازین و مقررات حقوق بین‌الملل” دانست و تاکید کرد که ایران حق اتخاذ “تدابیر متناسب” در قبال “تحریم‌های غیرقانونی” اتحادیه اروپا را برای خود محفوظ می‌داند.
در همین رابطه تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا که شرکت‌های هواپیمایی ایران‌ایر، ماهان و ساها را هدف قرار داده است، لغو پروازهای اروپایی این شرکت‌ها را در پی داشت.
بر اساس گزارش رسانه‌های داخلی ایران، ساعاتی پس از صدور بیانیه اتحادیه اروپا، مسافران شرکت‌های هواپیمایی ایران‌ایر، ماهان و ساها از طرف فرودگاه خمینی پیامک لغو پرواز دریافت کردند.
ررسی جدول زمان‌بندی پروازهای فرودگاه خمینی نشان می‌دهد که پرواز شرکت هواپیمایی ایران‌ایر به پاریس، کلن و لندن در روز سه‌شنبه لغو شده است. با این حال، فروش آنلاین بلیت این شرکت‌ها به/از مقاصد اروپایی طی روزهای آینده بدون هیچ توضیحی همچنان ادامه دارد.
در نقطه مقابل، برخی سایت‌های فروش بلیت هواپیما به فاصله اندکی پس از اعلام تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا، تبلیغ مسیرهای پروازی جایگزین را آغاز کردند. مسافران ایرانی حالا مجبورند پروازهای دومسیره انتخاب کنند و دیگر امکان پرواز مستقیم به ایران و برعکس با شرکت‌های هواپیمایی داخلی وجود ندارد. این در حالی است که پیش از این بسیاری از مسافران ترجیح می‌دادند با پروازهای مستقیم سفر کنند، زیرا پروازهای دو مسیره با توقف و معطلی چندین ساعته در فرودگاه‌های دیگر همراهند که به‌خصوص برای مسافران بیمار و سالمند آزاردهنده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی همواره مدعی‌اند که در جنگ روسیه و اوکراین یک طرف درگیری نیستند اما به‌رغم این انکار و تکذیب‌ها، براوردهای اطلاعاتی کشورهای غربی حاکی از ارسال موشک‌های بالیستیک جمهوری اسلامی به روسیه است. منابع غربی می‌گویند شواهدی وجود دارد که این موضوع را اثبات می‌کند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز به‌تازگی در بیانیه‌ای انتقال موشک‌های ساخت ایران به روسیه را تایید کرد و آن را تهدیدی علیه امنیت اروپا دانست. او گفت که مسکو در «جنگ تجاوزکارانه غیرقانونی علیه اوکراین» از پهپادها و مهمات ایرانی استفاده کرده است.
مسعود پزشکیان، رئیس‌‌جمهوری اسلامی ایران، نیز در نخستین نشست خبری‌اش، ضمن تایید تلویحی ارسال موشک به روسیه گفت که در زمان او چنین اتفاقی نیفتاده است و به این موضوع که در گذشته «با هم تبادلاتی داشته‌اند»، وارد نمی‌شود.
