گزارش خبری: فرونشست زمین در بیشتر نقاط تهران

یک نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به وقوع فرونشست در بیشتر نقاط اصفهان، هشدار داد که اگر تا چند سال آینده فکری برای آن نشود همه باید شهر را ترک کنیم.
مهدی طغیانی نماینده اصفهان در مجلس گفت: عدم احیای زاینده رود که موجب خالی شدن آبخوان های دشت اصفهان شده است، مهم ترین مشکلات اقتصادی اجتماعی و محیط زیستی را برای اصفهان به همراه داشته است و باید با همدلی مردم آن را رفع کنیم.
این مقام دولتی توضیحی در خصوص چگونگی رفع مشکلات اقتصادی و زیست محیطی توسط مردم نداد اما خاطر نشان کرد که با یک رای بودن و همدلی گره مشکلات باز خواهد شد.
فرونشست یک پدیده زیست‌محیطی به معنی نشست تدریجی یا پایین رفتن ناگهانی سطح زمین به دلیل تراکم موارد زیرسطحی است. برداشت بیش از حد از آب‌های زیرزمینی ناشی از نیاز روزافزون به منابع آب که بدنبال توسعه صنعت و کشاورزی و در مواقعی، بحران کم آبی رخ داده، از دلایل اصلی این پدیده به‌شمار می‌رود.
مطالعات سازمان زمین شناسی نشان می دهد که در غرب، جنوب و به ویژه مناطق حاشیه ای تهران نرخ فرونشست به علت برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی روز به روز در حال افزایش است. همچنین استان‌های تهران، قزوین، مرکزی، اصفهان، فارس، کرمان، بخش شمالی سیستان و بلوچستان، بخش‌های شمالی هرمزگان، بخش‌های عمده‌ای از خراسان‌های رضوی، شمالی، جنوبی و بخش‌هایی از همدان به شدت درگیر پدیده فرونشست هستند.
فرونشست زمین در ایران با توجه به خشکسالی‌های پیاپی و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، نبود استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری و کشت محصولات با نیاز آبی بالا و رایج در اغلب پهنه‌های کشور سبب شده است سطح آب زیرزمینی در همه دشت‌های ایران کاهش یابد.
از آنجایی که فرونشست زمین بر اثر افت سطح آب‌های زیرزمینی اتفاق می‌افتد بنابراین فرونشست در یک سطح وسیع در اغلب دشت‌ها و زمین‌های هموار ایران در حال رخ دادن است.
هر چند که بحران آب اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل فرونشست زمین است و باتوجه به کمبود بارندگی‌ها در چندسال اخیر ایران و کم شدن آب پشت سدها، برای تأمین آب باید از آبخوان‌های زیر زمینی برداشت شود که نتیجه آن از بین رفتن سفره آب‌های زیرزمینی و فرونشست شده است اما با این وجود بر کسی پوشیده نیست که ضعف ساختاری مدیریت در جمهوری اسلامی سبب افزایش این معضل نگران کننده تر از زلزله شده است.
چندی پیش معصومه آمیغ پی رییس ترازیابی سازمان نقشه کشی جمهوری اسلامی در گفتگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی با اشاره به اینکه 254 منطقه در کشور درگیر فرونشست هستند، سو مدیریت را یکی از علل اصلی افزایش بحرانی این پدیده خواند و شناسایی این 254 منطقه را نتیجه فعالیت مستمر اداره ترازیابی در طی ۱۵ سال اخیر خواند.
این مقام دولتی در ادامه افزود: در حال حاضر حتی یک بند مقررات لازم‌الاجرا برای فرونشست زمین در کشور وجود ندارد، در حالی که تنظیم چنین قوانینی مانند مقررات ساختمان ضروریست.
اسفند ماه 96 در وزارت نیرو کمیته‌ای تحت عنوان «سازگاری با کم آبی» با حضور نمایندگان چند وزارتخانه با هدف مدیریت بحران آب تشکیل شد که یکی از اهداف آن پدیده فرونشست بود اما با این وجود تاکنون مشخص نیست که خروجی این کمیته به طور ویژه درباره برداشت از آبخوان‌ها، کسری آبخوان‌ها و فرونشست زمین چه بوده است.
خبرگزاری نیمه رسمی فارس تیرماه گذشته در گزارشی نوشت: رکورد هراس آور فرونشست در برخی مناطق تا 100 برابر بیشتر از استانداردهای جهانی رسیده و شرایط در بسیاری از استان ها بحرانی اعلام می شود تا جایی که فرونشست در برخی مناطق به چند صد متری خانه های مردم رسیده است.
کارشناسان عقیده دارند که کاهش ظرفیت آبخوان‌ها، تخریب زیرساخت‌ها، تغییر در سیستم‌های آبی و زهکشی، افزایش سیل در نواحی ساحلی و تخریب اکوسیستم، از مهم‌ترین اثرات منفی فرونشست هستند و به اعتقاد آنهااصلاح الگوی مصرف و ترویج آن و غیرفعال کردن چاه‌های آب بدون مجوز و جلوگیری از حفر بی رویه چاه‌ها برای پیشگیری از فرونشست‌ها و بحران‌های آبی از اقداماتی است که باید در مدیریت منابع آب مورد توجه قرار گیرد با این وجود تاکنون هیچ اقدام عملی از سوی مقامات جمهوری اسلامی در سال های اخیر برای این معضل صورت نگرفته است.